Ogrody
Owoce i warzywa w ogrodzie
Rzodkiewki, rzodkiew i brukiew. Uprawia i pielęgnacja

Rzodkiewki, rzodkiew i brukiew. Uprawia i pielęgnacja

dr Magdalena Narkiewicz08-05-2018 11:49

Czerwone rzodkiewki lubimy chrupać wiosną, rzodkiew czarną - zimą, a tę o białych długich korzeniach jadamy cały rok. Warto, by na talerze trafiały także rzepa i brukiew.

Rzodkiew Redhart (Raphanus sativus) wywodzi się z Chin. Odmiana 'Mantanghong' tworzy zgrubienia wielkości piłki tenisowej. Czerwony miąższ jest chrupiący i ma lekko orzechowy smak, a zewnętrzna biała część jest ostrzejsza.

Rzepa jest podgatunkiem kapusty właściwej (Brassica rapa subsp. rapa). Ma jadalne odmiany o skórce białej ('Snow Ball'), biało-fioletowej lub żółtej ('Golden Ball') i biały lub żółtawy miąższ. Zbiera się ją, gdy zgrubienia osiągną średnicę 3,5-7 cm.

Rzodkiew czarna (Raphanus sativus var. niger) - np. 'Murzynka' i 'Runder Schwarzer' - mają bardzo ostry i twardy miąższ. Rzodkwie z letniego siewu (o średnicy 5-7 cm) nadają się do długiego przechowywania. Przed spożyciem koniecznie trzeba je obrać.

Brukiew (Brassica napus var. napobrassica) to forma kapusty rzepak. Odmianą o smacznych zgrubieniach (o średnicy 7-10 cm) jest 'Nadmorska', która ma żółtą skórkę (nad ziemią staje się zielona lub fioletowa) i żółtawy miąższ. Można ją długo przechowywać. Natomiast prawie kilogramowe brukwie przeznaczane są na paszę.

Rzodkiew japońska (Raphanus sativus longipinnatus), czyli daikon, osiąga długość 60 cm. Ma szklisty, łagodny miąższ, ale szybko więdnie (wyjęta z chłodni po 6 dniach). Podobnie wygląda biała rzodkiew, np. 'Agata' (do 35 cm).

Rzodkiewka to odmiana botaniczna rzodkwi zwyczajnej (Raphanus sativus var. sativus). Nad cienkimi korzeniami tworzy różnego kształtu zgrubienia. U odmiany 'Opolanka' są one długie (ok. 5 cm), typu paluszki.

'Carmen' wykształca czerwone kule (o średnicy 3,5 cm) zakończone czerwono-białym ogonkiem. To jedna z najsmaczniejszych odmian zbieranych po około 30 dniach od siewu.

'Malaga' (na samej górze) należy do niewielu odmian o fioletowej barwie skórki. Tworzy kuliste zgrubienia o średnicy 2,5-3 cm. Ma biały, łagodny w smaku miąższ. 'Zlata' (druga od góry) jest jak na razie jedyną odmianą o żółtawych zgrubieniach (o średnicy 3 cm). Jej miąższ jest kremowo-biały i dosyć ostry w smaku. 'Sopel lodu' (na samym dole) wykształca długie (do 12 cm), wrzecionowate korzenie o szklistym, ostrym miąższu. Odmianę tę wysiewa się w sierpniu na zbiór jesienny. 'Mysie ogonki' (pośrodku) to nie nazwa odmiany, ale typ stożkowatych zgrubień powstających na skutek nieodpowiedniej wilgotności gleby.

Ostrawy smak rzodkiewki doskonale znamy, a jej zgrubienia czasem zadziwiają nietypowym kolorem lub kształtem. Sporo zwolenników mają długa biała rzodkiew oraz duża krągła o czarnej skórce (często błędnie nazywana czarną rzepą). Natomiast nie wiadomo czemu prawdziwa, łagodna w smaku rzepa nie jest popularna, a przecież śmiało może konkurować z kalarepą. Podobne duże okrągławe zgrubienia (lekko gorzkawe w smaku) tworzy też brukiew, czyli karpiel. Dawniej często ratowała ludzi przed głodem, więc nie kojarzy się z wykwintną kuchnią. Dla urozmaicenia diety warto jednak i ją wprowadzić na stoły. Wszystkie te jarzyny należą do grupy warzyw rzepowatych. Można je jeść na surowo w sałatkach oraz gotować, smażyć, a nawet kisić. Wartościowe i smaczne są też ich młode liście.

Zdrowa rzodkiewka

• Związki siarki, które nadają ostry smak m.in. czarnej rzodkwi, poprawiają trawienie i działają przeciwbakteryjnie.
• Dzięki zawartości witaminy C i soli mineralnych warzywa rzepowate działają wzmacniająco.

Uprawa rzodkiewki

Jaka gleba dla rzodkiewki

Żyzna, próchniczna i lekka, o obojętnym odczynie.

Kiedy się wysiewa rzodkiewkę

Sieje się ją na nawiezionych jesienią słonecznych grządkach, od końca marca do początku września, z letnią przerwą (gdy jest ciepło i sucho, szybko zakwita, a jej korzenie parcieją). Siewki przerywamy co 3 cm. Dbamy, by miały wilgotną ziemię i ich nie nawozimy. Wczesne odmiany zbiera się po 25 dniach.