Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea inaczej Rudbeckia purpurea)

Echinacea purpurea

Jeżówka purpurowa, choć szorstka i najeżona, jest przyjazna ludziom i środowisku. Nazwa - jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) pasuje do niej jak ulał. Kopułka igiełek, czyli kwiatów rurkowatych tworzących środek kwiatostanu, wygląda bowiem jak miniaturka jeża, a u typowych, stworzonych przez naturę okazów (na zdjęciach z lewej) otacza ją wianuszek purpurowych kwiatów języczkowatych, potocznie zwanych płatkami.

Bylina o szorstkich pędach i liściach. Pędy sztywne z ciemnozielonymi zaostrzonymi liśćmi, całobrzegimi lub ząbkowanymi. Kwiatki zebrane w koszyczek o średnicy do 10 cm. Brzeżne języczkowate, u gatunku purpurowe, zwykle zwisające, środkowe rurkowate tworzą ciemną ?zjeżoną? główkę. U odmian duża różnorodność kolorów, nie występuje jedynie barwa niebieska, oraz kwiatostany pełne typu anemonowego z pomponowym środkiem złożonym z krótszych kwiatków języczkowatych.

Rozmiary Zwykle do wysokości do 1 m, ma odmiany niskie do 60 cm.

Jeżówka najodporniejsza jest ta zwykła

Jeżówka przybyła do nas z suchych prerii Ameryki Północnej. Jest niekłopotliwa, potrzebuje tylko sporo słońca. Najlepiej rośnie na średnio żyznej, próchnicznej ziemi, ale radzi sobie i w mało urodzajnej. Podlewania wymaga tylko przez pierwszy rok, potem znosi suszę. Natomiast zagraża jej zbyt wilgotne podłoże, zwłaszcza zimą. Poza tym w zasadzie omijają ją choroby i szkodniki, wiatr jej nie łamie, a mróz nie niszczy. Dotyczy to jednak gatunku, czyli naturalnych okazów - odmiany hodowlane potrzebują więcej wody i gorzej zimują.

Odmiany

Jeżówka purpurowa ma też odmiany kwitnące na żółto, pomarańczowo, łososiowo, różowo, czerwono, biało, a nawet na zielono. Różnią się one także kształtem koszyczka. Ostatnim hitem są odmiany zwane pomponowymi, ponieważ zamiast "jeżyka" mają kopułkę z drobnych kielichowatych kwiatków. Najwyższe jeżówki dorastają do metra, są też odmiany o połowę niższe.

• jeżówka purpurowa 'Alba' - kwiatki brzeżne białe, główka ciemna,
• jeżówka 'Magnus' - kwiatki brzeżne szerokie intensywnie purpurowe, główka ciemna,
• jeżówka 'Hot Papaya' - anemonowa,
• kwiatki czerwono-pomarańczowe, powywijane,
• jeżówka 'Flame Thrower' - kwiatki brzeżne żółto-pomarańczowe, główka ciemnoczerwona,
• 'Coconut Lime' - anemonowa, biało-żółta,
• 'Firebird' - kwiatki brzeżne czerwone, główka ciemnobordowa, wysokość do 60 cm.

Kwitnienie jeżówki 

Kwitnąc od czerwca do października, jeżówka przyciąga motyle, a gdy owocuje, karmi małe ptaki. Warto więc usuwać tylko jej pierwsze przekwitłe koszyczki - co poprawia wygląd kęp i przedłuża kwitnienie - a ostatnie pozostawić na zimę.

Jeżówka jest także cennym ziołem. Jej pędy zbiera się w okresie kwitnienia w drugim lub trzecim roku uprawy i suszy w temp. 45°C, a korzenie w trzecim roku, jesienią (suszenie w temp. 50°C). Łyżeczka suszu wystarcza na zaparzenie szklanki herbaty wzmacniającej odporność organizmu (najsilniej działają korzenie). W sprzedaży od dawna są też wyciągi z jeżówki.

Wymagania Próchniczna lub gliniasto-piaszczysta przepuszczalna gleba o lekko kwaśnym odczynie. Stanowisko słoneczne.

Uprawa i pielęgnacja Znosi suszę, jest mrozoodporna.

Rozmnażanie

Z nasion, ale tylko niektóre rośliny o pojedynczych kwiatostanach przekazują swoje cechy na potomstwo. Można też samemu je zebrać, choć uzyskane rośliny często się różnią od matecznych. Odmiany, których siewki nie odtwarzają charakterystycznych cech, dzieli się wiosną na części lub późną jesienią ukorzenia ich sadzonki korzeniowe. Oryginalne, rzadsze odmiany rozmnaża się z sadzonek korzeniowych.

Cięcie Ścinanie przekwitłych kwiatostanów poprawia wygląd kęp i znacząco przedłuża kwitnienie. Ostatnie owocostany z okazałą kolczastą główka warto zachować, by zimą zdobiły ogród. Wiosną usuwamy zaschłe części.

Podlewanie i nawożenie Odmiany w typie roślin dzikich dobrze znoszą suszę, natomiast o delikatniejszych kwiatostanach i tworzące liczne liście wymagają lekko wilgotnej gleby. Zasilanie jesienią kompostem lub wiosną nawozem wieloskładnikowym.

Choroby i szkodniki Odporna na choroby liści i szkodniki ale na stanowiskach wilgotnych, gdzie do korzeni dociera mało powietrza, może zamierać, szczególnie zimą.

Zastosowanie Roślina rabatowa, do ogrodów żwirowych oraz pojemników.

Jeżówka - cena 

Obecnie jeżówka stała się szalenie modna. Sadzonki przeróżnych jej odmian można kupić w sklepach internetowych, np. dobrepole.pl, sklep.bylinowyraj.pl, cebule-kwiatowe.pl. Ceny zaczynają się od 6 zł. Rozrośnięte i kwitnące okazy w sklepach ogrodniczych kosztują ok. 20 zł.