Strefa miejska: szwajcarskie specjały

VITRA DESIGN MUSEUM

Vitra to szwajcarska firma, która od 1953 roku produkuje meble i akcesoria, m.in. takich projektantów jak Charles & Ray Eamesowie czy Verner Panton. Vitra Design Museum w niemieckim Weil am Rhein (z centrum Bazylei dojedziemy tam w godzinę) to nie tylko imponująca kolekcja dzieł kultowych designerów, lecz także budynki zaprojektowane przez największe sławy wśród architektów: Franka Gehry'ego (główny budynek muzeum - na zdjęciu), Zahę Hadid czy najnowszy - przez szwajcarskie biuro architektoniczne Herzog & de Meuron. Na terenie kampusu stoi też zabytkowa modernistyczna stacja benzynowa Jeana Prouvé z 1953 roku. Dwa razy w roku w muzeum odbywają się retrospektywne wystawy architektów. Warto poświęcić na to miejsce nawet cały dzień i oniemieć z wrażenia.

Charles-Eames-Str. 2 D-79576 Weil am Rhein

mat. prasowe

COLAB

Jedna z największych na świecie galerii street i urban art, powstała z inicjatywy dyrektora znanej marki Carhartt, Edwina Faeha, który jest miłośnikiem sztuki ulicy. Od 2006 roku przewinęło się tu ponad 60 artystów z całego świata. Galeria mieści się w ogromnej hali na granicy szwajcarsko-niemieckiej (dojazd z centrum Bazylei tramwajem i krótki spacer) w otoczeniu outletów z ciuchami, więc można przy okazji zrobić zakupy. W galerii często goszczą artyści, którzy w ramach programu ?Artists in residence? na miejscu tworzą, malują i projektują.

Schusterinsel 9, 79576 Weil am Rhein - Friedlingen

Ten imponujący budynek, a właściwie kompleks budynków, powstał specjalnie z myślą o Art Basel, najważniejszych i największych targach sztuki współczesnej na świecie. Przy ponad 141 tysiącach metrów kwadratowych, mogących pomieścić do 2500 osób, to jedno z najbardziej spektakularnych centrów wystawowo-targowych w Europie. Zaprojektowane zostało w pracowni Herzog & de Meuron. Aluminiowa, jakby tkana fasada centrum i wielki skylight (na zdjęciu) robią ogromne wrażenie. Cała przestrzeń jest bardzo funkcjonalna, przejrzysta i przyjazna.

Messeplatz, 4058 Bazylea

Fot. Celestyna Król

PLATTFON RECORDS

Kilkaset metrów od Messe mieści się sklep z płytami i książkami. Znajdziemy tu winyle (nowe i używane) z wszelkimi rodzajami muzyki, specjalne, kolekcjonerskie edycje, albumy, plakaty, magazyny muzyczne i filmy. Można też uzyskać informacje o planowanych imprezach i koncertach w mieście. Czasami odbywają się tu także minikoncerty, wykłady i przedstawienia. Fajnie zaprojektowany sklep z przyjazną obsługą.

Feldbergstrasse 48, 4057 Bazylea

UNION RESTAURANT

W sercu modnej dzielnicy Kleinbasel restauracja Union kusi pięknym wnętrzem i świetnym jedzeniem. Tradycyjna amerykańska kuchnia łączy się z azjatyckimi wpływami. Można tu zjeść soczyste burgery, smażone kalmary z seczuańskim majonezem czy wybitny czekoladowy fondant. Wnętrze zaprojektowane przez szwajcarską architektkę Aurélie Blanchard oddaje klimat Bazylei, bo jego zielone ściany nawiązują do malowanych na ten właśnie kolor drzwi w mieście. Druga dominująca część wystroju to miedź (lampy i bar) uzupełnione dębowymi stołami i takąż podłogą. Bardzo przytulny klimat, idealne miejsce na kolację i na drinka.

Klybeckstrasse 95, 4057 Bazylea

Fot. Celestyna Król

Markthalle

Wybudowana w 1929 roku jako hala dystrybucji owoców i warzyw, wzbudziła dużo szumu i znalazła się w trójce największych kopuł na świecie! Potem, przez lata, była a to centrum handlowym, a to boiskiem do siatkówki plażowej, był nawet pomysł stworzenia tu lokum dla misi polarnych z pobliskiego zoo. Od 2013 roku prężnie działa targ kulinarny. Wyluzowana atmosfera, recyklingowe siedziska i stoły, liczne stoiska z tajskimi, hinduskimi, libańskimi daniami, zdrowa żywność, warzywniaki. Można nawet przynieść własne jedzenie i skonsumować je pod wielką, białą kopułą.

Viaduktstrasse, 4051 Bazylea

TAKTIL SHOP

Uroczy, designerski sklepik niedaleko od Messe i Plattfon Records (nr 3 i 4). W środku niebanalna biżuteria, ciuchy, torby, okulary, notesy i inne drobiazgi. Warto usiąść przy dużym stole, zamówić pyszną kawę i przejrzeć program warsztatów. Bo Taktil organizuje ich mnóstwo: od robienia biżuterii, przez szycie, sitodruk po tworzenie kwiatów z papieru i farbowanie tkanin. Od czasu do czasu odbywają się też wystawy, ostatnio polskiej artystki Anny Spakowskiej.

Feldbergstrasse 39, 4056 Bazylea

Fot. Celestyna Król

MUZEUM I FUNDACJA BEYELERA

Uważane za jedno z najpiękniejszych i najbardziej popularnych muzeów w Szwajcarii, znajduje się w wielkim ogrodzie na przedmieściach Bazylei. Budynek zaprojektował włoski architekt Renzo Piano, autor m.in. Centrum Pompidou w Paryżu. Prosty, przeszklony, funkcjonalny świetnie wpisuje się w parkowe otoczenie oraz w ideę założyciela muzeum Ernsta Beyelera, który chciał, żeby miejsce było synergią przyrody, sztuki i naturalnego światła. 22 sale z ponad 230 obrazami i rzeźbami (kolekcja stała), wśród nich Cézanne, van Gogh i Warhol. A także czasowe wystawy takich artystów, jak: Joan Miró, Gustaw Klimt, Jasper Johns, Salvador Dali, Jeff Koons, Mark Rothko, Claude Monet, Paul Klee czy Francis Bacon.

Baselstrasse 101, 4125 Riehen/Bazylea

Otwarty w 1873 roku, pięknie odrestaurowany hotel z meblami Vitry i "Typenmobel" z lat 50. w środku. Krafft mieści się w bardzo dobrym miejscu, tuż nad Renem, blisko centrum i dworca, w modnej dzielnicy Kleinbasel pełnej restauracji i barów. Hotelowa restauracja serwuje dania oparte na lokalnej kuchni i porach roku, a można je zjeść na tarasie lub w ogródku wśród drzew z widokiem na rzekę. Często zatrzymują się tu różni artyści, a Herman Hesse napisał podczas pobytu w hotelu "Wilka stepowego".

Rheingasse 12, 4058 Bazylea

Fot. Celestyna Król

VOLKSHAUS

Kolejne dzieło Herzoga i de Meurona, którzy odrestaurowali budynek z 1925 roku z ogromnym szacunkiem i wyczuciem stylu. Volkshaus to restauracja, bar, sala koncertowa, sala balowa i klub. Można usiąść w środku lub na podwórku pod drzewami. Jedzenie pyszne i nieprzesadnie drogie, najbliższe kuchni francuskiej, od dań wege, przez steki wołowe po ostrygi. I koniecznie trzeba zajrzeć do toalet, w których od podłogi po sufit są tapety z rysunkami z XVII wieku (rysunki przeniesiono na tapety specjalnie dla Volkshaus). Taka uczta dla oka w dość nietypowym na ucztowanie miejscu.

Rebgasse 12-14, 4058 Bazylea

Fot. Celestyna Król

KASERNE

Stare baraki wojskowe i stajnie służą dziś jako dynamiczne centrum kulturalne. Co roku organizuje się tu prawie 300 różnych eventów: koncerty, przedstawienia teatralne i taneczne, na które zjeżdżają goście z całej Europy. Centrum wspiera niezależnych artystów i młode talenty. Kaserne, położone tuż obok Renu, w dzielnicy Kleinbasel to kilka niskich zabudowań pomiędzy którymi jest wielki trawnik, dawniej będący wybiegiem dla koni. Na trawniku Szwajcarzy piknikują, grają w bule i badmintona. Wieczorami tłumy wypełniają KaBar - tu także często odbywają się koncerty i imprezy z DJ-ami.

Klybeckstrasse 1b, 4057 Bazylea

ZURYCH

Kwintesencja Szwajcarii. Wszystko jest tu ładne i w wysokim standardzie. Nikt się nie wyróżnia i oczywiście jest bardzo drogo. Komunikacja nie zawodzi, a rowery, miniskutery i deskorolki można wynająć za darmo w wielu punktach w mieście (www.zuerirollt.ch). Warto pojechać nad jezioro albo nad rzekę w centrum miasta, gdzie są modne kąpieliska. Ale uwaga, niektóre otwarte tylko dla kobiet!

LE CORBUSIER HAUS

Ostatni dom zaprojektowany przez Le Corbusiera, jednego z najbardziej wpływowych i płodnych architektów XIX wieku. Dom jest harmonijnym podsumowaniem dorobku artysty: architektury, rzeźb, obrazów i projektów mebli, często nazywany dziełem sztuki samym w sobie. Le Corbusier stworzył go na prośbę kolekcjonerki sztuki Heidi Weber, która uznała, że on sam powinien zaprojektować przestrzeń poświęconą własnym dokonanion. Początkowo miał być betonowy (jak większość projektów Corbusiera), ale finalnie powstał ze stali i szkła. Wielki zawieszony dach chroni przez deszczem i słońcem. Dom stoi w parku, nad jeziorem i dziś mieści  muzeum tego wielkiego architekta szwajcarskiego pochodzenia.

Höschgasse 8, 8008 Zurych

FREITAG

Trudno go przeoczyć. Flagowy sklep szwajcarskiej marki Freitag zbudowany jest z 17 kontenerów o wysokości 26 metrów! Nie bez powodu powstał w niegdyś industrialnej, a dziś bardzo modnej dzielnicy Zurich West. Podobno widok kolorowych ciężarówek kursujących do fabryk zainspirował kiedyś braci Freitag, by stworzyć niezawodną i wytrzymałą torbę na rower typu messenger bag. Tak powstała marka nieprzemakalnych toreb z recyklingowych materiałów. Dziś Freitag to kilkadziesiąt modeli i ponad 400 tysięcy sprzedanych produktów co roku na całym świecie. Na torby i portfele rocznie zużywa się 440 ton brezentu i 288 tysięcy samochodowych pasów bezpieczeństwa. Wszystkie są produkowane w Szwajcarii.

Geroldstrasse 17, 8005 Zurych

Fot. Celestyna Król

MUZEUM DESIGNU

Klasyczny przykład współczesnej szwajcarskiej architektury. Projekt słynnych architektów Adolfa Stegera i Karla Egendera zakładał budowę funkcjonalnego budynku, który mógłby służyć jako szkoła, laboratorium i nowoczesne muzeum. W ciągu roku odbywa się tu od pięciu do siedmiu wystaw czasowych poświęconych projektowaniu (mebli, tkanin, biżuterii, plakatów, książek, typografii czy wnętrz i przestrzeni publicznych), komunikacji wizualnej i architekturze. Muzeum jest otwarte na współpracę z innymi instytucjami i uniwersytetami. Przywiązuje ogromną wagę do sposobu prezentacji wystaw i projektów graficznych katalogów i materiałów edukacyjnych. Szwajcarska precyzja i design na najwyższym poziomie.

Museum für Gestaltung Ausstellungsstrasse 60, 8005 Zurych

Absolutny must see (and buy) dla miłośników wzornictwa lat 50. i 60. oraz designu skandynawskiego. Timetunnel to sklep vintage pod odnowionym wiaduktem w poindustrialnej dzielnicy Zurich West. Lampy, fotele, stoły, kanapy, a nawet okulary. Tu znajdziesz perełki, po które zjeżdżają kolekcjonerzy i koneserzy z całego świata.

Viaduktstrasse 77, Viadukt, 8005 Zurych

Fot. Celestyna Król

VIADUKT

Mistrzowsko zagospodarowany wiadukt kolejowy z końca XIX wieku. Od 2010 roku, pod 50 łukami mieszczą się sklepy z meblami, ubraniami, rowerami (m.in. Timetunnel, Bogen, Superdry i Erfolg), studia projektowe, restauracje, bary. Dodatkowo markthalle, czyli wielki targ z warzywami, owocami, świeżymi rybami i mięsem sprzedawanymi przez lokalnych rolników. Można tu zjeść lunch, a wieczorem wpaść na drinka. Gdy pogoda dopisuje, pod wiaduktem jest tłumnie (tuż obok jest park).

Viaduktstrasse 65, Zurych

Wyobraźmy sobie wielki, przezroczysty boks w starej stoczni, zawieszony w przestrzeni. W środku jest... jedna z najlepiej zaprojektowanych restauracji (modna i znana nie tylko w Zurychu, więc warto wcześniej zrobić rezerwację). Przez szklane ściany widać stare, oryginalne cegły i różne stoczniowe urządzenia, łącznie z dźwigiem, który kiedyś przenosił silniki do statków. Dziś w centralnym punkcie znajduje się wielki żyrandol Murano. W menu wykwintne potrawy, wyłącznie ze świeżych produktów. Wizyta w tym miejscu jest prawdziwą ucztą.

Schiffbaustrasse 4, 8005 Zurych

Fot. Celestyna Król

Największy teatr w Szwajcarii, który w 2000 roku wzbogacił się o kilka nowych scen na mniej więcej 700 widzów. Wystawia odważne eksperymentalne przedstawienia. Kiedyś mieściła się tu stocznia, do niedawna bywali tylko robotnicy... Teraz w pięknie zachowanych industrialnych halach oprócz teatru działają restauracja (nr 17) i klub jazzowy.

Schiffbaustrasse 4, 8005 Zurych

HAUS HILTL

Najstarsza restauracja wegetariańska na świecie! Założona w 1899 roku przez Ambrosiusa Hiltla. Raj na ziemi nawet dla tych, którzy lubią mięso, bo wybór i smaki są tak obłędne, że wszyscy o nim zapominają. Codziennie od rana zaprasza ogromny bufet, do którego co chwilę trafiają kolejne świeże dania. Można je też zamówić na wynos albo wybrać coś z karty, ale to droższa opcja. Cała kuchnia, na trzech poziomach, jest przeszklona, więc goście podglądają kucharzy. Obok mieszczą się delikatesy z produktami restauracji Hiltl: polecamy przetwory, buliony, soki. W Bazylei warto wpaść do restauracji Tibits (ta sama sieć), która funkcjonuje na tych samych zasadach.

Sihlstrasse 28, 8001 Zurych

Fot. Celestyna Król

Rozpływające się w ustach czekolady i trufle z najlepszych składników. Szwajcarskiej czekolady zresztą nikomu przedstawiać nie trzeba, a i sklepów różnych czekoladowych marek jest w Zurychu pewnie więcej niż aptek. Ale ta czekolada może być rzeczywiście lekiem na całe zło i na pewno poprawi nam humor. Läderach powstało w 1962 roku, a już w 1970 opatentowało produkcję trufli z bardzo cienkich czekoladowych wiórkościanek. Poza truflami i pralinkami warto spróbować FrischSchoggi, czyli świeżej czekolady w wielkich, cienkich tablicach, robionej na miejscu (z chilli i limonką, żurawiną, orzechami, pieprzem i truskawkami). Pycha!

Bahnhofstrasse 106, 8001 Zurych

WALDRAUD

Niezwykły concept store w multikulturowej i artystycznej piątej dzielnicy. Właścicielami są Szwajcar, Szwed i Niemiec, dzięki temu kolekcja gadżetów, ubrań, mebli i akcesoriów jest bardzo różnorodna i podobno wyprzedza trendy na tyle, że klienci z Tokio czy Nowego Jorku składają tu specjalne zamówienia. Sklep jest trochę jak muzeum, ciekawe przedmioty z historią często wzbudzają uśmiech i zaskoczenie, jak drapak dla kota, który jest wielkim psem. Można je oglądać godzinami. I o to właśnie właścicielom Waldraud chodziło, o nietypowe, prowokacyjne, zaskakujące przedmioty, od znanych jak i nieznanych projektantów.

Josefstrasse 142, 8005 Zurych