Hurma wschodnia (Diospyros kaki)

Red., Katarzyna Goller07-03-2024 08:00

Owoc kaki wyglądem przypomina pomidor, a smakuje jak słodka śliwka. Jesienią te pomarańczowoczerwone kule trafiają na półki naszych supermarketów, a nawet na bazarowe stragany.

Owoc hurmy, persymoni, kaki, sharon, śliwodaktyl

Wyglądają smakowicie i kosztują niezbyt drogo - niekiedy można kupić je po złotówce. Większość osób nie wie, co to za owoc ani też jak go spożywać. Nazywany bywa różnie - hurma, persymona, kaki, w zależności z jakiego kraju jest sprowadzany (uprawiany jest we wschodniej i południowej Azji, krajach śródziemnomorskich, Kalifornii i na Florydzie). Sprzedawcy niekiedy mówią, że to sharon. To też prawda, bo tak nazywa się odmiana przywożona z Izraela. Wymyślono również polską nazwę - śliwkodaktyl, z która można się spotkać w książkach botanicznych.

Hurma - różne odmiany

Odmian tego popularnego w Azji drzewa jest blisko tysiąc. Owoce ważą od 100 do 300g. Zazwyczaj są nieco spłaszczone, mogą być też wydłużone, spiczaste lub z głębokimi bruzdami i mają 1-8 pestek, mogą też być bezpestkowe. Skórka bywa żółta, pomarańczowa lub jaskrawoczerwona. Miąższ owoców zawiera sporo garbników. Niektóre odmiany, zwłaszcza te, które są odporne na chłód, mają ich tak dużo, że owoce pozostają cierpkie. By polepszyć ich smak, po zbiorze zalewane są mlekiem wapiennym (dlatego czasami na skórce pozostaje biały nalot) lub przemrażane. Owoce najbardziej popularnych odmian, czyli takich, które trafiają na polski rynek, po dojrzeniu są zupełnie słodkie (sharon jest słodki jeszcze przed zbiorem, zanim zmięknie) i nie mają pestek.

Jak je jeść owoc kaki?

Owoce hurmy najlepiej kupować, gdy są miękkie (tylko sharon może być nieco twardy). Jeśli okaże się, że mają cierpki smak, pozostawmy je na 2-3 dni w temperaturze pokojowej, by dojrzały. Hurmę je się zwykle na surowo ze skórką. Osoby o wrażliwym żołądku powinny jednak zdjąć skórkę lub wyjeść miąższ łyżeczką. Owoc ten jest także doskonałym dodatkiem do lodów, deserów oraz ciast. Podaje się go również z miękkimi oraz twardymi serami i używa do gorących przekąsek.

Niestety, dojrzałe owoce szybko przestają być smaczne. Dlatego przechowywać je należy w lodówce nie dłużej niż 3 dni. Dają się jednak zamrażać. W krajach, gdzie hurma jest pospolitym drzewem, ze słodkich owoców robić się galaretki i dżemy. W Japonii cierpkie odmiany suszy się tak jak figi lub kandyzuje.

Hurmie rosną na drzewach

Te egzotyczne owoce rodzi drzewo, które botanicy określają jako hurma wschodnia, heban wiśniówka lub hebanowiec wschodni (Diospyros kaki) i zaliczają do egzotycznej rodziny hebankowatych. Pochodzi z Chin i z Japonii, gdzie było uprawiane od ponad 2000 lat (kaki po japońsku znaczy owoc). Osiąga wysokość około 12 m, ma duże (długości kilkunastu cm) jajowate liście o lśniącej skórce. Kwitnie na przełomie maja i czerwca. Kwiaty ma zazwyczaj jednopłciowe, męskie lub żeńskie. Wczesne odmiany dojrzewają we wrześniu, większość w październiku i listopadzie, późne w grudniu. Jesienią drzewa hurmy wyglądają niezwykle dekoracyjnie - tracą liście i wiszą na nich tylko owoce o płomiennych barwach. To zainspirowało do utworzenia łacińskiej nazwa rodzajowej rośliny Diospyros - po grecku boski ogień.

Z hurmą wschodnią spokrewniona jest inny cenny gatunek drzewa - hurma hebanowa (Diospyros ebenum), wywodząca się z Indii, Cejlonu i Indonezji. Jej czarne, bardzo twarde drewno wykorzystywane jest do wyrobu przedmiotów ozdobnych, mebli i instrumentów muzycznych.

Jak uprawiać kaki w Polsce?

Kaki, znane również jako owoc persymony, są tropikalnymi owocami, ale mogą być uprawiane w klimatach umiarkowanych, takich jak Polska. Oto kilka wskazówek dotyczących uprawy kaki w Polsce:

Wybór odmiany: Wybierz odmiany kaki, które są bardziej odporne na chłód i lepiej przystosowane do klimatu umiarkowanego. Niektóre odmiany, takie jak "Fuyu" lub "Jiro", są bardziej dostosowane do chłodniejszych warunków.
Warunki wzrostu: Kaki potrzebują słonecznego i ciepłego miejsca, aby dobrze się rozwijać. Wybierz miejsce z dobrze drenującą glebą, która zatrzymuje ciepło.
Sadzenie: Sadź drzewa kaki wiosną, kiedy temperatura gleby wzrośnie, ale unikaj sadzenia w miejscach narażonych na wiatr.
Podlewanie: Podlewaj drzewa regularnie, zwłaszcza w czasie suszy. Utrzymuj glebę wilgotną, ale unikaj nadmiernego namaczania, co może prowadzić do gnicia korzeni.
Nawożenie: Nawoź rośliny regularnie, zwłaszcza podczas okresu wzrostu. Użyj nawozu zbilansowanego, który zapewni odpowiednie składniki odżywcze.
Ochrona przed mrozem: Podczas mroźnych zim należy zadbać o ochronę drzew przed niskimi temperaturami. Możesz to zrobić poprzez owinięcie pni drzewa materiałem izolacyjnym lub stosując inne metody ochrony przed mrozem.
Ochrona przed szkodnikami i chorobami: Regularnie kontroluj drzewa kaki pod kątem szkodników i chorób. Stosuj odpowiednie środki ochrony roślin, jeśli to konieczne.
Zbiór owoców: Kaki można zbierać, gdy są dojrzałe, ale jeszcze twarde. Można je następnie przechowywać w chłodnym miejscu, aby dojrzały do pełnej słodyczy.

Pamiętaj, że uprawa kaki w Polsce może wymagać trochę eksperymentowania, aby znaleźć najlepsze metody dostosowane do lokalnych warunków klimatycznych.

Autorka jest specjalistką od roślin tropikalnych, pracuje w Ogrodzie botanicznym PAN w Warszawie Powsinie.

Więcej o: