Szakłak pospolity (Rhamnus cathartica)

Rhamnus cathartica

Szakłak pospolity (Rhamnus cathartica) - charakterystyka

Szakłak pospolity, znany również jako szakłak ogrodowy, to krzew należący do rodziny szakłakowatych (Rhamnaceae). Naturalnie występuje w Europie, Azji Zachodniej i na Kaukazie.

Jak wygląda szakłak pospolity?

Szakłak pospolity to krzew o zwartej koronie i prostych, cienkich gałęziach. Kwiaty są drobne, żółto-zielone, zebrane w małe baldachy. Liście są ciemnozielone, jajowate lub eliptyczne, o ząbkowanych brzegach. Owoce są czarne, kuliste, zawierające cztery pestki.

Jakie rozmiary osiąga szakłak pospolity?

Szakłak pospolity może dorastać do 6 metrów wysokości, ale często pozostaje mniejszy, zwłaszcza gdy jest formowany jako żywopłot. Jego gałęzie są gęste, co sprawia, że świetnie nadaje się do tworzenia osłon i zarośli.

Gatunki i odmiany szakłaka:

• Szakłak pospolity (Rhamnus cathartica): najczęściej spotykany, wykorzystywany jako roślina ozdobna i użytkowa.
• Szakłak amerykański (Rhamnus purshiana): stosowany głównie w fitoterapii.
• Szakłak karbowany (Rhamnus crenata): mniej znany, rzadko uprawiany.

Kiedy siać szakłak pospolity?

Najlepszym terminem na wysiew szakłaka pospolitego jest jesień. Nasiona można również wysiewać wiosną po stratyfikacji (przechowywaniu w chłodzie).

Jak sadzić szakłak pospolity?

Szakłak pospolity najlepiej sadzić w dobrze przepuszczalnej glebie. Sadzonki umieszcza się w dołkach o głębokości około 30 cm, w odstępach co najmniej 1-1,5 metra, aby zapewnić im odpowiednią przestrzeń do wzrostu.

Kiedy kwitnie szakłak pospolity?

Szakłak pospolity kwitnie od maja do czerwca. Kwiaty są drobne, ale liczne, co dodaje krzewowi dekoracyjności w okresie wiosennym.

Jak długo rośnie szakłak pospolity?

Szakłak pospolity rośnie dość szybko. Po posadzeniu można spodziewać się, że osiągnie pełną wysokość w ciągu kilku lat.

Szakłak - uprawa i pielęgnacja

• Wymagania: Szakłak pospolity preferuje słoneczne lub półcieniste stanowiska. Gleba powinna być umiarkowanie wilgotna, przepuszczalna i żyzna.
• Rozmnażanie: Szakłak można rozmnażać przez nasiona, sadzonki lub odkłady. Nasiona wymagają stratyfikacji.
• Podlewanie i nawożenie: Szakłak jest rośliną mało wymagającą. W okresach suszy należy zapewnić mu dodatkowe podlewanie. Nawożenie nie jest konieczne, ale można zastosować nawozy organiczne, aby wspomóc wzrost rośliny.

Choroby szakłaka

Szakłak pospolity jest dość odporny na choroby i szkodniki. Najczęściej spotykane problemy to mączniak prawdziwy oraz mszyce. W razie potrzeby można stosować odpowiednie środki ochrony roślin.

Właściwości i zastosowanie szakłaka

Szakłak pospolity ma właściwości przeczyszczające i jest stosowany w medycynie ludowej. Owoce są bogate w witaminy i minerały. Ze względu na gęste ulistnienie, szakłak jest również ceniony jako roślina ozdobna i osłonowa w ogrodach oraz parkach.

Owoce szakłaka pospolitego

Owoce szakłaka pospolitego są drobne, kuliste, o średnicy około 6-10 mm. Początkowo zielone, w miarę dojrzewania zmieniają kolor na ciemnofioletowy lub czarny. Każdy owoc zawiera cztery pestki. Owoce są gładkie, błyszczące i zawierają sok o gorzkim smaku.

Właściwości i zastosowanie owoców szakłaka

Właściwości lecznicze: Owoce szakłaka pospolitego mają właściwości przeczyszczające i były tradycyjnie stosowane w medycynie ludowej do leczenia zaparć. Zawierają związki takie jak antrachinony, które pobudzają perystaltykę jelit.

Ostrożność: Należy pamiętać, że owoce szakłaka są silnie przeczyszczające i mogą powodować bóle brzucha, nudności, a nawet wymioty przy spożyciu większej ilości. Z tego powodu powinny być stosowane z dużą ostrożnością i najlepiej po konsultacji z lekarzem.

Zastosowanie kulinarne: Ze względu na gorzki smak i przeczyszczające właściwości, owoce szakłaka rzadko są używane w kuchni. Mogą być jednak wykorzystywane w małych ilościach jako dodatek do niektórych przetworów, nadając im charakterystyczny smak.

Zastosowanie dekoracyjne: Owoce szakłaka, dzięki swojemu atrakcyjnemu wyglądowi, mogą być stosowane do dekoracji jesiennych aranżacji ogrodowych i bukietów. Ich czarny kolor kontrastuje z innymi jesiennymi barwami, co dodaje kompozycjom estetycznego waloru.

Jak zbierać owoce szakłaka?

Owoce szakłaka zbiera się w pełni dojrzałe, kiedy są już czarne i łatwo odchodzą od gałązek. Najlepiej robić to w rękawiczkach, aby uniknąć zabrudzenia rąk sokiem. Owoce można suszyć, aby wykorzystać je później do celów leczniczych.

Szakłak - odmiany ozdobne

W ogrodnictwie dostępne są liczne odmiany szakłaka o różnorodnych cechach ozdobnych:

• Szakłak pospolity. Rhamnus catharicus
• Szakłak Schneidera 'Mandshurica' 
• Szakłak wielkolistny. Rhamnus Imeritinus
• Szakłak pallasii. Rhamnus pallasii
• Szakłak (Rhamnus yoshinoi var. mandshurica)
• Szakłak (Rhamnus pentapomica) 

Szakłak w doniczce

Szakłak można również uprawiać w pojemnikach, co jest szczególnie przydatne w małych ogrodach i na tarasach. Wybieraj niskie odmiany, które dobrze znoszą przycinanie i formowanie.

Szakłak ozdobny - pielęgnacja

• Miejsce: stanowisko słoneczne lub półcieniste.
• Gleba: żyzna, przepuszczalna, umiarkowanie wilgotna.
• Zasilanie: nawozy organiczne mogą wspomóc wzrost, ale nie są konieczne.
• Podlewanie: umiarkowane, zwiększone w okresach suszy.
• Choroby i szkodniki: mączniak prawdziwy, mszyce – zwalczamy środkami ochrony roślin.