Gniazdka i łączniki niezbędne w każdym wnętrzu

Współczesny osprzęt to nie tylko proste gniazdka i jednobiegunowe włączniki (zwane przez fachowców łącznikami). Te ostatnie są nadal wyposażeniem każdego domu, ale coraz częściej używamy ich wyspecjalizowanych wersji. Standardem są włączniki klawiszowe, jednak na rynku dostępne są też modele dźwigienkowe, obrotowe, sterowane dotykowo albo pilotem. Osprzęt elektroinstalacyjny, prócz swojej podstawowej funkcji, może pełnić obecnie także funkcję detalu podkreślającego aranżację pomieszczenia. Gniazdka elektryczne i włączniki światła dostępne są nie tylko w różnych kolorach, ale także rozmaitych formach, nawiązujących do takich materiałów jak kamień, drewno, metal lub szkło.

Miejsce montażu

Włączniki montuje się na ogół 120-140 cm ponad posadzką. Za to, gdy są umieszczone na wysokości 70-90 cm, mogą je bez problemu dosięgnąć dzieci. Włączniki światła górnego umieszcza się najczęściej wewnątrz pomieszczeń, przy drzwiach, po stronie klamki. W przypadku łazienki oraz  garderoby lub spiżarni - przed wejściem. Przyciski do obsługi dodatkowych opraw - np. kinkietów ściennych - najlepiej zamontować blisko nich. Gniazda umieszcza się zwykle 20-30 cm nad posadzką. Te, które mają znaleźć się nad blatem w kuchni i w łazience - na wysokości 110-140 cm. Kontakty i łączniki należy montować co najmniej 60 cm od prysznica lub wanny, czyli tzw. stref mokrych.

W kuchni planuje się minimum cztery gniazdka nad blatami - do zasilania ekspresu czy czajnika. Niezbędne są też osobne - każde jako wyodrębniony obwód - do lodówki, zmywarki, piekarnika i kuchenki mikrofalowej. W salonie, oprócz gniazd wtykowych do podłączenia lamp albo sprzętu audio i wideo, warto przewidzieć np. multimedialne. Z kolei w łazience jedno należy zarezerwować do pralki. Potrzebne są też przy lustrze do zasilania np. suszarki. W przedpokoju zaplanujmy przynajmniej jeden kontakt - do zasilania odkurzacza.

Sposób montażu

Łączniki i gniazda produkowane są w wersji przeznaczonej do montażu natynkowego lub podtynkowego. Ten drugi sposób jest najbardziej rozpowszechniony. Wymaga on zastosowania osadzanych w ścianie puszek instalacyjnych. W każdej z nich mocuje się odpowiedni mechanizm łącznika, potem klawisz, a na końcu ramkę. Oprócz popularnych puszek ściennych, na rynku znajdziemy również wersje podłogowe. Sprawdzają się one w dużych wnętrzach, gdzie sprzęt audio, wideo czy lampy stoją w znacznej odległości od ścian. Puszki takie są szczelne, bez obaw można czyścić posadzkę na mokro. Specjalne, wodoodporne wersje montuje się na tarasach.

Gniazda i łączniki natynkowe są fabrycznie kompletowane z puszkami. Mocuje się je do ściany i doprowadza do nich przewody. Stosowane są głównie w garażach i piwnicach. Gniazdka nablatowe montuje się w blacie kuchennym. Kiedy chcemy z nich skorzystać, wysuwamy je, a potem z powrotem wsuwamy – są wtedy niewidoczne, nie przeszkadzają nam w pracy, nie zaleje ich również woda.

W wygodnych ramkach

Współczesny osprzęt sprzedawany jest często w postaci modułów do dowolnego łączenia. Podstawą są ramki, w których montuje się poszczególne łączniki, gniazda i inne elementy systemu. Dostępne są zarówno ramki wykonane z tego samego materiału co klawisz i w tym samym kolorze lub łączone w kolorystyczne zestawy.

Obecnie łączniki i gniazdka montuje się w ramkach wielokrotnych, mieszczących od dwóch do nawet sześciu elementów. Są też serie osprzętu, których elementy – dzięki złączom i listwom maskującym – można łączyć w dowolne zestawy. Takie rozwiązania są potrzebne, bo współczesny osprzęt to nie tylko łączniki i gniazda elektryczne, ale również gniazda telefoniczne, komputerowe, głośnikowe, HDMI, USB, ściemniacze, regulatory temperatury, sterowniki rolet i markiz. Dawniej, tam gdzie była potrzeba zastosowania kilku elementów, montowało się obok siebie kilka pojedynczych łączników lub gniazd. Ramki wielokrotne rozwiązały ten problem.

Przyciski i gniazda delikatnie podświetlane diodami LED (wbudowanymi w obudowę) bez problemu można zlokalizować, gdy w pomieszczeniu jest ciemno. Diody występują w różnych kolorach. W niektórych modelach działają cały czas, w innych tylko wtedy, gdy światło jest zgaszone.

Innowacyjne funkcje

Producenci osprzętu wychodzą naprzeciw oczekiwaniom klientów i tworzą nowe rozwiązania. Włączniki i gniazdka mogą zostać wyposażone w mocniejsze podświetlenie, które zastąpi  lampkę do czytania. Specjalne modele nowoczesnego osprzętu posłużą również jako ładowarki bądź stacje dokujące np. do smartfonów (są montowane po prostu w standardowych puszkach instalacyjnych). Tego typu ładowarkę można montować wraz z modułem głośnikowym lub zainstalować moduł oddzielnie. Ponadto stacja ma wyjścia do podłączenia aparatury HiFi, systemów typu „multiroom” oraz wejście dla zewnętrznych źródeł dźwięku.

Nowością nie są już także stacje pogodowe czy podtynkowe radio włączające się wraz z załączeniem światła w łazience. Osprzęt elektroinstalacyjny staje się też elementem domu inteligentnego. Zdalnie sterowane gniazdka i łączniki to świetny sposób na zwiększenie wygody i komfortu codziennego życia. Dzięki nim można włączać i wyłączać światła lub inne urządzenia elektryczne z dowolnego miejsca z dostępem do internetu, niezależnie od tego, czy jesteśmy w domu, czy poza nim.

Osprzęt jak dekoracja

Gniazdka i włączniki światła spełniają nie tylko funkcję użytkową, lecz także dekoracyjną. Ważnym kryterium podczas ich wyboru jest kolor ścian. Z reguły odchodzi się od montowania jednakowych rozwiązań w całym domu, z uwagi na różnorodność stylów panujących w pomieszczeniach. Kolor włącznika powinien być maksymalnie zbliżony do barwy ściany, a jeśli chcemy stworzyć bardziej kreatywne i oryginalne wnętrze możemy sięgać po warianty designerskie, całkowicie odbiegające od odcienia z którym będą sąsiadować, stworzone ze szlachetnych materiałów, w soczystych barwach lub o nietypowych kształtach.

Aby przestrzeń zyskała niebanalnego charakteru, warto zastosować modele z hartowanego szkła, strukturalnego betonu czy łupka. W pomieszczeniach klasycznych można sięgnąć po uniwersalne białe oraz transparentne ramki lub skoncentrować się wokół naturalnej kolorystki, aby wystrój stanowił harmonijną całość. We wnętrzach nowoczesnych włącznik może być designerski, oryginalny. Wyjątkowo eleganckie ramki z czarnego szkła mogą ozdabiać przestrzeń, a włączniki w żywych kolorach ożywiać wnętrze.

Z czego wykonuje się osprzęt?

Wybierając osprzęt elektroinstalacyjny, należy zwrócić uwagę m.in. na jakość materiałów, z których jest wykonany. Na rynku dostępne są przede wszystkim bezhalogenowe materiały termoplastyczne formowane przez wtrysk i wytłaczane na gorąco. Wśród nich wyróżnia się szczególnie ABS, tworzywo o bardzo dużej twardości i odporności na zarysowania. Nie bez znaczenia jest również odporność termiczna (w zakresie od -40 do +70 st. C) oraz zachowanie swoich właściwości mimo kontaktu z rozcieńczonymi kwasami, olejami czy tłuszczami. Poliwęglan z kolei charakteryzuje się wysoką odpornością na promieniowanie słoneczne UV. Powszechnie wykorzystuje się również termoplasty (PC).