Pompy w oczku wodnym

Żeby oczko wodne - zwłaszcza takie, w którym żyją zwierzęta - nie zamieniło się w bajoro, woda w nim musi być stale filtrowana i napowietrzana przez cały sezon wegetacji.

Obydwa efekty może zapewnić jedna pompa tłocząca wodę do filtra, z którego następnie woda wypływa na przykład do strumienia lub kaskady. Latem może być potrzebna dodatkowa pompa do napowietrzania wody w stawie. Może to być na przykład pompa tłocząca wodę do efektownej fontanny albo mała pompka napowietrzająca (tzw. brzęczyk).

Do czego pompa?

W sprzedaży są specjalne pompy do współpracy z filtrami, pompy do zasilania kaskad lub strumieni albo fontann, a także pompy uniwersalne, które mogą łączyć wymienione funkcje. Każdy producent informuje, do czego można zastosować daną pompę i w jaki sposób, czy zalecana jest do małych czy dużych oczek oraz podaje też jej parametry pracy, czyli wydajność i ciśnienie (inaczej wysokość podnoszenia wody).

DO FILTRA

Pompa do filtra musi być przystosowana do wody brudnej (dzięki specjalnej komorze wirnika i dużym kilkumilimetrowym otworom w obudowie może tłoczyć wodę z drobnymi zanieczyszczeniami). Może być łączona z filtrem zalecanym przez producenta pompy lub innym o zbliżonej wydajności.

Parametry. Pompa powinna mieć taką wydajność, żeby mogła w ciągu godziny przepompować połowę wody z oczka.

Przykład: do zbiornika o objętości około 4 m3 potrzebna będzie pompa o wydajności 2 m3/godz.

Jeśli oczko ma dno na głębokości mniejszej niż 75 cm i znajduje się w nasłonecznionym miejscu, do obliczonej objętości należy dodać około 25%. Takie warunki (płytko i ciepło) sprzyjają bowiem intensywnemu rozwojowi glonów. Aby do tego nie dopuścić, filtr i pompa muszą mieć większą wydajność.

Wysokość podnoszenia powinna zapewnić wtłoczenie wymaganej ilości wody na wysokość, na jakiej ma znajdować się filtr (najczęściej umieszcza się go na brzegu).

Usytuowanie pompy. Pompę do filtra najlepiej ustawić na dnie, w najgłębszym miejscu oczka. Można też ustawić ją na zewnątrz - na przykład w suchej studzience obok oczka - byleby znajdowała się poniżej poziomu lustra wody. Do tak usytuowanej pompy trzeba doprowadzić wąż (najlepiej przez ściankę oczka, aby był stale wypełniony wodą) zakończony koszem ssawnym ułożonym na dnie oczka.

DO FONTANNY

Fontanna nie tylko zdobi, ale przede wszystkim skutecznie napowietrza wodę. Pompa fontannowa musi zasysać wodę czystą (aby nie zatykały się dysze fontannowe), dlatego ma na wlocie gąbkę lub gęstą siatkę filtrującą, która zatrzymuje drobne zanieczyszczenia. Pompę kupuje się w komplecie z dyszami fontannowymi (dysze można też dokupić osobno).

Pompa fontannowa może również zasilać strumień lub kaskadę albo figurki fontannowe (zwykle po wyjęciu gąbki). W tym celu trzeba do pompy podłączyć trójnik oraz zawór umożliwiający regulowanie ilości wody skierowanej do kaskady (strumienia) lub figurki.

Dysze fontannowe zapewniają różne efekty, ale lepiej z nimi nie przesadzać, by z pozoru miły dla ucha plusk wody nie stał się nieznośny. Dysza musi być tak dobrana, by nie wychlapywała wody poza oczko nawet wtedy, gdy wieje wiatr (wysokość i szerokość fontanny powinna być mniejsza niż najmniejsza odległość między fontanną a brzegiem). Króćce przyłączeniowe dysz dostępnych na rynku są znormalizowane i pasują do każdego typu pompy. Jeśli pompa będzie ustawiona głęboko, do dyszy mogą być potrzebne rurki przedłużające.

Parametry pompy. Wymagana wysokość podnoszenia wody (ciśnienie) oraz wydajność pompy zależą od rodzaju dyszy oraz zaplanowanej wysokości strumienia fontanny. Parametry te są zwykle podawane na opakowaniu dysz fontannowych. Maksymalne ciśnienie wytwarzane przez pompę powinno być około 50% większe niż planowana wysokość strumienia fontanny.

Przykład: do dyszy, która wytwarza strumień fontannowy wysokości 1 m, należy dobrać pompę o maksymalnej wysokości podnoszenia 1,5 m.

Usytuowanie pompy. Żeby pompa się nie zamulała, należy ustawić ją na podwyższeniu, albo (zwykle po wyjęciu gąbki z pompy) należy doprowadzić do niej wodę oczyszczoną przez filtr poprzedzający pompę. Niektóre pompy sprzedawane są łącznie z filtrem. Są też pompy pływające na powierzchni wody.

DO KASKADY LUB STRUMIENIA

Służą pompy o dużej wydajności, zdolne zasysać brudną wodę. Do tego celu można też użyć pompy do filtra albo fontannowej, ale z fontannowej trzeba wcześniej wyjąć gąbkę filtracyjną, by nie ograniczała przepływu wody. Jeżeli pompa jest przystosowana do wody brudnej, może stać na dnie, a jeśli do czystej, powinna stać na podwyższeniu.

Uwaga! Używając pompy z gąbką - zasilającej równocześnie fontannę i kaskadę lub strumyk - nie należy się spodziewać zbyt dużej wydajności: strumyk musi być wówczas krótki, a kaskada - bardzo niska.

Parametry pompy. Wydajność dobiera się stosownie do szerokości, głębokości oraz wysokości strumienia lub kaskady. Potrzebną wydajność można oszacować, odczytując ją z tabel drukowanych w katalogach (albo korzystając ze wzorów). W przybliżeniu można przyjąć, że na każdy centymetr szerokości strumienia (kaskady) potrzebna jest wydajność maksymalna pompy równa 100 l/godz.

Przykład: do strumienia szerokości 50 cm potrzebna jest pompa o wydajności maksymalnej równej 5000 l/godz. (5 m3/godz.)

Wymagana wysokość podnoszenia pompy zależy od wysokości strumienia (kaskady) oraz średnicy i długości węża doprowadzającego do niego wodę.

Przykład: do kaskady wysokości 4 m zasilanej wężem długości 10 m i średnicy 25 mm pompa powinna mieć wysokość podnoszenia nie mniejszą niż 6 m.

Zanim kupisz

Dobór pomp najlepiej powierzyć projektantowi, który ma budować staw ogrodowy. Wybierze on najodpowiedniejszy rodzaj pompy i określi jej parametry, czyli wydajność i wysokość podnoszenia wody.

Kto sam projektuje i urządza oczko wodne, zanim kupi pompę, powinien:

- zmierzyć orientacyjną pojemność stawu: wystarczy przyjąć, że zbiornik ma kształt prostopadłościanu o zbliżonych do niego wymiarach;

- zaplanować efekty związane z ruchem i filtrowaniem wody,

- określić parametry takich urządzeń jak:

1) filtr - trzeba znać wymaganą jego wydajność (połowa pojemności stawu/godzinę),

2) strumień lub kaskada - trzeba określić ich szerokość i wyniesienie ponad lustro wody w stawie,

3) dysze fontann - należy określić kształt i wysokość strumienia wody tryskającej z fontanny,

4) węże transportujące wodę - trzeba znać ich średnice i długość, bo od nich zależą straty ciśnienia, które wpływają na wymagane ciśnienie pompy.

Jeżeli pompa ma zasilać kilka urządzeń, musi z wydajnością równą sumie wydajności wszystkich tych urządzeń tłoczyć wodę na wysokość odpowiadającą najwyższemu punktowi kaskady, strumienia lub strumienia tryskającego z fontanny. Wysokość tę określa się z uwzględnieniem strat ciśnienia.

Po określeniu potrzebnej wydajności i wysokości podnoszenia wody dobiera się pompę, korzystając z wykresu jej pracy (zamieszczonego w katalogu pomp danego producenta lub na opakowaniu urządzenia). Korzystając z wykresu, trzeba sprawdzić jednostki, w jakich jest podana wydajność pompy: m3/godz. lub l/min (1 m3 = 1000 litrów, a 1 godz. = 60 minut).

Zasilanie. Zwykle 230 V. Są też pompy niskonapięciowe (12 lub 24 V) z transformatorem - zasilane z sieci lub zasilane baterią słoneczną.

Sterowanie. Oprócz pomp, które można regulować ręcznie oraz włączać i wyłączać ręcznie lub sterownikiem (programatorem) w instalacji, są też pompy zdalnie sterowane pilotem.

Zużycie energii. Warto zwracać na nie uwagę, zwłaszcza w pompach do dużych oczek, bo pompy powinny pracować bez przerwy. Miesięczny koszt eksploatacji pompy o mocy 100 W to ok. 25 zł.

Wielu producentów proponuje gotowe komplety zawierające pompę, filtr, zestaw rur oraz dysz fontannowych. Cena takiego kompletu jest niższa niż cena poszczególnych elementów.