Ściany zewnętrzne - z czego i jak murować

Czy rzeczywiście wybór materiałów na ściany ma znaczący wpływ na koszty budowy i bezpieczeństwo budynku? Jakie parametry materiałów na ściany domu są najważniejsze? Na co inwestor powinien zwrócić uwagę w pierwszej kolejności? Wybór nie jest wcale prosty, ponieważ na rynku jest naprawdę dużo dobrych materiałów. Warto jednak pamiętać, żeby przy wyborze kierować się nie tylko ich ceną, ale także jakością. Jeśli zainwestujemy w dobre materiały, zapłacimy mniej za późniejszą eksploatację domu.

Materiał na ściany

Wbrew pozorom wydatki na materiały na ściany nośne wcale nie będą tak istotne (w ogólnych kosztach budowy domu), jak większości z nas się wydaje. Dużo pieniędzy pochłania wykończenie domu (które zależy od indywidualnych możliwości finansowych oraz gustu inwestora i może być dowolnie drogie). Sporo wydamy również na dach, instalacje oraz stolarkę okienną i drzwiową. Natomiast ściany, choć "objętościowo" zdecydowanie największe, wcale nie są najdroższym elementem domu. Wydatki na same bloczki czy pustaki są stosunkowo małe; niewielkie są też różnice w ich cenach. Jest to argument za tym, by decyzję - z czego wymurować ściany zewnętrzne - podejmować nie tyle pod kątem kosztów samych materiałów, ale raczej:

- korzyści, jakie przyniesie zastosowanie konkretnego materiału (należy to rozpatrywać pod kątem ciepłochronności ściany, jej akustyki oraz łatwości budowania),

- wymaganego ocieplenia i wykończenia; podczas kalkulowania kosztów trzeba bowiem pamiętać, że ściany należy nie tylko wymurować, ale też zwykle ocieplić i wykończyć - a to może kosztować więcej niż same bloczki czy pustaki.

Materiał na ściany

Ściany domu muszą być mocne i wytrzymałe oraz odporne na szkodliwe warunki atmosferyczne, muszą też chronić mieszkańców przed zimnem i hałasem oraz zapewniać wewnątrz domu przyjemny mikroklimat. Takie wymagania powinny spełniać wszystkie materiały ścienne - i oczywiście, spełniają, choć każdy w nieco innym stopniu.

Pustaki i cegły ceramiczne. To najbardziej tradycyjne materiały do wznoszenia ścian. Wypalane są z gliny lub iłów z dodatkiem piasku i wody. Ta grupa materiałów jest bardzo liczna: mogą być pełne lub drążone, mają różne wymiary i klasy wytrzymałości. Do budowy ścian nośnych częściej stosuje się pustaki (MAX, SZ, U), coraz rzadziej cegły; ściany te mają 19-28,8 cm grubości (bez ocieplenia).

Pustaki z ceramiki poryzowanej (ciepłej). Powstają one w podobny sposób jak te tradycyjne () - glinę formuje się i wypala w wysokiej temperaturze. Przedtem jednak dodaje się do niej mączkę drzewną lub trociny, które spalają się w piecach do wypalania i w gotowych pustakach zostają po nich mikroskopijne pory powietrza. Dzięki temu wyroby te są lżejsze i mają lepszą izolacyjność cieplną od tych z ceramiki tradycyjnej. Ściana nośna z ceramiki poryzowanej ma 18,8-30,6 cm grubości (zewnętrzne wymagają ocieplenia); z pustaków o grubości 38, 44 lub 50 cm można budować ściany jednowarstwowe (bez ocieplenia).

Bloczki z betonu komórkowego. Są ciepłe i lekkie, ponieważ - tak jak w pustakach z ceramiki poryzowanej - znajdują się w nich pęcherzyki powietrza. Bloczki te robi się z cementu, wapna i środka pianotwórczego - proszku lub pasty aluminiowej. Mogą mieć różną gęstość (350, 400, 500, 600, 700 kg/m3). W ścianie dwuwarstwowej warstwa nośna z betonu komórkowego ma od 24 do 30 cm grubości; ściany jednowarstwowe buduje się z bloczków o grubości 36,5 lub 48 cm.

Pustaki keramzytobetonowe. Surowcem do produkcji tych szarych lub różowoceglastych pustaków jest beton z kruszywem keramzytowym(lekkimi, porowatymi granulkami, powstałymi w wyniku spieniania i spiekania gliny). Oprócz zwykłych pustaków dostępne są też ciepłe bloczki keramzytobetonowe z wkładką ze styropianu - stosuje się je do budowy ścian jednowarstwowych, bez ocieplenia. W konstrukcjach dwuwarstwowych ściana nośna ma grubość 17,5-24 cm.

Bloki wapienno-piaskowe (silikaty). Bloki mają biały kolor, a robi się je z wapna, piasku i wody. Po uformowaniu poddaje się je hartowaniu parą wodną w wysokiej temperaturze i pod wysokim ciśnieniem. Ściana nośna z bloków silikatowych najczęściej ma grubość 18-24 cm (plus ocieplenie); z tego materiału nie można budować ścian jednowarstwowych.

Kryteria wyboru

Wybierając materiał na ściany, trzeba sprawdzić i porównać jego najważniejsze cechy, do których należą:

Izolacyjność termiczna. To jeden z najważniejszych parametrów określających właściwości ścian zewnętrznych. Izolacyjność termiczna ściany, określana za pomocą współczynnika przenikania ciepła U, musi być jak największa. Zatem - im niższe jest U, tym lepiej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, gotowa ściana zewnętrzna powinna mieć współczynnik U = 0,3, nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by obniżyć go do 0,2, a nawet 0,15 (dodatkowy wydatek na grubszą warstwę ocieplenia nie będzie duży, za to późniejsze rachunki za ogrzanie domu - znacznie mniejsze).

Najcieplejsze są wyroby z ceramiki poryzowanej, betonu komórkowego i keramzytobetonu - można z nich budować nawet ściany jednowarstwowe, czyli niewymagające docieplenia.

Warto pamiętać, że jeśli ściany domu będą ocieplane, porównywanie materiałów konstrukcyjnych pod względem izolacyjności cieplnej mija się z celem. O tym, czy ściana będzie ciepła i tak zdecydują grubość i rodzaj izolacji termicznej. Warto natomiast przyjrzeć się zdolności materiału do akumulacji ciepła. Pod tym względem najlepiej wypadają materiały ciężkie, masywne, czyli ceramika tradycyjna i silikaty. Kiedy zbudowane z nich mury nagrzeją się, będą długo trzymać ciepło.

Korzystny mikroklimat wewnątrz domu. Zapewnią go ściany zbudowane z materiałów dobrze akumulujących ciepło oraz parę wodną. W tej kategorii bardzo dobrze wypadają wyroby silikatowe, które szybko wchłaniają nadmiar wilgoci i oddają ją, kiedy powietrze jest suche.

Jeśli zależy nam, by ściany domu były paroprzepuszczalne, trzeba pamiętać, że materiał na ściany to nie wszystko; również do ocieplenia lepiej będzie użyć wełny mineralnej niż niskoparoprzepuszczalnego styropianu, zwłaszcza gdy ściany będą budowane z betonu komórkowego, a więc mogą zawierać na początku sporo wilgoci technologicznej: wełna umożliwi wówczas ich wysychanie.

Izolacyjność akustyczna - powinna być jak największa. Materiały ciężkie (np. ceramika tradycyjna lub silikaty) lepiej izolują akustycznie niż lekkie (np. beton komórkowy). Jeśli szczególnie zależy nam na ochronie przed hałasem - do ocieplenia należy wybrać wełnę, która izoluje akustycznie znacznie skuteczniej niż styropian.

Odporność na czynniki atmosferyczne. Tu należy porównywać nasiąkliwość materiałów (im mniejsza, tym lepiej). Materiały lekkie, porowate wypadają tu gorzej niż ciężkie - nasiąkliwość betonu komórkowego wynosi ok. 40%, a silikatów - 14-15% (dzięki odkażającym właściwościom wapna są też odporne na grzyby). Nasiąkliwość wyrobów ceramicznych wynosi 8-22% (zależy to m.in. od sposobu wypalania). Keramzytobeton również ma małą nasiąkliwość, więc zbudowane z niego ściany mogą długo pozostać nieotynkowane. Materiały nasiąkliwe trzeba chronić przed długotrwałym kontaktem z wodą (np. na budowie ustawiać je na paletach i przykrywać).

Technologia

Wybór materiału na ściany domu to jedno; druga kwestia to wybór technologii, w jakiej chcemy je zbudować. Możemy zdecydować się na ściany nieocieplone, jednowarstwowe albo z ociepleniem - dwu- lub trójwarstwowe.

Ściany jednowarstwowe

Muruje się je najszybciej. Trzeba jednak użyć na nie takiego materiału, który będzie jednocześnie wytrzymały i ciepły. Warunki te spełniają: bloczki z betonu komórkowego (36,5 lub 48 cm), pustaki z ceramiki poryzowanej (38, 44, 50 cm) i bloczki keramzytobetonowe (jednorodne lub z wkładkami styropianowymi).

Ściany jednowarstwowe, choć bez ocieplenia, wcale nie muszą być najtańsze w wykonaniu. To technologia wymagająca dużej dokładności. Do budowy trzeba zatrudnić renomowaną - a więc droższą - firmę.

Ścian jednowarstwowych nie muruje się na zwykłą zaprawę; te z betonu komórkowego powinny być klejone na cienką warstwę (1-3 mm) zaprawy klejowej, a ściany z ciepłej ceramiki i keramzytobetonu - na zaprawę ciepłochronną (10-15 mm). Większość materiałów ściennych ma po bokach specjalne wyprofilowane zamki, dzięki czemu spoin pionowych nie trzeba wypełniać zaprawą. Niektóre ściany zbroi się w co trzeciej warstwie kratownicą z cienkich prętów stalowych. Trzeba też pamiętać, żeby docieplić miejsca, w których w ścianie są elementy konstrukcyjne z betonu (nadproża, wieńce) lub wykonać je z systemowych, fabrycznie zbrojonych i ocieplonych elementów systemowych - inaczej mogą stać się mostkami termicznymi. Do wykańczania ścian jednowarstwowych stosuje się tradycyjne tynki cementowo-wapienne, a jeśli mają gładką powierzchnię - tynki pocienione.

Zgodnie z przepisami, współczynnik U ścian jednowarstwowych nie może być wyższy niż 0,3. W praktyce takie ściany są cieplejsze; producenci starają się, by U ścian z ich materiałów był jeszcze niższy. Ściany z najcieplejszych bloczków z betonu komórkowego mają U w granicach 0,23, a z pustaków keramzytowych z wkładką styropianową - nawet 0,2. Gdybyśmy jednak chcieli mieć jeszcze cieplejsze ściany (do czego warto dążyć, aby zapewnić sobie niższe koszty ogrzewania domu w przyszłości), musielibyśmy je dodatkowo ocieplić.

Ściany z ociepleniem

Dwuwarstwowe. Jeden materiał odpowiada w nich za to, by ściany były mocne, drugi - ciepłe. Warstwę konstrukcyjną (nośną) można tu zbudować z dowolnego, taniego materiału. Następnie ociepla się ją od zewnątrz grubą warstwą wełny mineralnej lub styropianu. Od zewnątrz taką ścianę można wykończyć:

- na mokro - czyli tynkiem cienkowarstwowym (system BSO, ostatnio znany pod nazwą ETICS) lub płytkami elewacyjnymi, mocowanymi na zaprawę klejową;

- na sucho - czyli mocując okładzinę elewacyjną do przytwierdzonego do ściany zewnętrznej rusztu wypełnionego ociepleniem.

Trójwarstwowe. Oprócz warstwy nośnej (15-30 cm, z dowolnego materiału) i ocieplenia (8-15 cm, z wełny lub styropianu), ściany te mają jeszcze warstwę elewacyjną (8-12 cm), która chroni ocieplenie przed uszkodzeniami i wpływami atmosferycznymi. Zwykle muruje się ją z niewymagających wykańczania cegieł klinkierowych lub silikatowych; można też zbudować ją ze zwykłych cegieł i otynkować.

Uwaga: Ściana elewacyjna nie jest samodzielną konstrukcją - łączy się ją z warstwą nośną kotwami ze stali nierdzewnej.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>