Lawenda jako antidotum na stres

Lawenda francuska i wąskolistna

Lawenda - ceniona i uprawiana już od setek lat krzewinka - wprowadza do ogrodów niezwykły klimat prowansalskich pól. Kochamy ją też za niesamowity aromat i barwę kwiatów.

Lawenda wąskolistna. Jak pielęgnować lawendę przez cały rok?

Lawenda w ogrodzie

Wprawdzie lawenda najlepiej się prezentuje w dużej, jednogatunkowej masie (wtedy wygląda najbardziej malowniczo), ale można ją też łączyć z innymi roślinami. Dobrym towarzystwem są dla niej róże, bodziszki, żurawki, hosty (szczególnie te o żółtym zabarwieniu). Najpiękniej wygląda w otoczeniu różowych, niebieskich, fioletowych i białych kwiatów. Natomiast z krzewów warto wybrać na jej sąsiadów żółtolistną trzmielinę Fortune'a czy purpurowy perukowiec.

Lawenda kwitnie od połowy czerwca do września. Kwiatostany na długich, cienkich szypułkach kołyszą się delikatnie na wietrze, rozsiewając upajający zapach. Poszczególne kwiatki są niewielkie, lecz obsypują łodygę na długości nawet 15 cm.

Dodatkowym atutem lawendy są wąskie, nieco omszone, srebrzyste liście, które zasuszone pozostają na pędach nawet przez zimę.

Lawenda Lavandula

Lawenda w ogrodzie

Lawenda, w zależności od gatunku i odmiany, osiąga od 30 cm do ponad metra wysokości. Jej łodyga, początkowo zielona, w drugim roku drewnieje.

Obwódka z lawendy sadzonej co 30 cm/Fot.: ioks shutterstock

Lawenda w naszym ogrodzie

Lawenda - odmiany

Znanych jest ponad 50 gatunków i odmian lawendy. Spośród nich nasz klimat najlepiej znosi lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia), tzw. angielska, osiągająca wysokość do 70 cm, i wyższa od niej  (dorastająca do ponad metra wysokości) lawenda pośrednia (Lavandula ×intermedia).

Lawenda w doniczce

Coraz popularniejsza w naszych ogrodach jest lawenda francuska (L.. stoechas) o kwiatostanach ze "skrzydełkami" i lawenda hiszpańska (L. dentata) o oryginalnych, pędzelkowatych. Pierwsza kwitnie przez cały sezon na biało lub fioletowo, a druga - zawsze na fioletowo. Niestety, obie są wrażliwe na mróz, można je więc uprawiać wyłącznie w donicach, jako gatunki sezonowe.

Od lewej: Lawenda pośrednia 'Grosso', lawenda wąskolistna 'Hidcote', lawenda pośrednia 'Grosso'/Fot.: L. Sokołowska

Lawenda - ciekawe odmiany

Na rynku jest coraz więcej odmian lawendy różniących się głównie barwą kwiatów - od bieli, poprzez błękit i róż, po nasycony fiolet.

Lawenda uprawa

Stanowisko: Lawenda lubi słońce i przepuszczalną ziemię. Nie znosi ciężkich, gliniastych gleb i miejsc, gdzie po deszczu zbiera się woda.
Sadzenie: Rośliny sadzimy co 50 cm (jeśli tworzymy obwódkę co 35 cm), o 5 cm głębiej, niż rosły w pojemnikach - dzięki temu silniej się rozkrzewią i łatwiej odrosną po mroźnej zimie.
Podlewanie: Młode rośliny w czasie suszy regularnie nawadniamy. Gdy dobrze się ukorzenią, poradzą sobie same.
Cięcie: Na początku kwietnia  skracamy wszystkie pędy na wysokości 5-10 cm.
Po przekwitnięciu przycinamy je do 2/3 wysokości, nadając roślinie kształt półkuli.  
Zimowanie: Późną jesienią przykrywamy podstawy pędów warstwą (5 cm) lekkiej ziemi, kory lub suchych liści.

Lawendę ścinamy, gdy rozwijają się pierwsze pąki w kwiatostanach/Fot.: davewright321 shutterstock

Lawenda - zielarnia

Garnek z kostką mydła glicerynowego umieszczamy w większym z wodą i stawiamy na gazie. Gdy mydło się rozpuści, dodajemy olejek lawendowy oraz kwiatki lawendy. Następnie jak najszybciej przelewamy masę do foremki i zostawiamy do ostygnięcia.

Lawendowe potpourri

Z suszonych kwiatów i liści lawendy można zrobić tzw. potpourri, wydzielające miłą woń i odstraszające mole. Suche rośliny skrapiamy olejkiem lawendowym, mieszamy i przechowujemy 6 tygodni w szczelnym szklanym naczyniu. Wsypujemy do woreczków. Można też dodać np. płatki róż czy listki mięty.

Lawenda - aromatyczna świeca

Roztapiamy starą świeczkę i dodajemy do niej lawendowy olejek.  Gdy wosk całkowicie się rozpuści, odstawiamy garnek, by odrobinę przestygł. Nalewamy wosku do pojemnika (na przykład po świeczkach do podgrzewaczy), wkładamy knot z bawełnianego sznurka tak, by wystawał ponad wosk, czekamy, aż wosk ostygnie i stężeje (trwa to kilka godzin).

Lawenda - najlepsze przepisy

Lemoniada - Uspokajająca lemoniada

Łyżkę suszonej lawendy zalewamy wrzątkiem  i zostawiamy na 5 minut. Cedzimy, dodajemy kilka pokrojonych listków mięty, 5 plasterków imbiru, 3 szklanki zimnej wody, pokrojoną w plasterki cytrynę i ewentualnie kilka kropli barwnika spożywczego.

Masło lawendowe

Fot.: ILEISH ANNA shutterstock

Pół kostki miękkiego masła mieszamy z 2 łyżkami kwiatów lawendy. Dodajemy 15 posiekanych listków bazylii i dokładnie mieszamy. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Podajemy z pieczywem, np. do mięsa z grilla.