Otwory instalacyjne w stropie – jak je poprawnie zaplanować i wykonać?

Dla każdego budynku instalacje są dosyć inwazyjne ze względu na to, że „przeszywają” go na wskroś. Przechodzą przez jego elementy konstrukcyjne i wiele innych struktur. Do takich instalacji zalicza się wentylacja mechaniczna, która ma wiele elementów o dość dużych gabarytach. Dlatego najlepiej ją zaplanować jeszcze przed wykonaniem konstrukcji – można to również zrobić, gdy dom jest już zbudowany, chociaż to karkołomne i bardziej skomplikowane zadanie.

Instalacja wentylacji mechanicznej

Instalacja wentylacji mechanicznej to rury doprowadzające świeże i odprowadzające zużyte powietrze, centrala oraz rekuperator. Centrala najczęściej umieszczona jest na piętrze budynku, np. w części nieużytkowego poddasza, rzadziej w pomieszczeniu technicznym na parterze. Jeżeli centrala umieszczona jest na górze, nawiewy świeżego powietrza i wyciągi zużytego z pomieszczeń na parterze doprowadzane są od góry, czyli od strony stropu (sufitu nad parterem). Jeśli zaś centrala znajduje się na parterze, należy zaplanować w stropie przebicie potrzebne na rozdzielacze.

Rodzaj stropu a otwory na instalacje

Instalacja wentylacji mechanicznej powinna być wykonana na podstawie projektu. Zazwyczaj przygotowuje go firma wykonawcza albo współpracujący z nią projektant. W takim projekcie ujęte są wszystkie elementy instalacji oraz miejsca nawiewów i wyciągów. Powinny być one zaplanowane w ten sposób, by wentylacja nie była zaburzona przez zbyt blisko usytuowane okna, drzwi czy elementy wystroju wnętrz (np. wiszące szafki w kuchni, wysokie szafy i regały, a nawet zasłonki okien). Dlatego bardzo ważne jest precyzyjne ich umiejscowienie zarówno w pomieszczeniach, jak i w stropie.
Rodzajów stropów międzypiętrowych jest wiele. W niektórych otwory na elementy wentylacji mechanicznej uda się zrobić po wykonaniu stropu. Jednak można wtedy trafić na istotne elementy konstrukcyjne stropu, czyli na przykład wzmocnienia czy belki stropowe, w które nie wolno ingerować. W niektórych stropach (np. prefabrykowanych, żelbetowych) można wykonywać tylko niewielkie otwory. W stropach gęstożebrowych znaczenie ma również to, gdzie się te przebicia wykonuje. Dlatego najlepiej jest przygotować konstrukcję do zrobienia otworów jeszcze na etapie jej wykonywania.
Jeśli jest to strop żelbetowy, wykonawca wentylacji powinien dostarczyć wykonawcy stropu plany rozmieszczenia otworów oraz ich wymiary. Wówczas na etapie przygotowywania szalunków i zbrojenia, w stropie umieszcza się rury, które po ułożeniu mieszanki betonowej będą tworzyć przepusty na instalację.

Jeśli strop jest gęstożebrowy, można wykonać wylewane z betonu pola o wymiarach pustaka stropowego, również z rurami „rezerwującymi” miejsca na przebicia.

Jeśli strop ma być prefabrykowany, wcześniej trzeba uzyskać informację i zgodę od producenta stropu na możliwość wykonania otworów o określonych wymiarach i w konkretnych miejscach. Można też, odpowiednio wcześniej, przekazać plan otworowania stropu do zakładu prefabrykacji. Wówczas otwory te zostaną uwzględnione i wykonane na etapie produkcji prefabrykatów.

Jak wykonać otwór w stropie?

Przebicia stropu wykonuje się za pomocą fragmentów rur, które umieszcza się w szalunku. Wówczas pręty zbrojeniowe omijają otwory, a mieszanka betonowa przy zalewaniu stropu układa się wokół rury, tworząc w ten sposób otwór potrzebny do przeprowadzenia instalacji. Rury do zaszalowania otworów muszą mieć większą średnicę niż rury instalacyjne, na przykład jeśli wentylacyjne mają zaplanowaną średnicę 120 mm, rury do przygotowania otworów muszą mieć 160 mm.
Do przygotowania otworów po wykonaniu stropu potrzeby jest odpowiedni sprzęt, na przykład otwornice diamentowe, co wiąże to się z większymi kosztami wykonania instalacji wentylacji mechanicznej.
Wykonując otwory do przeprowadzenia instalacji wentylacji mechanicznej, nie można zapomnieć, że w stropach potrzebne są też otwory na inne instalacje. Wszystkie te kwestie najlepiej uzgodnić wcześniej, jeszcze przed zrobieniem stropu, z firmą wykonującą instalację wentylacji mechanicznej.