Grujecznik japoński (Cercidyphyllum japonicum)

Cercidiphyllum japonicum

Grujecznik japoński to drzewo pochodzi z Japonii i Chin. Pokrój ma wzniesiony i tworzy kilka pni. Liście sercowate, młode liście brązowe wiosną, latem ciemnozielone potem szaro-zielone z czerwonymi brzegami i ogonkami, jesienią stają się żółto-fioletowo-różowe, a na zimę wcześniej zrzuca liście. Opadłe liście podczas wilgotnej pogody wydzielają słodki zapach – wg. niektórych podobny do karmelu.
Roślina odporna na przymrozki i niskie temperatury. Kwiaty drobne, czerwone, niezbyt atrakcyjne pojawiają się w połowie wiosny przez rozwojem liści na bezlistnych pędach. Roślina dwupienna. Owocem jest mieszek podobny do strąka. Drzewo wydziela jesienią charakterystyczną cukierkowo - piernikową woń.

Grujecznik japoński - ogrody przydomowe

W polskich ogrodach tego przybysza z Dalekiego Wschodu spotykamy rzadko. Na Wyspach Japońskich jest jednym z najwyższych drzew - dorasta do wysokości 30 m, ale w naszych ogrodach zazwyczaj jest o 2/3 niższy. Tylko w wyjątkowo osiąga wysokość 20 m. Rośnie niezbyt szybko, posadzony w dobrych warunkach wysokość 4-5 m osiąga po sześciu, ośmiu latach.
Najczęściej ma koronę w kształcie piramidy, czasem walcowatą, a gałęzie wyrastają niemal od samej ziemi. Zdarzają się egzemplarze o koronach szerokich; parasolowatych.  Ma tendencję do tworzenia form wielopniowych.

Jeśli tworzy formy wielopniowe (a to nierzadkie przypadki), korona jest szeroka. Formy wielopniowe powstają najczęściej na skutek przemarznięcia młodych egzemplarzy. Gałęzie nieco rozkładają się na boki, a gdy okryją je liście, wyglądają jak nakładające się na siebie piętra zieleni.

Grujecznik japoński jest gatunkiem dwupiennym - kwiaty męskie i żeńskie powstają na odrębnych drzewach. Pojawiają się w kwietniu lub na początku maja. I jedne, i drugie pozbawione są płatków, więc doprawdy nie wyglądają atrakcyjnie. Główną ozdobą drzewa są liście - niemal okrągłe, o średnicy 3-8 cm, z wierzchu gładkie i ciemnozielone, od spodu szarawe i okryte meszkiem. Dzięki dwubarwnym liściom, kiedy zawieje wiatr, korona grujecznika srebrzyście połyskuje.

Młode liście rozwijające się są... fioletowe lub purpurowe. Ale najpiękniej wygląda grujecznik jesienią, kiedy liście przybierają różne odcienie żółci i oranżu. Zaczynają zmieniać kolor wcześnie, zwykle już w połowie września, kiedy inne drzewa są jeszcze zielone. Szkoda tylko, że tak szybko opadają, szczególnie gdy zwarzą je pierwsze przymrozki. Niesamowitą cechą grujecznika jest to, że żółknące liście pachną. Wydzielają aromat przyprawy do pierników lub palonego cukru. Ale tylko póki są na gałęziach, gdy opadną, stają się bezwonne.

Najlepiej prezentuje się na trawniku w pewnej odległości od innych drzew, które zapewnią mu potrzebny cień. Jeśli mamy w ogrodzie więcej miejsca, możemy posadzić kilka egzemplarzy w grupie. Warto go także sadzić nad wodą, bo wilgotna gleba mu służy, a kolorowe liście odbijające się w gładkiej tafli to widok niezapomniany. Przesadzania nie lubi. Jeśli już musimy to zrobić, przesadzajmy drzewo wiosną, koniecznie z dużą bryłą ziemi. Cięcie znosi dobrze, choć rzadko bywa mu potrzebne.

Pochodzenie

Cercidiphyllum japonicum Pochodzi z Japonii, gdzie na naturalnych stanowiskach tworzy górne piętro lasu. W Europie po raz pierwszy pojawił się w latach 80. XIX w., w Polsce pod koniec XIX w.

Rozmiary Wysokość 6 m po 20 latach, ostateczna ponad 20 m, jednak w naszym klimacie osiąga do 15 m. W Polsce zwykle dorasta do 10-12 m wysokości. Rośnie w tempie około 60 cm rocznie. Korona ma najczęściej kształt stożka lub walca.

Grujecznik japoński odmiany

• C. japonicum var. magnificum - odmiana o większych, żółtych jesienią liściach, osiąga 10 m wysokości,
• 'Pendulum' - drzewo o pokroju płaczącym, ma zwisające gałęzie.
• Grujecznik japoński 'Amazing Grace' - odmiana bardzo podobna do grujecznika japońskiego 'Pendulum', różni się nieco szerszą koroną i tendencją do tworzenia pokroju kaskadowego

Pora kwitnienia przypada na kwiecień i maj (IV-V)

Uprawa grujecznika japońskiego

Grujecznik japoński nie sprawia kłopotów w uprawie. Najlepiej się czuje w miejscach nieco ocienionych, w pełnym słońcu wolniej rośnie. Liście u okazów okazy rosnących na stanowiskach słonecznych i suchych przebarwiają się na czerwono i złoto, a rosnące w cieniu – na jasnokremowo, Wymaga podłoża żyznego i wilgotnego o odczynie lekko kwaśnym lub obojętnym (pH 6-7). Na kwaśnej glebie rośnie słabiej, ale za to liście jesienią lepiej się wybarwiają. W suche lata wymaga podlewania. Jest całkowicie odporny na ujemne temperatury, przemarzać mogą jedynie młode egzemplarze, dlatego przez pierwsze trzy, cztery lata po posadzeniu warto je okrywać. Nie zagrażają mu choroby ani szkodniki. Sadzimy późną jesienią lub wczesną wiosną.

Kiedy sadzimy grujeczniki Sadzimy późną jesienią lub wczesną wiosną.

Rozmnażanie

Grujeczniki japońskie rozmnaża się z nasion, z sadzonek zdrewniałych albo zielnych (odmiany przez szczepienie), ale dla amatorów to zadanie zbyt trudne. Lepiej kupić kolejny egzemplarz. Sprzedawane sadzonki są w pojemnikach, więc z sadzeniem nie będzie kłopotu.

Wyhodowano kilka odmian grujecznika, ale w polskich szkółkach dostępna jest (poza okazami gatunku) jedynie 'Pendula' o zwisłych pędach.

Cięcie Nie wymaga. Można jedynie usuwać stare, uschnięte gałęzie.

Podlewanie i nawożenie W okresie suszy wymaga podlewania.

Choroby i szkodniki Brak.

Zastosowanie Nasadzenia pojedyncze lub w grupach w parkach (zieleń publiczna), ogrodach. Grujecznik efektownie prezentuje się nad zbiornikami wodnymi.