Dachy z łupka

Łupek to skała osadowa, złożona z wielu warstw miki, powstała ponad 350 milionów lat temu. Wydobytą na powierzchnię skałę tnie się na bloki za pomocą specjalnej piły diamentowej, po czym rozwarstwia się ją na płytki o grubości około 5 milimetrów. Łupek dachowy występuje przede wszystkim w kilku odcieniach grafitu oraz - w zależności od złoża - również w kolorze purpurowym i zielonym (nieco bogatszy jest wybór kolorów łupka podłogowego).

Łupek jest materiałem całkowicie naturalnym, także podczas jego obróbki nie stosuje się żadnych dodatkowych środków, dzięki czemu nie powstają szkodliwe dla środowiska odpady.

Łupek można układać na każdym dachu, nawet o najbardziej skomplikowanym kształcie. Największe szanse na wykorzystanie całej urody tego pokrycia mamy wtedy, gdy dach (a nawet cały dom) zaprojektowany zostanie od razu z myślą o nim. To idealna sytuacja; najpierw inwestor i architekt wybierają materiały, a dopiero potem powstaje projekt uwzględniający specyfikację i możliwości ich praktycznego zastosowania. Gdy znamy już format i rodzaj kamienia, dach można dopasować do niego: długości połaci są wielokrotnością wymiaru płytek, a kominy planuje się w takich miejscach, by wykonanie estetycznej i szczelnej obróbki nie stanowiło problemu. Z takim podejściem do myślenia o dachu z łupka można spotkać się przed wszystkim w krajach, w których tradycja krycia nim dachów jest powszechniejsza (Niemcy czy Francja); w Polsce to raczej rzadkość. Nasi inwestorzy decyzję o wykonaniu dachu z łupka podejmują na ogół wtedy, gdy projekt jest już zatwierdzony. Oczywiście nie jest to specjalnie duży problem; w takiej sytuacji również da się zrobić ładny dach. Do wyboru mamy 8 typów krycia, do tego wiele formatów łupka, dodatkowo zmieniających wygląd pokrycia - daje to naprawdę duże możliwości dopasowania go do dachu czy nawet całego domu.

Łupek pasuje do architektury każdego typu; i do domów tradycyjnych, i do nowoczesnych - wszystko jest kwestią odpowiedniego dopasowania rodzaju krycia. Nie ma takiego dachu, na którym łupek wyglądałby źle, choć - jako najbardziej naturalny materiał - z pewnością raziłby przy plastikowych rynnach czy elewacji z sidingu.

Czy tylko dla najbogatszych?

Krycie łupkiem nigdy nie należało do najtańszych. Sam materiał to wydatek rzędu 100-300 zł netto za 1 m2 pokrycia. Robocizna dekarza kosztuje drugie tyle, ponieważ jest bardzo czasochłonna. Można oczywiście kupić gorsze łupki lub znaleźć tańszego wykonawcę, ale nie mamy wówczas co liczyć ani na dokładność krycia, ani na jego estetykę, czyli marnujemy pieniądze.

Na zakup łupka decydują się głównie ludzie zamożni, budujący duże, reprezentacyjne rezydencje. Sporą grupę klientów stanowią jednak zwykli inwestorzy dysponujący przeciętnymi funduszami. Przy niewielkim, prostym dachu o powierzchni np. 250 m2 różnica między kosztem łupka a ceną innych szlachetnych pokryć nie jest aż tak duża, za to efekt - znaczny.

W porównaniu z najtańszą dachówką łupek jest 5 razy droższy. Jednak przy lepszej i droższej dachówce różnica w cenie będzie wynosić już tylko 30%. Wiele zależy też od kształtu dachu - prosty dużo taniej pokryjemy dachówką, przy bardzo skomplikowanym, na który trzeba by użyć wiele specjalnych dachówek kształtowych, różnica w cenie zacznie się zacierać. Nawiasem mówiąc, łupkiem można pokryć nawet najbardziej fantazyjnie powyginany dach, co przy dachówce czasem jest technicznie niemożliwe.

Z całą pewnością inwestor decydujący się na łupek musi jednak przygotować fundusze na lepsze rynny, okna itd. Tylko dobrze zgrana całość przyniesie bowiem oczekiwany efekt.

Na pewno dla cierpliwych

Dla niektórych inwestorów znacznie trudniejsze niż zebranie funduszy jest uzbrojenie się w cierpliwość. Dach z łupka powinno się wykonywać powoli, z dbałością o detale, a to niestety wymaga czasu. Krycie dachu o powierzchni ok. 300 m2 może trwać nawet ponad 2 miesiące.

Jeśli chodzi o dostępność materiału, to łupek w typowych rozmiarach dostępny jest w ciągu 14 dni, ale na zamówienia specjalne można czekać nawet 6 tygodni.

Łupek nie tylko na dachy

W Europie Zachodniej popularne jest wykańczanie łupkiem nie tylko dachów, ale też fasad domów. Chodzi tu nie tylko o walory estetyczne, ale również o łatwość utrzymania elewacji w czystości. W Polsce - oprócz dachów - najczęściej łupkiem pokrywa się kominy, pasy podrynnowe i wiatrownice dachów; jest to stosunkowo niedroga metoda, a efekty końcowe wyjątkowe. Ładnie wyglądają też zrobione z łupka fragmenty elewacji i obramowania okien.

Różne typy krycia dachów łupkiem

Łupek można układać na różne sposoby, co pozwala łatwo dopasować go do każdego dachu. Od typu krycia zależy jednak nie tylko ostateczny wygląd dachu, ale również jego cena; najdroższe jest krycie dzikie i staroniemieckie, najtańsze - uniwersalne i prostokątne.

Pokrycie z łupka waży około 35 kg na 1 m2, więc jeśli więźba była zaprojektowana pod dachówkę, jej wzmacnianie nie będzie konieczne.

W niektórych typach kryć łupek można mocować na łatach, tak jak dachówkę, ale wykonawcy zdecydowanie zalecają układanie pełnego deskowania z papą, które ułatwia montaż pokrycia i poprawia stabilność dachu. Wskazane jest, aby odległość między krokwiami nie przekraczała 60 cm (gdyż redukuje to drgania dachu).

W dachu krytym łupkiem bez problemu można montować okna dachowe czy kolektory słoneczne.

Gdzie szukać wykonawcy?

Na polskim rynku działa kilkanaście firm zajmujących się pokryciami z łupka. Z reguły firmy sprzedające łupek oferują też wykonawstwo; jeśli tylko sprzedają materiał, na życzenie inwestora mogą polecić współpracujących z nimi dekarzy lub sprawdzić umiejętności i wiedzę tych, których on wskaże. W firmie można też zamówić usługę nadzorowania układania dachu klienta, któremu sprzedano materiał.

Generalnie, krycie dachu łupkiem jest u nas wciąż dość rzadkie, dlatego nie ma wielu zajmujących się tym dekarzy. Ceny ich usług zależą raczej od ich umiejętności i doświadczenia niż regionu kraju.

Kiedy tania oferta może być podejrzana...

Cena łupka na wykonanie 1 m2 dachu kształtuje się od 100 do 300 zł netto. Jeśli ktoś oferuje tańszy materiał, najprawdopodobniej oznacza to, że coś jest z nim nie tak. Dlatego do takich cenowych okazji najlepiej podchodzić wyjątkowo ostrożnie. Podejrzliwość klienta powinien wzbudzić sprzedawca, który oferuje łupek bez gwarancji albo bez faktury z wyszczególnionym łupkiem dachowym (np. jeśli na fakturze podane jest tylko "łupek", może to oznaczać kamień ogrodowy lub gruz kamienny, który nie podlega normom i gwarancji). Sprzedawany jest także łupek bez certyfikatu albo z certyfikatem niezawierającym niewygodnych dla producenta danych dotyczących jakości lub w ogóle wystawionym na innego producenta i inny łupek.

W certyfikacie dołączonym do łupka powinny znajdować się dane producenta, nazwa materiału, określenie jego kształtu i formatu oraz najważniejsze parametry techniczne, czyli odporność na:

wodę (wchłanianie i przepuszczanie) oraz działanie mrozu - najlepszy jest łupek klasy A1 i taki powinno się stosować w naszej strefie klimatycznej;

- zmiany temperatury - klasa T1;

- dwutlenek siarki - klasa S1.

Trzeba też uważać na często sprowadzany do Polski łupek odpadowy, niemrozoodporny lub niedachowy. Taki kamień jest bardzo tani, ale absolutnie nie nadaje się do ułożenia na dachu.

Również dekarze oferujący krycie poniżej 100 zł za m2 są podejrzani. Świadczy to albo o nieznajomości tematu i złej wycenie krycia, albo po prostu chęci "odwalenia" roboty. A krycie łupkiem to prawdziwa sztuka. Przy takiej wartości pokrycia klient oczekuje odpowiednio wykonanego dachu, a do tego potrzeba doświadczonego dekarza, nie eksperymentu za niewielkie pieniądze. Niestety, jak wynika z doświadczeń dobrych wykonawców, są inwestorzy, którzy wybierają najtańszy łupek, i tanich dekarzy i oczekują cudu - a później, kiedy kończy się to porażką, szukają ratunku w porządnych firmach. A koszty rosną...

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>