Barwny skalniak - jakie rośliny wybrać?

Trudno się oprzeć urokowi ogrodu skalnego w maju. Liczne kwitnące o tej porze gatunki tworzą mozaikę żywych barw i faktur. Te często niewielkie rośliny kwitną niezwykle obficie, dając piękny efekt. Rośliny skalne tworzą niskie poduszki i dywany, dlatego najlepiej rosną na specjalnie przygotowanych dla nich wyniesionych rabatach, pośród skałek i na żwirowych półkach z dobrze zdrenowaną glebą. Najlepiej wyglądają, gdy tworzą przenikające się plamy oraz nieduże grupy. Lubią miejsca słoneczne i otwarte, z dala od koron drzew i ekspansywnych bylin. Aby cieszyć się ich urodą, nie musimy nawet zakładać regularnego ogrodu skalnego. Wiele gatunków możemy posadzić na suchych kamiennych murkach, w szczelinach kamiennej ścieżki lub na słonecznych obrzeżach bylinowych rabat. A jeśli nie mamy ogrodu, wystarczy nawet duża donica wykonana z kamienia, starego betonu lub drewna.

SŁONECZNE RABATY

O tej porze wzrok przyciągają dywany intensywnie różowego płomyka, inaczej floksa szydlastego (Phlox subulata). Ta górska bylina o zimozielonych igiełkowatych liściach tworzy nisko ścielące się dywany (5-7 cm), które gęstością i fakturą przypominają gęstą murawę. Na rabatach spotkać można jej różne odmiany. Purpurowoczerwone u bujnie rozrastającej się 'Temiscaming', ciemnoróżowe u 'Moerheimii', różowe 'Purple Beauty' i różowe z oczkiem 'Coral Eyes'. Dekoracyjne są także kwitnące na biało 'White Delight' i wielkokwiatowa 'Maischnee' czy 'Amazing Grace' biała z różowym oczkiem.

Intensywnym kolorem konkurują z innymi roślinami odmiany żagwinu ogrodowego (Aubrieta ×cultorum), który tworzy wspaniale kwitnące kobierce (5-10 cm wysokości). Kwitnie on od kwietnia do maja. Do wyboru mamy wiele odmian w rozmaitych odcieniach fioletu i różu. Najciemniejsza z nich to fioletowa 'Royal Violet' i 'Cascade Purple', różowe 'Leichtlinii' oraz 'Royal Red', niebieska 'Royal Blue', wczesna jasnofioletowa 'Neuling', fioletowogranatowa 'Tauricola', a także jasnoróżowa 'Royal Rose'. Spotyka się nawet odmiany o kwiatach pełnych. Najefektowniej wyglądają kobierce stworzone z kilku posadzonych obok siebie odmian. Dla dekoracyjnych białoobrzeżonych liści warto posadzić rozrastający się powoli żagwin (Aubrieta tauricola) 'Silberrand' o kwiatach fioletowych. Żagwiny lubią glebę żyzną, bogatą w wapń.

W tej samej palecie barw pozostaje tworząca niskie gestie murawy skalnica Arendsa (Saxifraga x arendsii) i jej liczne odmiany (15-20 cm wysokości). Na ciemnoczerwono kwitnie 'Triumph', na czerwono - 'Peter Pan' i 'Highlander Red', na różowo 'Blütenteppich' i 'Purpurteppich', na biało zaś 'Findling' i 'Schneeteppich'. Można je łączyć z biało kwitnącymi gatunkami, np. skalnicą trójwidlastą (S. trifurcata), gronkową (S. paniculata) i skalnicą Hosta (S. hostii). Później intensywny ciemnoróżowy kolor kontynuować na rabacie będą goździk siny (Dianthus gratianopolitanus) i firletka smółka (Lychnis viscaria). Szczególnie efektowna jest jej pełnokwiatowa odmiana 'Plena'.

Byliny o drobnych liściach warto zestawić z gatunkami o bardziej wyrazistej fakturze ulistnienia, osiągającymi 20-30 cm. Mocnym elementem strukturalnym skalnych rabat mogą być bergenie o dużych skórzastych blaszkach liściowych. Doskonale wyglądają posadzone wzdłuż potoków, nad oczkiem wodnym czy wzdłuż ścieżek. Wiele z uprawianych w ogrodach odmian ma także bardzo efektowne kwiaty: 'Abendglut' - ciemnoczerwone, 'Morgenrote' - karminoworóżowe, a 'Silberlicht' - białe.

Wspaniałym urozmaiceniem ogrodu skalnego na dobrze zdrenowanej glebie będą niskie kosaćce bródkowe. Na początku maja zakwitają najniższe odmiany (o wysokości do 25 cm): żółta 'Baria', niebieska 'Claire' i 'Fairy Flax' oraz 'Orchid Flair' o kwiatach lilaróż. Po nich rozwijają się kwiaty wyższych odmian (dorastających do 60 cm): białe 'Astralite' i 'Cloud Bluff', 'First Lilac' lila lilaróż, żółta 'Lime Ripples' oraz ciemnoczerwona 'Red Orchid'.

Kompozycje warto uzupełnić bylinami o srebrzystych liściach, takimi jak owies wieczniezielony (Avena sempervirens), czyściec srebrzysty (Stachys lanata) czy goździki, które zakwitną wczesnym latem.

ZŁOCISTE DYWANY

W majowym ogrodzie skalnym nie może zabraknąć gatunków o radosnych żółtych kwiatach. Pośród nich wyjątkowo intensywnym kolorem wyróżnia się smagliczka skalna (Alyssum saxatilis). Ta krzewinka (do 30 cm wysokości) o srebrzystych liściach kwitnie bardzo obficie, wydając masę intensywnie złocistych kwiatów. Lubi gleby wapienne. Doskonale wygląda, gdy przewiesza się na suchych murkach i brzegach skalniaka.

W szczelinach skalnych i półkach z piaszczystą zasadową glebą świetnie czują się rozmaite gatunki głodka. Głodek kaukaski (Draba brunifolia) osiąga wysokość zaledwie 5 cm i tworzy poduszki przypominające wyglądem kępki mchu. Kwitnie, wydając na przełomie kwietnia i maja masę drobnych złocistożółtych kwiatów. Jego wyższy krewny, głodek kosmaty (D. lasiocarpa), także ma żółte kwiaty. Osiąga 15 cm i rośnie powoli, tworząc nieduże dwucentymetrowe rozety.

Bardzo atrakcyjnymi bylinami o zielonożółtych kwiatostanach są wilczomlecze. W skalnych kompozycjach efektownie prezentuje się wilczomlecz pstry (Euphorbia polychroma) tworzący pokaźne półkuliste kępy osiągające 40 cm wysokości. Doskonale wygląda pojedynczo lub w niewielkich grupach. Gatunek ten może rosnąć także w miejscach nieco ocienionych.

Zdecydowanie słoneczne miejsca preferuje wilczomlecz mirtowaty (E. myrsinites) o zgrubiałych, pokładających się pędach i niedużych niebieskawych liściach pokrytych woskowym nalotem.

W wilgotnych partiach skalniaka pięknie rozwijać się będzie pełnik europejski (Trollius europaeus), który dorasta do 30-60 cm. Jego ozdobą są duże kuliste cytrynowo żółte kwiaty. Tu i ówdzie towarzyszyć mu mogą kępki różnobarwnych pierwiosnków wyniosłych (Primula elatior). Rośliny te nadadzą skalnym rabatom wrażenie naturalnej swobody.

Nie zapomnijmy też o roślinach cebulowych. Gatunkiem idealnie pasującym do skalnych kompozycji jest nieduży (15 cm) tulipan późny (Tulipa tarda) o żółtych kwiatach z płatkami o białych końcówkach. Mocnym kolorystycznym akcentem będą szafirki - drobnokwiatowy (Muscari botryoides) i później zakwitający miękkolistny (M. comosum) o kwiatostanach ciekawie rozgałęzionych na szczycie.

W BIELI

Byliny o kwiatach białych zrównoważą kolorystycznie skalne rabaty. Pośród nich obfitością kwiatów w kwietniu wyróżnia się gęsiówka kaukaska (Arabis caucasica). Tworzy niskie dywany (10-20 cm) zimozielonych rozetek. Szczególnie dekoracyjna jest jej odmiana 'Variegata' o białoobrzeżonych liściach, które ożywiają skalne kompozycje. Interesujące są także 'Plena' o kwiatach pełnych, różowa 'Rosea', a także ciemnoróżowa 'Compinkie'. Podobna, lecz mniejsza (5-10 cm) gęsiówka macedońska (A. ferdinandi-coburgii) ma dwie warte uwagi odmiany - 'Variegata' z szerokim białym brzegiem oraz 'Old Gold' z brzegiem kremowym.

Klasyką skalniaków są ubiorki, które należą do roślin wyjątkowo odpornych. Najbardziej znany jest kwitnący w kwietniu ubiorek wiecznie zielony (Iberis sempervirens) o wysokości do 30 cm). Po nim na przełomie kwietnia i maja rozkwita ubiorek skalny (I. saxatilis) o wysokości 5-10 cm, który może powtarzać kwitnienie jesienią. Najpóźniej zakwita niski (15 cm) Iberis aurosiaca 'Sweetheart' o nietypowych różowych kwiatach.

W PÓŁCIENIU

W częściowo zacienionych partiach ogrodu skalnego warto posadzić płomyk kanadyjski (Phlox divaricata) o delikatnych bladoróżowych lub lilioworóżowych kwiatach. Towarzyszyć mu mogą serduszka wspaniała (Dicentra eximia) o wysokości 30 cm i okazała (D. spectabilis) o wysokości 60-80 cm, które należą do ulubionych majowych bylin. Ich różowe kwiaty o oryginalnym kształcie wyrastają na wyprostowanych łodyżkach pośród pierzastych modrych liści. Rośliny te świetnie się prezentują w niewielkich grupach na brzegach rabat. Lubią próchniczną glebę. W zacienionej części doskonale wyglądają połacie tiarelli sercolistnej (Tiarella cordifolia) dorastającej do 15-30 cm i licznych odmian mieszańcowych, które właśnie o tej porze zachwycają masą kremowobiałych kwiatostanów. W podobnych warunkach sprawdza się kokorycz złocista (Corydalis lutea). Ta delikatna bylina tworzy niskie (do 30 cm) kępki o modrawych liściach i niewielkich, lecz licznych złocistych kwiatach. Najchętniej rozsiewa się pośród wilgotnych skałek i na starych murach, gdzie tworzy malownicze wiszące poduszki. Pośród skał wapiennych na dobrze zdrenowanym podłożu dobrze będzie rósł pierwiosnek łyszczak (Primula auricula), roślina o złocistych kwiatach ukazujących się od kwietnia do czerwca. W sprzedaży znajdziemy wiele ciekawych odmian o dwu- lub trzykolorowych płatkach.

W wilgotniejszych partiach ogrodu skalnego na próchnicznej glebie bujnie rośnie omieg wschodni (Doronicum orientale). Jego złociste kwiaty bardzo ożywiają kompozycje. Ponieważ latem wchodzi w stan spoczynku, najlepiej sadzić go w niewielkich skupiskach pośród innych bylin. Pięknie wygląda wśród tulipanów, brunner wielkolistnych bądź niezapominajek. Najczęściej uprawiane odmiany to 'Magnificum' (40 cm) o kwiatach dużych i wcześnie zakwitająca karłowa 'Little Joe'. Dopełnieniem kompozycji w zacienionej części ogrodu skalnego mogą być okazałe kępy miesiącznicy trwałej (Lunaria rediviva). Jej bladoliliowe kwiaty roztaczają przyjemny zapach.