Czym się kierować przy wyborze paliwa?

Opracowanie: Władysław Łyszkowski, Beata Zielińska07-05-2016 09:33

Aby ułatwić Wam podjęcie decyzji dotyczącej wyboru paliwa i urządzeń, określiliśmy poniżej: opłaty za użytkowanie systemu grzewczego oraz koszty łączne (obejmujące nakłady początkowe za zakup i montaż oraz wydatki na eksploatację). Ponadto oceniliśmy wygodę obsługi wszystkich rozwiązań.

Które paliwo jest najtańsze?

Obliczenia zostały wykonane dla przykładowego dobrze ocieplonego domu o powierzchni 150 m2, który rocznie potrzebuje 11 770 kWh energii cieplnej do ogrzania. Jest on zamieszkały przez 4-osobową rodzinę, zużywającą 200 l ciepłej wody na dobę. Na ten cel trzeba potrzeba rocznie 2914 kWh energii cieplnej.

Do oszacowania kosztów eksploatacji przyjęliśmy średnie ceny brutto paliw z w centralnej części Polski (dane z grudnia 2015 roku). Wynoszą one odpowiednio:

- węgiel - 500 zł/t (miał);700 zł/t (orzech); 700 zł/t (ekogroszek),

- drewno - 200 zł/metr przestrzenny,

- gaz ziemny - 2,2 zł/m3,

- gaz płynny - 2,9 zł/l (gdy zbiornik i instalacja zewnętrzna należą do dostawcy),

- olej opałowy - 3 zł/l,

- energia elektryczna - 0,60 zł/kWh w I taryfie oraz odpowiednio 0,66 i 0,35 zł/kWh w II taryfie.

Innym czynnikiem wpływającym na koszt energii wytworzonej z danego rodzaju paliwa jest jego wartość opałowa (wielkość ta informuje, ile ciepła uzyskamy po spaleniu danego paliwa). Tutaj również przyjęliśmy wartości średnie:

- dla węgla - 21 MJ/kg,

- dla drewna - 7,5 GJ/mp,

- dla pelet - 18 MJ/kg,

- dla gazu ziemnego - 34,2 MJ/m3,

- dla gazu płynnego - 23,3 MJ/l,

- dla oleju opałowego - 35,5 MJ/l.

Ostatnim czynnikiem, jaki wpływa na koszt eksploatacji, jest sprawność urządzeń, w których dane paliwo jest stosowane.

Rys.: mat. red.

Co wynika z obliczeń?

Wartości te zostały przyjęte na poziomie:

- dla kotłów na paliwa stałe - od 70% dla kotła wielopaliwowego, w którym spalany jest węgiel orzech po 80% dla kotła na miał oraz ekogroszek, drewno i pelety,

- dla kondensacyjnego kotła gazowego zasilanego gazem ziemnym - 107%,

- dla kondensacyjnego kotła opalanego gazem płynnym - 105%,

- dla kondensacyjnego kotła olejowego - 105%,

- dla pomp ciepła - gruntowa COP 4 i powietrzna - COP 3 (z reguły, szczególnie w nowych instalacjach wartości te są znacznie wyższe. Przyjęte wartości są łatwe do osiągnięcia w prawidłowo wykonanej instalacji).

Z wykresu wynika, że najmniej zapłacimy za ogrzewanie domu i wody, gdy wybierzemy tanie paliwo, czyli miał i drewno kawałkowe. Niedroga w użytkowaniu jest również gruntowa pompa ciepła i kocioł opalany węglem sortymentu orzech. Kolejne miejsce w tej kategorii naszego rankingu zajmuje powietrzna pompa ciepła, kocioł na gaz ziemny i kocioł na pelety. Jeszcze wyższe opłaty czekają nas, gdy wybierzemy kocioł opalany olejem opałowym lub gazem płynnym. Ostatnie miejsce przypadło energii elektrycznej - jej koszt nawet w II taryfie jest dwukrotnie większy w porównaniu z najtańszymi paliwami.

Rys.: mat. red. - Rys.: mat. red.

Jakie są całkowite koszty ogrzewania - eksploatacji i nakładów?

Biorąc pod uwagę jedynie koszty eksploatacji, należałoby zastosować kocioł na paliwa stałe (najniższa cena energii) lub gruntową pompę ciepła (najwyższa sprawność wykorzystania energii). Przed podjęciem decyzji trzeba jednak zapoznać się również z kosztami instalacji poszczególnych źródeł ciepła, a co za tym idzie - kosztami łącznymi eksploatacji i nakładów, rozłożonymi na poszczególne lata. Dla kotłów na paliwa stałe przyjęto cenę od 3000 zł (dla prostych kotłów zasypowych) do 10 000 zł (kotły na pelety). Do tego doliczoną cenę komina około 5000 zł. Przy kotłach gazowych i olejowych uwzględniono cenę kotłowni i przewodów do odprowadzania spalin i poboru powietrza.

Dla pompy gruntowej uwzględniono koszt wykonania dolnego źródła (2 odwierty o głębokości około 100 m każdy). W przypadku urządzeń elektrycznych przyjęto koszt rzędu 5000 zł (proste grzejniki konwekcyjne) i 10 000 zł (piece akumulacyjne).

Po uwzględnieniu tych wszystkich czynników, okazuje się, że podobnie jak poprzednio ogrzewanie kotłem na paliwa stałe jest najtańsze. Niewiele drożej wypada gruntowa pompa ciepła.

Rys.: mat. red. - Rys.: mat. red.

Które urządzenia są najwygodniejsze w obsłudze?

Wygoda obsługi ma duży wpływ na wybór sposobu ogrzewania. Ważne jest też, ile miejsca należy przeznaczyć na montaż urządzeń i jakie będą koszty przeglądów. Najłatwiej zamontować i wygospodarować miejsce na grzejniki elektryczne. Dalej są piece akumulacyjne i kocioł na gaz ziemny. Bezobsługowa jest też gruntowa pompa ciepła, nie wymaga kosztownych przeglądów, ale jej instalacja jest dużą ingerencją w otoczenie domu i sporo miejsca w pomieszczeniu. Największe wymagania stawiają przed nami na paliwa stale kotły (trzeba je rozpalać, regularnie czyścić, przygotować opał).

Najczęściej zadaniem kotła jest nie tylko ogrzanie domu, ale też przygotowanie ciepłej wody do mycia. Dlatego łączy się go z odpowiednim zasobnikiem - Fot. Viessmann

Optymalny wybór to nie tylko cena

Wybór rodzaju źródła ciepła powinniśmy w pierwszej kolejności uzależnić od naszego trybu życia. Jeśli często nie ma nas w domu, wybierzmy urządzenia działające automatycznie. Podobnie, jeśli zwyczajnie nie mamy czasu na obsługę kotła, dokładanie paliwa oraz usuwanie popiołu.
Spośród urządzeń bezobsługowych warto wybierać te o najniższych kosztach eksploatacji. Jeśli nie dysponujemy przyłączem gazu ziemnego (lub nie chcemy z niego korzystać), warto rozważyć zastosowanie pompy ciepła. Tańsza będzie powietrzna, gruntowa zapewni zaś dłuższy czas eksploatacji i niższe koszty energii i przeglądów. Urządzenia elektryczne (grzejniki i piece akumulacyjne) są tanie w zakupie, ale koszty eksploatacji są bardzo wysokie. Stosuje się je raczej w budynkach użytkowanych sporadycznie, o bardzo małej powierzchni albo energooszczędnych. Wybierając gaz płynny czy olej opałowy, musimy się liczyć z bardzo dużą zmiennością kosztów eksploatacji - ich ceny zależą od ceny ropy, i praktycznie co roku wyglądają inaczej.