Słup energetyczny na działce
Mam działkę budowlaną, którą kupiłem od gminy w 1995 r. (wcześniej ją dzierżawiłem). Prawie przez środek tejże działki przebiega linia średniego napięcia; dodatkowo stoi na niej słup energetyczny. Jak mogę za ostatnie 10 lat uzyskać od zakładu energetycznego za to rekompensatę oraz ustanowić służebność przesyłu?
Ogromne znaczenie dla rozstrzygnięć w sprawie dotyczącej naszego czytelnika ma ustalenie, od kiedy na jego działce stoi słup energetyczny.
Powszechna elektryfikacja
Trudno będzie uzyskać odszkodowanie, jeśli odbyło się to w czasie obowiązywania programu powszechnej elektryfikacji kraju, przeprowadzanego w latach 50. i 60. Zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami, właściciele nieruchomości mieli bowiem obowiązek umożliwienia wstępu na działkę i zgody na montaż wszystkich koniecznych urządzeń. Właścicielowi działki nie przysługiwało wtedy z tego tytułu żadne odszkodowanie i obecnie szanse na jego uzyskanie są minimalne.
Pod rządami prawa budowlanego
Korzystniej kształtuje się sytuacja tych właścicieli, na których terenach powstawały instalacje po 1974 roku - czyli od momentu, kiedy wymagane było pozwolenie na budowę.
Jeśli linia energetyczna została wybudowana bez pozwolenia na budowę (taką informację można uzyskać w miejscowym starostwie), wówczas powinna być traktowana jako samowola budowlana. Taki fakt można zgłosić powiatowemu inspektorowi nadzoru budowlanego, domagając się podjęcia działań zmierzających do zalegalizowania lub też rozbiórki budowli. Trzeba zatem sprawdzić w miejscowym starostwie, czy słup został postawiony zgodnie z prawem. W sytuacji naszego Czytelnika legalność postawienia słupa jest prawdopodobna, gdyż działka była własnością gminy i mogła ona nie przeciwstawiać się tej budowie.
Nielegalny słup energetyczny
Jeśli okazałoby się, że słup został postawiony nielegalnie - swoich praw można dochodzić w sądzie. Wówczas poszkodowany występuje przeciwko przedsiębiorstwu, które bez jego zgody i pozwolenia na budowę postawiło na działce swoje urządzenia. Właściciel ma do wyboru jedną z następujących możliwości:
- może żądać, aby zakład zapłacił odszkodowanie za korzystanie z jego gruntu bez tytułu prawnego, czyli na przykład bez umowy dzierżawy (podstawą takiego żądania jest art. 225 Kodeksu cywilnego);
x może żądać, aby przedsiębiorstwo wykupiło od niego działkę, na której stoją sporne urządzenia; żądanie takie można wnosić, jeśli wartość urządzeń jest większa od wartości gruntu, na którym stoją (podstawą takiego żądania jest art. 231 § 2 kc);
- może domagać się przywrócenia stanu zgodnego z prawem, czyli w praktyce usunięcia urządzeń z działki lub też pozostawienia urządzeń za zapłatą stosownego odszkodowania (podstawą takiego żądania jest art. 222 § 2 kc).
Po sprawdzeniu zatem, że słup energetyczny został postawiony wbrew prawu, należy zwrócić się do zakładu energetycznego z przedsądowym wezwaniem na przykład do wypłaty odszkodowania, wskazując jego wysokość i termin realizacji. Jeśli nie będzie odpowiedzi ze strony zakładu, można wnieść sprawę na drogę sądową - trzeba jednak liczyć się z wysokimi kosztami oraz tym, że swoje racje trzeba będzie udowodnić.
Służebność przesyłu
Ustanowienie służebności przesyłu jest możliwe w drodze umowy, orzeczenia sądu lub decyzji administracyjnej.
Umowa. Jest to dla właściciela działki najkorzystniejsza forma. Powinna być ona zawarta w formie aktu notarialnego między przedsiębiorstwem przesyłowym i właścicielem gruntu, na którym są (lub mają zostać) zainstalowane urządzenia.
Umowa ta powinna szczegółowo określać zakres czynności, które przedsiębiorca przesyłowy może wykonywać w stosunku do nieruchomości, a tym samym, jakie działania przedsiębiorcy w stosunku do nieruchomości jej właściciel powinien znosić. W umowie powinny być oczywiście ustalone wysokość i zasady płatności wynagrodzenia. Jeśli strony ustanawiają w umowie służebność przesyłu na nieruchomości, na której już zainstalowano urządzenia, w umowie warto ustalić kwestię opłaty za korzystanie z gruntu przez przedsiębiorcę przesyłowego za okres przed wejściem w życie przepisów o służebności przesyłu, czyli do sierpnia 2008 roku. Zakład energetyczny może chcieć podpisać taką umowę nieodpłatnie, co jest prawnie dopuszczalne - nie należy się jednak na to godzić.
Orzeczenie sądu. Gdy strony nie mogą dojść do porozumienia w kwestii warunków umowy, można ustanowić służebność przesyłu w drodze orzeczenia sądowego. W takiej sytuacji sąd ustali również wysokość wynagrodzenia dla właściciela nieruchomości.
Decyzja administracyjna. Możliwe jest także ustanowienie służebności przesyłu na drodze administracyjnej. Wydanie takiej decyzji może nastąpić, jeżeli usytuowanie urządzeń przesyłowych na naszej nieruchomości jest elementem inwestycji celu publicznego (np. budowa rurociągu).
Wówczas starosta, w trybie art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami, na wniosek przedsiębiorcy przesyłowego może wydać decyzję o ograniczeniu korzystania z nieruchomości i zezwoleniu na założenie urządzeń przesyłowych. Wydanie jej poprzedzą rokowania, ale jeżeli nie będzie zgody na warunki zaproponowane przez firmę przesyłową, to starosta wyda decyzję pomimo sprzeciwu strony. Od takiej decyzji można odwołać się do wojewody, a w razie niekorzystnego rozstrzygnięcia - złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Powszechna elektryfikacja
Trudno będzie uzyskać odszkodowanie, jeśli odbyło się to w czasie obowiązywania programu powszechnej elektryfikacji kraju, przeprowadzanego w latach 50. i 60. Zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami, właściciele nieruchomości mieli bowiem obowiązek umożliwienia wstępu na działkę i zgody na montaż wszystkich koniecznych urządzeń. Właścicielowi działki nie przysługiwało wtedy z tego tytułu żadne odszkodowanie i obecnie szanse na jego uzyskanie są minimalne.
Pod rządami prawa budowlanego
Korzystniej kształtuje się sytuacja tych właścicieli, na których terenach powstawały instalacje po 1974 roku - czyli od momentu, kiedy wymagane było pozwolenie na budowę.
Jeśli linia energetyczna została wybudowana bez pozwolenia na budowę (taką informację można uzyskać w miejscowym starostwie), wówczas powinna być traktowana jako samowola budowlana. Taki fakt można zgłosić powiatowemu inspektorowi nadzoru budowlanego, domagając się podjęcia działań zmierzających do zalegalizowania lub też rozbiórki budowli. Trzeba zatem sprawdzić w miejscowym starostwie, czy słup został postawiony zgodnie z prawem. W sytuacji naszego Czytelnika legalność postawienia słupa jest prawdopodobna, gdyż działka była własnością gminy i mogła ona nie przeciwstawiać się tej budowie.
Nielegalny słup energetyczny
Jeśli okazałoby się, że słup został postawiony nielegalnie - swoich praw można dochodzić w sądzie. Wówczas poszkodowany występuje przeciwko przedsiębiorstwu, które bez jego zgody i pozwolenia na budowę postawiło na działce swoje urządzenia. Właściciel ma do wyboru jedną z następujących możliwości:
- może żądać, aby zakład zapłacił odszkodowanie za korzystanie z jego gruntu bez tytułu prawnego, czyli na przykład bez umowy dzierżawy (podstawą takiego żądania jest art. 225 Kodeksu cywilnego);
x może żądać, aby przedsiębiorstwo wykupiło od niego działkę, na której stoją sporne urządzenia; żądanie takie można wnosić, jeśli wartość urządzeń jest większa od wartości gruntu, na którym stoją (podstawą takiego żądania jest art. 231 § 2 kc);
- może domagać się przywrócenia stanu zgodnego z prawem, czyli w praktyce usunięcia urządzeń z działki lub też pozostawienia urządzeń za zapłatą stosownego odszkodowania (podstawą takiego żądania jest art. 222 § 2 kc).
Po sprawdzeniu zatem, że słup energetyczny został postawiony wbrew prawu, należy zwrócić się do zakładu energetycznego z przedsądowym wezwaniem na przykład do wypłaty odszkodowania, wskazując jego wysokość i termin realizacji. Jeśli nie będzie odpowiedzi ze strony zakładu, można wnieść sprawę na drogę sądową - trzeba jednak liczyć się z wysokimi kosztami oraz tym, że swoje racje trzeba będzie udowodnić.
Służebność przesyłu
Ustanowienie służebności przesyłu jest możliwe w drodze umowy, orzeczenia sądu lub decyzji administracyjnej.
Umowa. Jest to dla właściciela działki najkorzystniejsza forma. Powinna być ona zawarta w formie aktu notarialnego między przedsiębiorstwem przesyłowym i właścicielem gruntu, na którym są (lub mają zostać) zainstalowane urządzenia.
Umowa ta powinna szczegółowo określać zakres czynności, które przedsiębiorca przesyłowy może wykonywać w stosunku do nieruchomości, a tym samym, jakie działania przedsiębiorcy w stosunku do nieruchomości jej właściciel powinien znosić. W umowie powinny być oczywiście ustalone wysokość i zasady płatności wynagrodzenia. Jeśli strony ustanawiają w umowie służebność przesyłu na nieruchomości, na której już zainstalowano urządzenia, w umowie warto ustalić kwestię opłaty za korzystanie z gruntu przez przedsiębiorcę przesyłowego za okres przed wejściem w życie przepisów o służebności przesyłu, czyli do sierpnia 2008 roku. Zakład energetyczny może chcieć podpisać taką umowę nieodpłatnie, co jest prawnie dopuszczalne - nie należy się jednak na to godzić.
Orzeczenie sądu. Gdy strony nie mogą dojść do porozumienia w kwestii warunków umowy, można ustanowić służebność przesyłu w drodze orzeczenia sądowego. W takiej sytuacji sąd ustali również wysokość wynagrodzenia dla właściciela nieruchomości.
Decyzja administracyjna. Możliwe jest także ustanowienie służebności przesyłu na drodze administracyjnej. Wydanie takiej decyzji może nastąpić, jeżeli usytuowanie urządzeń przesyłowych na naszej nieruchomości jest elementem inwestycji celu publicznego (np. budowa rurociągu).
Wówczas starosta, w trybie art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami, na wniosek przedsiębiorcy przesyłowego może wydać decyzję o ograniczeniu korzystania z nieruchomości i zezwoleniu na założenie urządzeń przesyłowych. Wydanie jej poprzedzą rokowania, ale jeżeli nie będzie zgody na warunki zaproponowane przez firmę przesyłową, to starosta wyda decyzję pomimo sprzeciwu strony. Od takiej decyzji można odwołać się do wojewody, a w razie niekorzystnego rozstrzygnięcia - złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16 z 1964 r. ze zmianami; poz. 93)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. nr 115 poz. 741 z 1997 r. ze zmianami)
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
>
Skomentuj:
Słup energetyczny na działce