Co może nowoczesny alarm?

Rozważając instalację systemu alarmowego, warto wziąć pod uwagę fakt, iż nowoczesne rozwiązania z tego zakresu nie muszą jedynie sprawować nadzoru nad domem i znajdującym się w nim mieniem. Mogą bowiem dbać także o komfort domowników, ułatwiać im codzienne życie, a przy tym obniżyć wysokość rachunków. Jak zatem wykorzystać pełen potencjał takich systemów?

Sygnalizacja włamania i napadu

Głównym zadaniem systemu alarmowego jest detekcja obecności intruzów lub ich działań w chronionym obszarze. Do nowoczesnej centrali alarmowej można podłączyć szeroki wachlarz czujek reagujących na zróżnicowane zdarzenia związane z włamaniem. Urządzenia te mogą wykrywać dźwięk tłuczenia szyb, wstrząsy towarzyszące próbom siłowego sforsowania drzwi lub okien, a także ich otwarcie. Zgłoszą również ruch osób w nadzorowanej strefie. Co ważne, nasz system może „pilnować” nie tylko budynku i jego wnętrz – zajmie się także ochroną ogrodzenia, bram i wejść na posesję oraz terenu zewnętrznego, jak ogrodu czy podjazdu. Z kolei czujki tzw. ochrony dodatkowej wykryją zagrożenia innego typu, takie jak pożar, zalanie czy ulatnianie się gazu ziemnego, propan-butanu lub tlenku węgla. Umiejętnie skonfigurowany system, wyposażony w odpowiednie czujki, szybko wykryje niebezpieczeństwo oraz powiadomi o tym wskazane osoby oraz instytucje (jak agencja ochrony). Dzięki temu konieczna interwencja będzie mogła nastąpić niezwłocznie, co umożliwi zminimalizowanie strat.

Automatyczna ochrona

Czasami samo powiadomienie gospodarza nie rozwiąże problemu – wszak każdemu z nas zdarza się wyjść z domu na krótszy czy dłuższy czas, a przez to nie móc natychmiast zareagować. Nowoczesna centrala alarmowa, jeśli zostanie odpowiednio zaprogramowana, może sama podjąć pewne działania w reakcji na wykryte zagrożenie. Niezbędne są jej do tego dodatkowe, współpracujące z nią urządzenia wykonawcze. Przykładowo, gdy rozmieszczone w strategicznych lokalizacjach czujki gazów wykryją ulatniającą się substancję, centrala może zapobiec nieszczęściu. Gdy w kotłowni wykryty zostanie gaz ziemny, jego dopływ może zostać odcięty przez sterowany z centrali elektryczny zawór. Jeśli w pomieszczeniu z kominkiem pojawi się tlenek węgla (czad), włączona może zostać wentylacja wymuszona, a specjalne siłowniki mogą uchylić skrzydła okienne. Gdy zaś czujka zalania umieszczona w łazience lub kuchni wykryje wyciek wody, przekaże sygnał do centrali alarmowej, która niezwłocznie zakręci elektrozawór, ograniczając tym zniszczenia związane z zalaniem.

Więcej niż bezpieczeństwo

Wymienione wyżej czujki służące do wykrywania zdarzeń związanych z włamaniem mogą brać udział również w realizacji niektórych zadań z zakresu automatyki budynkowej – będą więc pełnić podwójną rolę. I tak na przykład czujki ruchu, gdy system alarmowy nie czuwa, mogą brać udział w sterowaniu oświetleniem. Z kolei czujki magnetyczne umieszczone w futrynach przekażą do centrali informację, czy okna są otwarte, co może zostać wykorzystane np. do zarządzania pracą grzejników. Dodatkowo urządzenia takie jak piloty czy manipulatory, które służą do obsługi funkcji systemu alarmowego, czyli np. włączania i wyłączania czuwania, mogą być także stosowane do sterowania automatyką domową. Dzięki takiemu podwójnemu zastosowaniu obniżamy całkowite koszty instalacji i nie dublujemy niektórych urządzeń – jeden pilot w kieszeni, którym możemy uzbroić alarm, zamknąć bramę bądź włączyć oświetlenie – to wygodniejsze rozwiązanie niż kilka oddzielnych pilotów.

Zaprogramowane scenariusze

Najciekawszą opcją oferowaną przez nowoczesne systemy alarmowe jest obsługa tak zwanych scenariuszy. Oznacza to, że za pomocą pojedynczej ikony na graficznym manipulatorze z ekranem dotykowym lub w aplikacji mobilnej na smartfonie lub tablecie możemy uruchomić całą sekwencję zaprogramowanych wcześniej akcji. Warto pamiętać, że scenariusze mogą być także wyzwalane automatycznie, np. według określonego harmonogramu czasowego (w danym dniu tygodnia, o wskazanej godzinie) lub zegara astronomicznego (urządzenia, które ma zapisane w pamięci czasy wschodów i zachodów słońca). Sekwencja zdarzeń może być też wywołana w odpowiedzi na wykrycie jakiejś sytuacji, np. przekroczenia progu temperatury. Zastosowania scenariuszy można mnożyć – wszak jest ich tyle, ile pomysłów. Kwestia tylko tego, czego oczekujemy i które instalacje domowe lub urządzenia zostały powiązane z naszą centralą alarmową. Co zatem może być obsługiwane w ramach scenariuszy? Oświetlenie, ogrzewanie i klimatyzacja, rolety, zasłony na elektrycznym karniszu, markizy, bramy i furtki, okna uchylne, nawadnianie ogrodu i wiele innych. To, jak mogą działać scenariusze, najłatwiej wskazać na konkretnych przykładach.

• Wyjście z domu. W  ciągu tygodnia, o  poranku domownicy wychodzą do pracy i szkoły. Ostatnia osoba, przed wejściem do auta, włącza scenariusz. Otwiera się brama garażowa i wjazdowa na posesję. Opuszczają się rolety i wyłączają (o ile zostały zapalone) zbędne światła. Centrala alarmowa zaczyna odliczać tak zwany „czas na wyjście”. Po jego upływie alarm uzbroi się. W międzyczasie, gdy już pojazd z mieszkańcami opuści posesję, zamknięte zostają obie bramy. Dom jest bezpieczny.
• Automatyczne oświetlenie. Wraz z nadejściem zmroku (gdy natężenie światła spadnie poniżej zaprogramowanego poziomu lub zegar astronomiczny zgłosi zachód słońca), lampy w ogrodzie i na elewacji domu włączą się. Część z nich może zostać wyłączona na noc – gdy nikt z ogrodu raczej korzystać nie będzie. Jeśli zaś czujki ruchu wykryją kogoś na terenie posesji, wszystkie światła mogą zostać włączone na krótki czas – także dodatkowe mocne lampy mające na celu nie tyle zrobienie nastroju, co doświetlenie przejść domownikom lub wystraszenie potencjalnego intruza. Wszystkie lampy zgasną, gdy tylko zacznie świtać.
• Elektroniczny ogrodnik. Nawodnienie trawnika i rabat kwiatowych czy ogródka warzywnego także może należeć do zadań systemu alarmowego. O zaprogramowanej porze zraszacze i linie kroplujące zaczną podawać wodę do spragnionych roślin. Jeśli do systemu podłączony zostanie czujnik wilgotności gleby, przy sterowaniu może być brana też pod uwagę sytuacja, gdy np. po opadach deszczu gleba jest wilgotna. W  takim przypadku podlewanie nie zostanie włączone, dzięki czemu nie dojdzie do niepotrzebnego marnotrawstwa wody.
• Odladzanie podjazdu. Jeśli temperatura na zewnątrz budynku spadła poniżej zera, czego efektem może być oblodzenie podjazdu i chodnika przed domem, system może odpowiednio zareagować. O wskazanej godzinie (np. rano, odpowiednio wcześniej, przed wyjściem domowników do pracy) włączy maty grzewcze umieszczone pod podjazdem, aby rozpuścić zalegający tam lód lub śnieg.
• Sympatyczny poranek. Dźwięk budzika działa drażniąco? Może zamiast niego mógłby obudzić Cię system alarmowy? O zaprogramowanej porze podniosą się rolety, rozsuną zasłony i okna w sypialni uchylą, wpuszczając nieco świeżego powietrza. Chwilę wcześniej włącza się ogrzewanie w łazience, aby panowała tam przyjemna temperatura.
• Symulacja obecności. Automatyczne sterowanie oświetleniem – zarówno tym wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku – sprawdzić się może jako nietypowa, lecz całkiem skuteczna ochrona przed potencjalnym włamaniem. Jeśli w domu nikogo nie będzie przez dłuższy okres, np. kilka dni, centrala alarmowa może włączać i wyłączać wybrane lampy tak, aby stwarzać wrażenie tego, że ktoś stale jest w domu. A obecność domowników (nawet taka iluzoryczna) przeważnie zniechęca ewentualnych włamywaczy do podjęcia działań.

Alarm a domowy budżet

Co jeszcze, oprócz bezpieczeństwa i wygody domowników, może zapewnić instalacja alarmu obsługującego automatykę budynkową? Wzmianka o tym pojawiła się już na wstępie – chodzi o obniżenie rachunków za energię i ogrzewanie. Przyjrzyjmy się oświetleniu. W korytarza i holach po zmroku mogą być włączone jedynie np. małe lampki przypodłogowe. Gdy natomiast czujki ruchu wykryją przemieszczającą się osobę, dodatkowo włączone mogą być pobliskie lampy ścienne/sufitowe. W godzinach nocnych z kolei może się włączać tylko część z nich, tak aby nie razić zaspanego domownika, który np. wstał do toalety. Mniej światła – niższe zużycie prądu.

Co w przypadku instalacji grzewczej i klimatyzacji? System może być skonfigurowany tak, aby utrzymywał temperaturę na wskazanym poziomie wciągu dnia, zaś na noc obniżał ją w wybranych pomieszczeniach. Podobnie, gdy mieszkańcy opuszczą dom i alarm zostanie uzbrojony, klimatyzacja lub ogrzewanie przejść mogą w tryb ekonomiczny i przywrócić normalną temperaturę na jakiś czas przed powrotem domowników. Wspomniane wcześniej wyłączanie ogrzewania/klimatyzacji w pomieszczeniu, w którym wykryte zostanie otwarcie okna, także przyczyni się do oszczędności energii.

Jak jeszcze precyzyjniej sterować instalacjami, wykorzystując system alarmowy?

Bardziej zaawansowane funkcje automatyki mogą wymagać zastosowania oddzielnego systemu, np. KNX. Urządzenia pracujące w ramach tego międzynarodowego standardu KNX oferują jeszcze bogatszy wachlarz możliwości w zakresie sterowania automatyką domową. Wykorzystać je można do jeszcze precyzyjniejszego sterowania instalacjami. W grę wchodzi m.in. płynna zmiana natężenia oświetlenia i dokładna regulacja ustawienia zasłon czy żaluzji w zależności od ilości światła słonecznego docierającego przez okna czy też zwijanie markiz i opuszczanie rolet, gdy zerwie się silny wiatr.

Co najważniejsze – nowoczesne systemy alarmowe oferują możliwość integracji z dużą liczbą dostępnych na rynku rozwiązań smart home – jak choćby z rzeczonym systemem KNX. Dzięki temu można zyskać niezwykle wygodną opcję sterowania wszystkimi funkcjami inteligentnego domu – zarówno tymi z zakresu bezpieczeństwa, jak i komfortu – z jednego zestawu urządzeń, czyli tych samych manipulatorów, pilotów bądź aplikacji mobilnych.