Kalina japońska (Viburnum plicatum)

Viburnum plicatum

Kalina japońska to zrzucający jesienią liście krzew występujący w dwóch formach. Forma kaliny japońskiej w uprawie ogrodowej o kwiatach płonnych (V. plicatum f. plicatum) ma szeroko jajowaty pokrój. Tworzy okazałe kuliste kwiatostany przypominające kalinę koralową buldeneż, ale kwitnie od niej bardziej okazale. Forma płodna (V. plicatum f. tomentosum), dzięki poziomo rozkładającym się długim gałęziom przybiera kształt pagody. Jej płaskie, talerzowate kwiatostany podobne są do typowej kaliny koralowej. Składają się z zewnętrznych dużych kwiatków, mających na celu jedynie przyciągać owady i drobnych środkowych, z których powstają owoce. Kwiatostany układają się w dwóch szeregach wzdłuż gałęzi. Początkowo czerwone owoce, po dojrzeniu stają się prawie czarne. Liście tego gatunku są jajowate o długości do 10 cm i lekko karbowane. Na długo przed opadnięciem przebarwia się na czerwono lub fioletowo.

Rodzaj kalina obejmuje około 120 gatunków krzewów lub niewielkich drzew porastających półkulę północną. W Polsce dziko rosną 2 gatunki, ale chyba najbardziej efektowne są formy sprowadzone z Azji. Kaliny japońskie pochodzą z Chin, Japonii i Tajwanu. Do Europy kalina japońska trafiła około 1865 roku. Roślina ta zwraca uwagę bardzo ciekawym, eleganckim ułożeniem gałęzi, dodatkowo pięknie udekorowanych w okresie kwitnienia. Doskonale prezentuje się w miejscach wyeksponowanych, ale zacisznych i osłoniętych, nie jest bowiem w pełni mrozoodporna.

Jak krzew wygląda?

Kalina japońska forma płodna (Viburnum plicatum f. tomentosum) jest szerokim krzewem o wzniesionym pokroju i charakterystycznym, pagodowym ułożeniu gałęzi, tworzących z czasem wyraźne piętra, delikatnie osadzone jedno nad drugim. Roślina dorasta do 2 - 3 m wysokości, przy czym jest zwykle nieco szersza, niż wyższa. Liście ciemnozielone, odwrotnie jajowate, ząbkowane, od spodu delikatnie owłosione, głęboko unerwione jesienią przebarwiają się na kolor brunatno-czerwony lub brązowy. W maju i czerwcu na krzewach pojawiają się białe kwiaty zebrane w płaskie kwiatostany średnicy 6 - 10 cm. Kwiatostany te są zbudowane z dwóch rodzajów kwiatów: płodnych - niewielkich, zielonkawobiałych, położonych wewnątrz kwiatostanu oraz płonnych - okazałych, do 4 cm średnicy, wybarwionych na biało, położonych zewnątrz kwiatostanu. Liczne kwiatostany wyrastają na sztywnych, długich osadkach wyniesionych ponad liście i są ułożone w dwóch szeregach wzdłuż pędów, tworząc niezwykle efektowny obraz w trakcie kwitnienia. Równie ozdobne są także owoce kaliny, przed dojrzeniem czerwone, a po uzyskaniu dojrzałości granatowoczarne.

Wymagania

Kalina japońska jest rośliną mało wymagającą, aczkolwiek najlepiej rośnie i kwitnie na glebach żyznych, świeżych i lekko wilgotnych, natomiast cierpi od suszy. Preferuje miejsca osłonięte, najlepiej w półcieniu, jest bowiem nie w pełni odporna na mróz. Podczas surowych zim przemarza nawet w Polsce centralnej. Polecana do uprawy przede wszystkim na zachodzie kraju, na Dolnym Śląsku i w pasie nadmorskim. W pozostałych rejonach kraju musi być solidnie zabezpieczona na zimę. Krzew, jeśli przezimuje, jest zdrowy, rzadko uszkadzany przez szkodniki lub choroby.

Wysokość Dorasta do 1,5 -2 m wysokości i nieco większej szerokości.

Odmiany

• 'Sterile' - forma płonna, tworzy kuliste kwiatostany.
  Forma płodna kaliny japońskie: 'Mariesii' - obficie kwitnąca o dużych kwiatostanach;
• 'Pink Beauty' - ma różowe zewnętrzne kwiatki, wewnętrzne są białe, liście przebarwiają się na czerwono;
• 'St Keverne' - liście przebarwiają się na fioletowo;
• 'Summer Snowflake' - wewnętrzne kwiaty są zielonkawe, zewnętrzne mają kwiaty białe obficie owocuje, owoce są niebieskawe;
• kalina japońska 'Watanabe' - niski (do 1,5 m) krzew, ma długi okres kwitnienia, bo od maja do września.
• kalina japońska Grandiflorum (zwana też Rotundifolium) tworzy duże kwiatostany kuliste, złożone tylko z dużych kwiatów płonnych.
• kalina japońska 'Kilimanjaro' to niewysoki, piramidalny, bardzo ozdobny krzew o wielu zaletach. Jest niewymagający i ozdobny nie tylko w czasie kwitnienia, ale również po przekwitnięciu.

Inne popularne gatunki kaliny

• kalina wonna ( Viburnum fragrans)
• kalina hordowina ( Viburnum lantana )
• kalina koralowa ( Viburnum opulus ).

Kwitnienie Większość odmian kwitnie w maju i czerwcu. Kwiatostany składają się z białych płodnych kwiatów i wianuszka otaczających je kwiatów płonnych. Rozwijają się na całej długości poziomych gałęzi. kwiaty utrzymują się nawet do października!

Ziemia Najbardziej odpowiednie są żyzne, dobrze zdrenowane i wilgotne gleby, ale dość dobrze rośnie też w przeciętnej ziemi ogrodowej. Roślina tolerancyjna na odczyn podłoża, ale preferuje ziemię o lekko kwaśnym odczynie.

Miejsca powinny być słoneczne lub nieco osłonięte przez luźne korony drzew.

Uprawa i pielęgnacja Nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Może przemarzać. Najlepiej rośnie w najcieplejszych rejonach kraju.

Rozmnażanie Z sadzonek zielnych lub półzdrewniałych.

Cięcie Nie wymaga cięcia. Wystarczy wycinanie martwych lub niewłaściwie rosnących pędów.

Podlewanie i nawożenie Zasilanie kompostem, w czasie długotrwałej suszy wymagane od czasu do czasu obfite podlewanie.

Zimowanie: Jedynie młode sadzonki warto na pierwszą zimę – na wszelki wypadek – zabezpieczyć przed mrozem.

Choroby i szkodniki Może być zasiedlana przez mszyce.

Zastosowanie Piękny krzew ogrodowy i parkowy sadzony pojedynczo w dobrze widocznych miejscach. Kalina japońska forma płodna to krzew o niezwykle pięknej architekturze pędów, szczególnie efektowny w okresie kwitnienia oraz w czasie jesiennego przebarwiania liści. Ze względu na oryginalny pokrój nadaje się przede wszystkim do sadzenia pojedynczo w ogrodach przydomowych. Pomimo niepełnej odporności na mróz z pewnością jest warty sadzenia i szerszego rozpowszechnienia.