Jak ułożyć ocieplenie bez błędów?

Jakość wykonania ocieplenia widać na warstwie wykończeniowej, ale trzeba pamiętać też o tym wszystkim, co pod spodem, bo każdy element ocieplenia jest ważny. Użycie składników z różnych systemów, pochodzących od różnych producentów i nieobjętych aprobatą techniczną powoduje utratę gwarancji producenta na system oraz możliwy spadek trwałości systemu, a w konsekwencji – jego miejscowe uszkodzenia.

Przygotowanie podłoża

Przed instalacją termoizolacji należy sprawdzić stan podłoża. Wszelkie warstwy zmniejszające przyczepność należy usunąć – ściany trzeba oczyścić z pyłu i resztek zaprawy murarskiej. Podłoże powinno być też równe. Nie powinno być zawilgocone, bo inaczej pod izolacją zostanie wilgoć.
Elementy betonowe ścian trzeba przemyć acetonem, by usunąć substancję antyadhezyjną stosowaną do prac betonowych (aby łatwiej odczepiało się deskowanie), a następnie spłukać wodą. Jeżeli ściany są zbyt gładkie i niechłonne, mogą wymagać pomalowania gruntem sczepnym, nadającym podłożu szorstkość.
Jeśli podłoże jest bardzo chłonne, trzeba użyć preparatów gruntujących. Dzięki temu przeciwdziała się zbyt szybkiemu oddawaniu wody z zaprawy klejącej w podłoże.
Niewłaściwe przygotowanie podłoża lub pominięcie tych prac powoduje utratę przyczepności systemu do podłoża, jego lokalne uszkodzenia, w skrajnym wypadku – odpadnięcie fragmentu ocieplenia.

Rozplanowanie płyt

Płyty ocieplenia układa się z przesunięciem spoin pionowych o pół długości, podobnie jak cegły w murze. Jeśli nie jest to możliwe, płyty należy układać mijankowo, z przesunięciem krawędzi pionowych względem siebie o co najmniej 15 cm.
Ponadto krawędzie otworów na drzwi i okna nie mogą się pokrywać z krawędziami układanych płyt izolacyjnych – przesunięcie nie może być mniejsze niż 10 cm. Płyty izolacyjne powinny też być przewiązane (przesunięte) w strefach naroży wewnętrznych i zewnętrznych.
Przyklejanie płyt termoizolacyjnych bez przewiązania sprawia, że na powierzchni elewacji, szczególnie na krawędziach i w narożnikach otworów, pojawiają się pęknięcia.

Przyklejanie płyt

Klejenie powinno odbywać się metodą obwodowo-punktową. Właściwie nałożona zaprawa klejąca po dociśnięciu płyty do podłoża powinna pokryć nie mniej niż 40% jej powierzchni. Nakładanie zaprawy tą metodą eliminuje efekt klawiszowania krawędzi płyt izolacyjnych podczas eksploatacji ocieplenia. Ponadto niweluje rozprzestrzenianie się ognia podczas pożaru. W przypadku klejenia punktowego, czyli jedynie na placki, odporność ogniowa jest znikoma.
Nieprawidłowe nakładanie zaprawy klejącej na płyty izolacyjne powoduje słabszą przyczepność systemu oraz pękanie warstwy wierzchniej ocieplenia wzdłuż niestabilnych krawędzi płyt.

Jeśli płyty mają być dodatkowo mocowane mechaniczne, klej należy rozmieścić tak, aby ewentualny łącznik, który będzie przechodził przez płytę izolacyjną, przechodził również przez warstwę klejową.
W przypadku mocowania płyt wełny lamelowej, czyli o układzie włókien prostopadłym do powierzchni budynku, stosuje się metodę grzebieniową. Klej nakłada się wówczas za pomocą pacy zębatej tak, by płyta była w 100% pokryta klejem po dociśnięciu jej do podłoża.
Płyty ocieplenia należy równomiernie dociskać do podłoża oraz za pomocą poziomicy sprawdzać równość klejonej powierzchni. Wszelkie szczeliny powstałe między płytami EPS i XPS uszczelnia się za pomocą pianki poliuretanowej, natomiast w przypadku zastosowania wełny mineralnej – uzupełnia się je ścinkami wełny.
Wypełnianie szczelin zaprawą klejącą jest niedopuszczalne, bo tworzą się wtedy mostki termiczne.

Prace ociepleniowe zaczyna się od dołu ścian, przykręcając listwy startowe. Muszą być one na tyle sztywne, aby po przykręceniu i wypoziomowaniu się nie odkształcały. Warstwa zbrojona (zaprawa z wtopioną siatką) powinna nachodzić na listwy. Jeżeli planowane jest późniejsze ocieplenie cokołu, między listwami a dołożoną izolacją powinno się umieścić taśmę rozprężną (jako elastyczne uszczelnienie).

Stosowanie łączników

Stosowanie łączników do mocowania płyt ocieplenia zależy od projektu, w którym podane są informacje, jaki ich rodzaj ma być użyty, w jakiej liczbie oraz z jakim sposobem rozmieszczenia.
Łączniki mocuje się metodą powierzchniową lub zagłębioną z zaślepką z materiału izolacyjnego.
Zły dobór łączników mechanicznych, na przykład nieodpowiednich pod względem jakości, dopasowania do rodzaju ściany albo materiału izolacyjnego sprawia, że nie ma lub jest niewystarczające mocowanie mechaniczne ocieplenia, co skutkuje lokalnymi uszkodzeniami systemu, a w skrajnym przypadku odpadnięcie systemu.

Z kolei, jeśli łączniki mechaniczne są nieprawidłowo osadzone – zagłębione w termoizolacji i zaszpachlowane zaprawą klejową, powstają punktowe mostki cieplne, czyli tzw. efekt biedronki na elewacji.

Wykonanie warstwy zbrojonej

Przed wykonaniem warstwy zbrojonej ewentualne nierówności powstałe podczas montażu płyt izolacyjnych trzeba wyrównać, np. za pomocą tarki do szlifowania, aż do uzyskania jednolitej płaszczyzny. Następnie za pomocą zaprawy klejącej wkleja się narożniki zabezpieczające. Dodatkowo, powyżej i poniżej otworów (np. drzwiowych i okiennych), pod kątem 45° wkleja się paski siatki z włókna szklanego o wymiarach co najmniej 20 x 35 cm. Brak siatek może bowiem prowadzić do spękań wierzchnich warstw ocieplenia w narożnikach otworów.
Wykonanie samej warstwy zbrojonej polega na zatopieniu siatki zbrojącej w zaprawie klejącej. Klej nanosi się równomiernie na płyty izolacyjne (najlepiej za pomocą pacy zębatej) i bezpośrednio po nałożeniu kleju przykleja siatkę zbrojącą. Następnie szpachluje się całą powierzchnię, aż do uzyskania gładkiej powierzchni. Siatka zbrojąca powinna być układana na zakład (minimum 10 cm) i w całości zatopiona w kleju. Grubość warstwy zbrojącej po wyschnięciu powinna być zgodna z zaleceniami producenta systemu. Wadliwe zatopienie siatki w warstwie zbrojonej, gdzie siatka leży bezpośrednio na termoizolacji bądź nie jest pokryta zaprawą powoduje powstanie pęknięć przenoszących się na wierzchnią wyprawę systemu.
Wykonanie warstwy zbrojonej o zbyt małej grubości daje niską wytrzymałość mechaniczną systemu, a to powoduje pęknięcia przenoszące się na tynk i utratę parametru nierozprzestrzeniania ognia przez system ociepleniowy.

Siatki osłonowe

Mają za zadanie zabezpieczyć warstwy na poszczególnych etapach prac przed szkodliwymi warunkami atmosferycznymi. Chronią nie tylko przed deszczem, ale też przed nadmiernym przegrzewaniem w dni słoneczne oraz wiatrem. Zbyt szybkie wysychanie warstw systemu (klejenie płyt izolacyjnych, wykonywanie warstwy zbrojonej, gruntowanie, nakładanie wyprawy tynkarskiej, malowanie) może prowadzić do spękań, przebarwień i odspojeń. Trzeba również pamiętać o przestrzeganiu zalecanych przerw technologicznych.

Dobór wyprawy tynkarskiej

Najtańszy jest tynk akrylowy. Szybciej się on jednak brudzi w porównaniu do innych tynków, nie powinno się go używać na ocieplenie z wełny mineralnej, ponieważ ma bardzo małą paroprzepuszczalność.
Budynki położone blisko skupisk zieleni oraz zbiorników wodnych narażone są na działanie podwyższonej wilgotności powietrza, co często powoduje porastanie przez mikroorganizmy. Aby zminimalizować to zjawisko, należy zastosować tynk silikatowy. Charakteryzuje on się wysokim odczynem pH, który zmniejsza ryzyko tworzenia się grzybów czy glonów na elewacji.
Z kolei tynk silikonowy jest jednym z bardziej odpornych na zabrudzenia, dlatego zalecany jest na budynki położone przy ruchliwych ulicach i ciągach komunikacyjnych, tynki mineralne zaś są najbardziej odporne pod względem odporności ogniowej.
Jeżeli producent zaleca używać podkładów pod tynki, należy je bezwzględnie stosować.

Pominięcie powłoki gruntującej pod tynk, jeśli jest zalecane przez systemodawcę, powoduje bowiem obniżenie przyczepności międzywarstwowej systemu, lokalne odspojenia i pęknięcia tynku, przebarwienia i wykwity pojawiające się na tynku.

Między gruntowaniem a tynkowaniem należy zachować odpowiedni odstęp czasu.

Nieprzestrzeganie wymaganych przerw technologicznych na tym etapie może bowiem spowodować wystąpienie przebarwień i wykwitów na wyprawie elewacji.

Dla trwałości systemu ETICS znaczenie ma również kolor tynku. Nie wszystkie kolory sprawdzą się w czasie późniejszej eksploatacji ocieplenia. Ciemne kolory powodują nadmierne przegrzewanie się elewacji. Powstają naprężenia termiczne, co może prowadzić do spękań tynku, a nawet płyt termoizolacyjnych. Na ścianach południowych i zachodnich nie powinno się więc stosować kolorów, których współczynnik światła rozproszonego jest mniejszy niż 20.