Filodendron (Philodendron) to rodzaj obejmuje małe krzewy o wzniesionym pokroju lub pnącza. Rośliny jednopienne - kwiaty zebrane w kolby, grube i osłonięte pochwą kwiatostanową (spatha). W miejscach skaleczenia wypływa gęsty, ciągnący się nitkowato sok.
W naturze, w tropikalnych lasach, rośliny te są okazałymi pnączami. Wspinają się po drzewach na kilkanaście metrów. Ich nazwa, Philodendron, pochodzi od greckich słów phileo - kochać i dendron - drzewo.
Filodendrony
Kwiat ten śmiało można polecić osobom lubiącym w domu mocne zielone akcenty. W doniczkach uprawia się kilkanaście gatunków tych roślin.
Ich liście są bardzo dekoracyjne - duże, skórzaste, zazwyczaj okazałe, często różnorodnie powcinane, niekiedy z purpurową "podszewką". Także ogonki i pochwy liściowe mogą dodawać roślinom zgaszonej czerwieni, a u niektórych mieszańców - odcieni złota. Wyhodowano również kilka odmian o pstrych, zielono-kremowych liściach.
Kwiaty - typowe dla rodziny obrazkowatych kolby otoczone okazałą pochwą - w mieszkaniu pojawiają się niezmiernie rzadko. Podobne do filodendronów są
monstery i scindapsusy, z którymi często się je myli.
Jakie podpórki?
Filodendron pnący (Ph. scandens) i Andreego (Ph. andreanum) również nie sprawiają kłopotu, ponieważ ich długie pędy są wiotkie i bez trudu można je oplatać na podpórce. Niektóre odmiany, np. 'Xanadu' dorastająca jedynie do 70 cm wysokości oraz 'Tuxla', nie mają dużej siły wzrostu i nie trzeba ich podpierać.
Inne gatunki, np. filodendron czerwieniejący (Ph. pubescens) czy filodendron Selloa (Ph. selloum) oraz wiele odmian mieszańcowych, takich jak 'Imperial Green' i 'Imperial Red', przez pierwsze lata tworzą niezbyt duże kępy i dopiero, gdy dojrzeją, zaczynają szybko się rozrastać, a ich pędy wypuszczają korzenie powietrzne. Potrzebują wtedy sporo miejsca.
Filodendron monstera
Nie wielu ludzi wie, że tak popularna ostatnio monstera dziurawa to również filodendron.
Filodendron - uprawa
Kwiaty te są mało kłopotliwe w pielęgnacji. Dobrze się czują w miejscach, gdzie inne kwiaty ledwie wegetują, nie reagują też na wiele zaniedbań i błędów.
- Światło. Młode okazy warto ustawić w pobliżu okna, by miały sporo rozproszonego światła, ale nie tuż przy szybie, bo mocne słońce łatwo przypala im liście. Starsze mogą stać w głębi mieszkania. Jeśli jednak ich nowe liście będą drobniejsze i blade, trzeba przesunąć donicę w jaśniejsze miejsce.
- Temperatura. Całoroczne ciepło jak najbardziej odpowiada kwiatom i także zimą w ogrzewanych pokojach cierpią one mniej niż większość innych roślin.
- Podlewanie. Dzięki skórzastym liściom rośliny oszczędnie gospodarują wodą i dużo jej nie potrzebują. Ponieważ nie przechodzą zimowego spoczynku, cały rok podlewa się je niemal tak samo, nie dopuszczając do przesychania ziemi. Trzeba jednak uważać, by nie zalać korzeni, bo mogą zacząć gnić.
- Wilgotność powietrza. Zimą w ogrzewanych pomieszczeniach zdarza się, że liście niektórych odmian brązowieją na brzegach. Łatwo temu zapobiec, zraszając je miękką wodą (twarda zostawia biały osad).
- Nawożenie. Nie należy ich przekarmiać, żeby za bardzo się nie rozrastały. Wystarczy raz na miesiąc zasilić je nawozem wieloskładnikowym albo wiosną umieścić w doniczce nawóz długo działający.
- Przesadzanie. Młode rośliny powinno się co roku wiosną przesadzać do nieco większej doniczki wypełnionej próchniczną ziemią, np. uniwersalną dla roślin doniczkowych. Jeśli będziemy z tym zwlekać, filodendronom nic się nie stanie, tyle że będą wolniej rosły. W końcu jednak zaczną przewracać się pod swym ciężarem. To znak, że przeprowadzka jest konieczna. Starszym egzemplarzom rosnącym w dużych pojemnikach dosypujemy jedynie porcje świeżej ziemi.
- Kosmetyka. Kurz na liściach szpeci rośliny i utrudnia im egzystencję. Trzeba więc go często usuwać. Liście łatwiej utrzymać w czystości, spryskując je lub przecierając preparatami nabłyszczającymi, ale nie częściej niż raz na 3 miesiące.
- Cięcie. Korzeni powietrznych nie należy obcinać. Pobierają wilgoć z powietrza, a gdy się zagłębią w ziemi, ułatwiają roślinie odżywianie. Jeśli więc opuszczają się poza doniczkę, warto im pomóc wrosnąć w podłoże.
- Podpory. Gatunki pnące najlepiej rosną przy palikach owiniętych włóknem kokosowym, w które wrastają korzenie powietrzne. Filodendron pnący i inne drobne gatunki pięknie prezentują się w wiszących doniczkach.
Rozmnażanie
Rozmnażanie filodendrona pnącego i gatunków o drobnych liściach jest bardzo łatwe. Fragmenty pędów z 2-4 liśćmi ukorzeniają się w wodzie lub wilgotnym, lekkim podłożu o każdej porze roku. Im większe rośliny, tym większy kłopot. Np. sadzonki filodendrona czerwieniejącego (powinny mieć tylko 2 liście) należy umieścić w wilgotnym piasku, a od góry okryć podziurkowaną bezbarwną folią.
Korzenie mogą się pojawić dopiero po 5 tygodniach. Są kruche, dlatego przesadzając roślinę do doniczki, trzeba uważać, żeby ich nie połamać. Natomiast ogromne gatunki o sztywnych, grubych pędach rozmnaża się wyłącznie z nasion.
Filodendron - gatunki i odmiany
- FILODENDRON PNĄCY (PH. SCANDENS)
Jest to pnącze o wyjątkowo skromnych wymaganiach. Ma cienkie pędy, które szybko się wydłużają, ale nie tworzą wielu rozgałęzień. Liście są drobne, o długości ok. 15 cm. Wierzchołki pędów i młode liście mają zabarwienie czerwonawe albo - jeśli roślina stoi w głębokim cieniu - jasnozielone. Starsze są jednolicie ciemnozielone.
- FILODENDRON POSTRZĘPIONY (PH. LACINIATUM)
Gatunek ten jest pnączem o cienkim kilkumetrowym pędzie, który łatwo daje się owijać wokół podpór. Młode liście mają dwie pary niewielkich, symetrycznie ułożonych wcięć. U starszych, które osiągają około 30 cm długości, tych wcięć jest więcej. Roślina doskonale znosi cień. Jest niezwykle wytrzymała.
Czy wiesz, że... Pojawianie się na roslinie kwiatów to dowód, że roślina ma dobre warunki - przede wszystkim odpowiada jej ilość światła. Najchętniej w domu zakwita filodendron czerwieniejący (Ph. erubescens).
- MONSTERA DZIURAWA (MONSTERA DELICIOSA)
Podobna do filodendrona monstera przez botaników zaliczana jest do odrębnego rodzaju. Za młodu wygląda skromnie, ale z czasem wyrasta na monstrum o grubym pędzie i liściach, których blaszki dorastają do 80 cm długości. Dzięki głębokim wcięciom oraz licznym otworom prezentują się znakomicie. Pamiętajmy jednak, że roślina ta potrzebuje większej przestrzeni. Ona też potrafi w domu zakwitnąć.
- FILODENDRON PNĄCY 'BRASIL' (PH. SCANDENS)
Liście tej odmiany różnią się od całkiem zielonych liści typowego filodendrona pnącego jasnozielonymi plamami, które są tym jaśniejsze, im więcej światła do nich dociera (ale silne słońce może wypalać na nich ciemne plamy). Podobnie jak wszystkie filodendrony 'Brasil' najlepiej wygląda opleciony wokół podpory.
- FILODENDRON 'SILVER METAL'
Ta mieszańcowa odmiana wyróżnia srebrzystym odcieniem. W młodości jest sztywna i nie potrzebuje podpórki. Rozwijające się liście mają około 20 cm długości, są wąskie i spiczasto zakończone. Z upływem czasu stają się coraz większe. Rośliny zachowują swój piękny kolor jedynie wówczas, gdy dociera do nich sporo światła.
- FILODENDRON 'XANADU'
To odmiana mieszańcowa o wysokości do 70 cm. Tworzy skrócony pęd, z którego gęsto wyrastają liście. Mają kilkunastocentymetrowe blaszki i długie ogonki. U młodych okazów są mniej powcinane niż u starszych. Trzeba liczyć się z tym, że roślina ma tendencję do rozkładania się na boki. Jeśli jednak stoi z dala od okna, przytulona do ściany, kieruje się w stronę światła.
