Jak wybierać kocioł grzewczy?

Kiedy trzeba kupić kocioł, zawsze jest problem: jaki wybrać? A ponieważ o kotłach wiemy zazwyczaj bardzo mało, dlatego o wyborze najczęściej decyduje cena - jedni kupują te tańsze, drudzy - droższe i wierzą, że drogie musi być dobre. Tymczasem cena, choć bez wątpienia bardzo ważna, nie może być podstawowym kryterium wyboru. Z kotłami jest bowiem podobnie jak z samochodami - tak jak nie można porównywać ceny dobrze wyposażonego samochodu z ceną samochodu z wyposażeniem podstawowym, tak samo nie powinno się porównywać ceny dwóch zupełnie różnych kotłów. Dlatego, aby dokonać właściwego wyboru, wcześniej trzeba wiedzieć, jakie są rodzaje kotłów i czym się od siebie różnią. Bo im więcej się o nich wie, tym wybór jest łatwiejszy.

Kotły gazowe

Kotły gazowe dobiera się według czterech podstawowych kryteriów:

- sposobu montażu - stojący lub wiszący;

- pełnionych funkcji - jednofunkcyjny - do centralnego ogrzewania (chociaż z możliwością współpracy z dodatkowym zasobnikiem ciepłej wody użytkowej, czyli c.w.u.) lub dwufunkcyjny - do centralnego ogrzewania i bezpośrednio przygotowania c.w.u.;

- możliwości odprowadzania spalin i sposobu pobierania powietrza do spalania - z otwartą i zamkniętą komorą spalania;

- sprawności - tradycyjny, o sprawności nieprzekraczającej 100%, albo kondensacyjny - odzyskujący ciepło skraplania pary wodnej, o sprawności powyżej 100%.

Wiszące i stojące. Kotły wiszące mają coraz więcej nabywców. Są wybierane głównie ze względu na to, że są mniejsze i tańsze niż kotły stojące. Wyposaża się je we wszystkie elementy niezbędne do właściwego funkcjonowania instalacji grzewczej, podczas gdy do kotłów stojących elementy te zwykle trzeba dokupić. Przewaga kotłów wiszących nad stojącymi polega też na tym, że są wyposażone w palniki o płynnej regulacji mocy, które szybko dopasowują wydajność do zmieniającego się zapotrzebowania na ciepło. Do zakupu kotłów stojących zachęca natomiast ich duża trwałość; ocenia się, że te z wymiennikami żeliwnymi mogą pracować nawet 20-25 lat.

Jedno- i dwufunkcyjne. Zadaniem kotłów jednofunkcyjnych jest ogrzewanie wody na potrzeby centralnego ogrzewania. Do każdego takiego kotła możemy jednak podłączyć zasobnik c.w.u., by zapewnić sobie w ten sposób komfort zaopatrzenia w ciepłą wodę. Kotły jednofunkcyjne mogą być zarówno stojące, jak i wiszące. Do stojących stosuje się takie same, czyli stojące, zasobniki. Kotły wiszące można łączyć zarówno z zasobnikami stojącymi (najczęściej ustawianymi pod kotłem), jak i wiszącymi, zbliżonymi wyglądem do kotła i wieszanymi tuż obok niego. Kotły dwufunkcyjne, wykonywane przede wszystkim jako wiszące, przystosowane są zarówno do ogrzewania domów, jak i bezpośredniego podgrzewania wody. Ich zaletą jest to, że zajmują mniej miejsca i są tańsze niż układ kocioł + zasobnik.Za wadę uważa się ograniczoną wydajność ciepłej wody. Wyższy komfort zaopatrzenia w ciepłą wodę zapewniają kotły dwufunkcyjne z wbudowanym zasobnikiem c.w.u.; gdy ktoś w domu odkręci ciepłą wodę, początkowo jest ona dostarczana z zasobnika, a po jego opróżnieniu kocioł przygotowuje wodę w systemie przepływowym.

Z zamkniętą komorą spalania. W przeciwieństwie do kotłów z otwartą komorą nie pobierają powietrza do spalania zpomieszczenia, wktórym są zainstalowane, lecz zasysają je bezpośrednio z zewnątrz - przewodem koncentrycznym typu rura w rurze (powietrze jest pobierane rurą zewnętrzną, a wewnętrzną wypływają spaliny) lub przewodem niezależnym. Są więc idealne do zamontowania w kuchni, łazience lub innym pomieszczeniu, do którego doprowadzenie powietrza z zewnątrz jest kłopotliwe - bo może je wyziębiać lub powodować nieprzyjemne przeciągi - najlepiej wybrać kocioł z zamkniętą komorą spalania. Zaletą kotłów z zamkniętą komorą spalania jest również to, że mają wentylator, który wymusza wypływ spalin. Dzięki temu nie trzeba podłączać ich do tradycyjnego komina, lecz wyprowadzić spaliny krótkim przewodem spalinowym wprost przez ścianę lub dach. Uwaga! W wersji z zamkniętą komorą spalania wykonywane są tylko kotły wiszące. Taką konstrukcję mają też wszystkie kotły kondensacyjne.

Kotły kondensacyjne. Wykonywane przede wszystkim jako wiszące, z zewnątrz praktycznie nie różnią się od kotłów tradycyjnych. Pod względem sprawności przewyższają je jednak nawet o 10-15%, a to wszystko dzięki specjalnej konstrukcji i odzyskiwaniu zawartego w spalinach ciepła skraplania, które w kotłach tradycyjnych ucieka przez komin.

Kotły olejowe

Wśród kotłów olejowych wybór jest mniejszy niż wśród gazowych. W większości są to stojące kotły jednofunkcyjne przystosowane do współpracy z wolno stojącym zasobnikiem c.w.u. lub urządzenia kompaktowe - z zasobnikiem wbudowanym. Kotły dwufunkcyjne, podobnie jak kotły wiszące, są dostępne w ofercie zaledwie kilku firm, najbardziej wyspecjalizowanych w produkcji urządzeń spalających olej. Podobnie jest z kotłami kondensacyjnymi (znaleźliśmy tylko dwa).

Kotły elektryczne

Niewielkie urządzenia wiszące (znaleźliśmy tylko jeden kocioł stojący), wykonywane zarówno w wersji jedno- jak i dwufunkcyjnej. Najczęściej są wyposażone w trzy grzałki, co pozwala na pracę z różnym obciążeniem (33, 67 i 100% mocy), przy czym regulować je można ręcznie bądź są regulowane automatycznie, gdy pracą kotła steruje mikroprocesor. Uwaga! Zastosowanie kotła elektrycznego może się okazać utrudnione ze względu na zbyt mały przydział mocy z zakładu energetycznego. Tylko kotły o mocy do 6 kW mogą być zasilane prądem jednofazowym, większe wymagają prądu trójfazowego.

Kotły na paliwa stałe

Chociaż większość użytkowników pali w nich wszystkim "co podejdzie pod rękę", są one dostosowane do konkretnego rodzaju paliwa i tylko podczas jego spalania osiągają właściwe parametry. Stosowanie innego paliwa powoduje zmniejszenie sprawności nawet o kilkanaście procent oraz zwiększenie emisji szkodliwych związków do atmosfery. A zatem najpierw musimy zdecydować, jakim paliwem będziemy palić, a potem dobrać odpowiedni kocioł.

Na koks i węgiel kamienny. Do spalania tych paliw przystosowane są kotły ze spalaniem górnym i ze spalaniem dolnym. Te pierwsze są dość tanie, ale mają niską sprawność i ograniczone możliwości regulacji. Te drugie są znacznie nowocześniejsze i wygodniejsze w użytkowaniu. Moc reguluje się w nich automatycznie - przez dozowanie powietrza do spalania za pomocą wentylatora. Dodatkową ich zaletą jest wygodna obsługa - paliwo dokłada się do nich nie częściej niż dwa razy na dobę.

Do spalania miału. Najlepsze są kotły z wentylatorem nadmuchowym o zmiennej liczbie obrotów, którego pracą steruje procesor. Osiągają one sprawność na poziomie 82-85%.Czas pracy na jednym załadunku miału dochodzi nawet do 30 godzin.

Na groszek węglowy. Do takiego paliwa najlepsze są kotły ze specjalnym palnikiem tzw. palnikiem retortowym. Paliwo jest do niego transportowane podajnikiem z ustawionego obok kotła zasobnika. Do regulacji pracy kotła służy regulator elektroniczny, który steruje pracą podajnika, dmuchawy i pompy obiegowej, i może współpracować z czujnikiem pokojowym i pogodowym.

Na drewno. Do spalania drewna bez wątpienia najlepsze są kotły zwane zgazowującymi. Osiągają wysoką sprawność, spalanie w nich jest w pełni zautomatyzowane, a wydajność może się zmieniać nawet w zakresie od 20 do 100% mocy nominalnej. Jednorazowy załadunek drewna wystarcza na 8-12 godzin pracy ze średnią wydajnością, a w kotłach o rozbudowanej komorze spalania - nawet na całą dobę.

Na pelety. Kotły przystosowane do spalania pelletsu, czyli granulatu produkowanego z odpadów drzewnych sprasowanych pod wysokim ciśnieniem, to nowa na polskim rynku grupa urządzeń. Są w pełni zautomatyzowane i za pomocą specjalnych podajników same pobierają paliwo bądź z dużego zbiornika, który może być od nich oddalony nawet na 50 m, bądź ze zbiornika dołączonego do kotła.

Wielopaliwowe

Są to kotły, w których w tej samej komorze mogą być spalane zarówno paliwa stałe, jak i płynne (najczęściej olej, rzadziej gaz).Komora taka ma więc z reguły dwa otwory - jeden do wsypywania paliw stałych i drugi do zamontowania palnika. Ale gdy palimy w takim kotle paliwem stałym, palnik olejowy musi być zdemontowany. Dlatego wygodniejsze w obsłudze są kotły dwukomorowe, w których paliwo stałe i olej są spalane w oddzielnych komorach. Dzięki temu nie potrzeba zakładać i zdejmować palnika, kiedy chcemy zmienić paliwo. Mało tego, przełączanie z jednego paliwa na drugie odbywa się automatycznie (gdy dopala się węgiel, włącza się palnik olejowy).

Regulacja kotła

Pokojowa. W większości kotłów jest zapewniona w wersji standardowej (z podstawowym wyposażeniem). Regulacja ta umożliwia utrzymanie w pomieszczeniach stałej temperatury, ustawionej przez domowników na termostacie pokojowym. Jeszcze lepiej, gdy regulator ma możliwość programowania wartości temperatury w czasie, np. w ciągu doby czy w ciągu tygodnia.

Pogodowa. Jest znacznie droższa od pokojowej i najczęściej automatykę taką trzeba dokupić. Nie jest to oczywiście konieczne, ale warto to zrobić, ponieważ w połączeniu z termostatem pokojowym zapewnia najbardziej precyzyjny sposób regulacji instalacji grzewczej i przyczynia się do zmniejszenia zużycia paliwa przez kocioł i niższych rachunków za ogrzewanie.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>