Nowe prawo budowlane 2023 - ogólne zmiany

Jakie zmiany nastąpią w prawie budowlanym w 2023? 

Zmiany mają na celu przyspieszenie przygotowania nowych projektów i zwiększenie dynamiki budowy mieszkań i domów. Wśród propozycji są działania na rzecz przyspieszenia przyłączania nowych projektów do sieci elektroenergetycznej, gazowej, ciepłowniczej, wodociągowej i kanalizacyjnej. Dla firm odpowiedzialnych za przyłączenia do takich mediów mają zostać wyznaczone określone terminy, których przekroczenie będzie skutkowało karami. Wprowadzona zostanie również nowa procedura legalizowania nielegalnych projektów budowlanych w ramy prawne poprzez zapewnienie ich bezpieczeństwa.
Propozycje zawierają również program „Czyste powietrze” ukierunkowany na promowanie przyłączania wszystkich nowych inwestycji do miejskiej sieci ciepłowniczej tam, gdzie jest to możliwe, co wymaga zmian w prawie energetycznym, aby wymusić podłączenie odpowiednich budynków do sieci.
Polski rząd znosi też wymóg uzyskiwania pozwoleń na budowę domów jednorodzinnych, aby zaradzić niedoborowi mieszkań. Zmiany, pozwolą skrócić czas budowy domów nawet o kilka miesięcy.

Największa zmiana w prawie budowlanym 2023 - koniec z pozwoleniami na budowę

Od 2023 roku przy budowie domów do 70 m2 formalności będzie znacznie mniej. Nowe prawo pozwala budować domy do 70 metrów kwadratowych bez specjalnego zezwolenia, bez wpisu do księgi katastralnej, bez powołania kierownika budowy. Wystarczy wniosek i działka. Mowa o domach z płaskim dachem i pełnoprawnym poddaszem użytkowym. Razem daje to prawie 90 m2 powierzchni mieszkalnej.

Baza projektów budowlanych 2023 - do czego będzie potrzebna?

Kolejnym krokiem, który ma ułatwić Polakom budowanie lub kupno nowego domu czy mieszkania jest powstanie ogólnodostępnej bazy projektów budowlanych. Jej celem jest ułatwienie dostępu do istniejących już projektów budowlanych dla urzędników. W efekcie firma czy osoba prywatna, która decyduje się na budowę domu, nie musi już dostarczać licznych wniosków czy załączników w formie papierowej. Wystarczy, że umieści je w rejestrze i wskaże dom, do którego odnoszą się dokumenty. Pozwoli to na znaczne przyśpieszenie budowy domu. Szacuje się, że skróci to czas procedury nawet o około 4 miesięcy.

Elektroniczny Dziennik Budowy (EDB)

Elektroniczny Dziennik Budowy wchodzi w życie od 26 stycznia 2023 roku. To kolejny element cyfryzacji procesu budowlanego. Elektroniczny Dziennik Budowy ma zwiększyć bezpieczeństwo budowlane, a jednocześnie uprościć wszelkie niezbędne procedury. Elektroniczny Dziennik Budowy pozwala złożyć wniosek online bez wychodzenia z domu. Po zakończeniu budowy wystarczy jedynie podać numer elektronicznego dziennika budowy. Dostęp do dziennika jest możliwy przez dowolną przeglądarkę internetową. Jest też możliwe pobranie mobilnej wersji aplikacji.

W 2023 roku będą nowe kary za nieterminowane wydawanie pozwoleń na rozbiórkę

Nowelizacja wprowadza terminy przedawnienia utraty ważności pozwoleń na budowę (5 lat od dnia ich wydania lub ogłoszenia) oraz pozwoleń na użytkowanie (5 lat od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna i nie przysługuje od niej odwołanie). Te terminy przedawnienia nie mają zastosowania do postępowań o unieważnienie wydanych przed dniem 19 września 2020 r.
Od teraz, po upływie 5-letniego okresu przedawnienia, organy będą mogły jedynie stwierdzić, że dana decyzja została wydana z naruszeniem prawa (a nie faktycznego unieważnienia decyzji), umożliwiając tym samym posiadaczowi zezwolenia dochodzenie roszczeń odszkodowania od organów, które wydały decyzję.
Ta długo oczekiwana nowelizacja będzie miała duży wpływ na obrót nieruchomościami. W przeszłości sprzedający byli zwykle zmuszani do wykupienia ubezpieczenia w celu ograniczenia ryzyka unieważnienia. To z kolei zwiększyło koszty takich transakcji i stworzyło niepewność prawną. Wprowadzenie 5-letnich okresów przedawnienia powinno w znacznym stopniu rozwiać obawy kupujących.

System e-CRUB

W prawie budowlanym pojawi się system e-CRUB. To baza, która zawierać będzie listę prawie 130 tysięcy inżynierów, a także architektów. Dzięki systemowi można będzie bardzo szybko zweryfikować czy dana osoba, faktycznie ma odpowiednie uprawnienia. System umożliwia też skontaktowanie się z wybraną osobą.
Nowelizacja upraszcza przenoszenie pozwoleń na budowę. Teraz nowy właściciel nieruchomości, na którą wydano pozwolenie na budowę, może ubiegać się o przeniesienie na siebie tego pozwolenia na budowę bez zgody poprzedniego właściciela.

Nowość w prawie budowlanym 2023 - System EKOB

Zgodnie z nowelizacją projekt budowlany będzie teraz zawierał następujące elementy:

• Plan zagospodarowania terenu,
• Projektowanie architektoniczno-budowlane,
• Projekt techniczny (określający rozwiązania konstrukcyjne i obliczenia oraz charakterystykę energetyczną).

Projekt techniczny należy złożyć wraz z wnioskiem o pozwolenie na użytkowanie (a nie przy ubieganiu się o pozwolenie na budowę). Aby ułatwić i uprościć procedury, inwestorzy będą mogli ubiegać się o pozwolenia na budowę na podstawie dotychczasowych przepisów jeszcze przez 12 miesięcy po wejściu w życie nowelizacji.
Rozbudowa portalu e-budownictwo, czyli łatwiejsze składanie wniosków w 2023
Wprawdzie organy nadal będą mogły zezwalać na odstępstwa od przepisów technicznych za zgodą właściwego ministra, ale obowiązywać będą surowsze warunki (w szczególności przepisy przeciwpożarowe i sanitarne). Ponadto nowelizacja wprost stwierdza, że nie jest możliwe odstąpienie od warunków technicznych w przypadku postępowań legalizacyjnych (w tym postępowań usuwających wady prawne procesu budowlanego), tym samym rozwiewając dotychczasowe wątpliwości w tym zakresie.
Całość zmian jest jednak korzystna jednakowo dla inwestorów, jak i deweloperów. Cyfryzacja procesu budowy pozwala skrócić czas budowy domu, a przede wszystkim wyeliminować uciążliwe formalności, które częstokroć zniechęcały potencjalnych właścicieli domów. Skrócony czas budowy domu i mniejsza liczba formalności, to kluczowe zmiany w prawie budowlanym w 2023 roku.