Kokornak wielkolistny (Aristolochia macrophylla)

Aristolochia macrophylla

Do Polski roślina po raz pierwszy trafiła w 1808 roku powiększając kolekcję krakowskiego Ogrodu Botanicznego. Kokornak został szybko doceniony jako pnącze dekoracyjne, wykorzystywane do sadzenie przy wszelkiego rodzaju podporach. Kokornak wielkolistny to gatunek należący do rodziny kokornakowatych Aristolochiaceae. To wieloletnie pnącze bardzo szybko się rozrasta. Sercowate liście szybko tworzą zwartą zieloną ścianę.

Kokornak wielkolistny wygląd

Kokornak wielkolistny ze względu na duże rozmiary (dorasta do 15 m wysokości) zyskał miano szlacheckiego krzewu i do dzisiaj jest tak nazywany w niektórych rejonach kraju. A jest to rzeczywiście pnącze niezwykle ciekawe, tworzące dziwaczne kwiaty przypominające fajkę, dlatego Anglicy ochrzcili je nazwą Pipe Vine (fajkowym pnączem), ukryte pośród ogromnych, jasnozielonych liści. Pędy kokornaku wielkolistnego owijają się prawoskrętnie wokół napotkanych podpór. We wspinaczce pomagają też ogonki liściowe. Młode pędy są jasnozielone, starsze szarozielone. Pędy przyrastają rocznie o 1-2 m. Na pędach już wczesną wiosną rozwijają się duże, sercowate liście, od góry jasnozielone, spodem sinozielone, nagie. Blaszki liściowe mogą mieć do 30 cm długości, są osadzone na dosyć długich, mających zdolność do owijania wokół podpór ogonkach liściowych. Jesienią liście przebarwiają się na żółto.

Jeśli pnącze porasta poziome belki pergoli lub łukowatą konstrukcję, wystarczy wejść pod nią i spojrzeć do góry - wówczas łatwo dostrzec zwisające na szypułkach kwiaty. Kwiaty są ukryte pod liśćmi, dlatego od zewnątrz są prawie niewidoczne. We wrześniu dojrzewają niemniej ciekawe owoce, przypominające małe, zielone, żebrowane ogórki. Po dojrzeniu brązowieją i rozpadają się, uwalniając nasiona.

Rozmiary

Kokornak wielkolistny dorasta do 15 metrów. Roczny przyrost kokornaka to od 1 do 2 metrów.

Kokornak wielkolistny - odmiany

• Kokornak wielkolistny (Aristolochia macrophylla) – potrafi przy dobrych warunkach urosnąć nawet 15 metrów. Ma ogromne liście o długości 30 cm. 
• Kokornak mandżurski (Aristolochia Manshuriensis) – dorasta do 14 m, i ma żółtozielone liście o długości 30 cm. 
• Kokornak powojnikowy – rośnie tylko do 1 m lecz wyróżnia się jasnozielonym odcieniem liści i pięknymi jasnożółtymi kwiatami silnie wabiącymi swoim zapachem owady. 

Kwiaty  

Kokornak wielkolistny zakwita na przełomie maja i czerwca. Kwiat wielkości 2-4 cm jest zbudowany z fajkowato wygiętej rurki zawieszonej na długiej szypułce, zakończonej brązowym, cętkowanym kołnierzem i żółtopomarańczową gardzielą. Zwabione słodkim nektarem owady dostają się do środka rurkowatego kwiatu przez otwór gardzieli, gdzie są na pewien czas uwięzione. Po dokładnym spenetrowaniu kwiatu od środka owady są w końcu uwalniane, ale niosą na sobie pewien ładunek - ziarna pyłku, które posłużą do zapylenia kolejnego kwiatu przy okazji następnej wizyty. 

Wymagania

Kokornak wielkolistny najlepiej rośnie w półcieniu i cieniu, na glebach żyznych, wilgotnych, ale niezbyt ciężkich, preferuje gleby wapienne, stanowiska zaciszne, najlepiej od strony północnej.

Kokornak uprawa i pielęgnacja

Odstęp podpory od ściany także powinien uwzględniać siłę wzrostu roślin - najczęściej stosuje się dystans 10-15 cm. Jeśli pnącze zbytnio się rozrośnie można je śmiało skracać. Nawet po silnym przycięciu dobrze regeneruje. W czasie upałów i suszy wymaga podlewania. Jest w pełni mrozoodporny.

Kokornak rozmnażanie

Rozmnażać kokornak możemy  przez nasiona i sadzonki.  Nasiona można kupić lub pozyskać z owoców, które pojawiają się po kwitnieniu. Nasiona przechowujemy w suchym i ciemnym miejscu. Sadzonki możemy zrobić sami. Pędy kokornaku, przycięte na jesieni, wiosną z bocznych pąków wypuszczą nowe pędy.

Sadzonki

Pędy kokornaka wyrastające z karpy korzeniowej u nasady pędu głównego można odciąć na sadzonki. Robi się to wczesną wiosną, odcinając na sadzonki około 5 do 6 cm fragmenty pędów.

Podlewanie i nawożenie

Kokornak wymaga stałego podlewania latem bo jest wrażliwy na suszę. By dobrze się rozwijał warto na wiosnę nawieźć go nawozem wieloskładnikowym. 

Kokornak choroby i szkodniki

Kokornak sadzony od strony południowej jest bardziej narażony na ataki przędziorków, zwłaszcza w lata gorące i suche. Kokornak także często atakowany jest przez choroby grzybowe : antraknoza i plamistość liści. 

Zastosowanie

Kokornak ceniony jest ze względy na swoje tempo wzrostu, to nie jedyny jej atut. Tworzy szczelną ścianę zielonych zbudowaną sercowatych liści. Kokornak jest odporny na zanieczyszczenia powietrza. Doskonale nadaje się do sadzenia przy pergolach, altanach, słupach, kolumnach oraz podporach przymocowanych do ścian budynków. Duże, nakładające się dachówkowato liście tworzą gęste, zielone ściany i szczelnie zasłaniają powierzchnie, na które wspinają się pędy kokornaku.