Jak pozbyć się chwastów?

Chwasty charakteryzują się dużą plennością i rosną szybciej niż rośliny uprawne czy ozdobne. Przeważnie mają krótszy okres wegetacji, a niektóre z nich rozmnażają się tak szybko, że w ciągu jednego sezonu mogą wydać nawet kilka pokoleń. Najłatwiej pozbyć się chwastów na etapie zakładania ogrodu, jednak w większości przypadków problem pojawia się później, gdy na rabatach rosną już drzewa, krzewy, byliny. Wtedy stajemy przed dylematem, czy stosować środki chemiczne - herbicydy, czy usuwać chwasty tradycyjnie - mechanicznie lub ręcznie.

Jeżeli powierzchnia ogrodu jest nieduża, dobrym rozwiązaniem jest pielenie. To metoda niezastąpiona również w przypadku tych, którzy uprawiają wiele różnych gatunków i odmian roślin. W ogrodach rozległych, gdzie drzewa i krzewy sadzone są w grupach rozmieszczonych w sporych odległościach, lepiej zastosować preparaty chemiczne.

Stosowanie herbicydów

Dostępne są dwa rodzaje środków chemicznych. Kontaktowe niszczą tylko nadziemne części roślin. Działają parząco - niszczą tylko te części roślin, na które naniesiono preparat, pozostawiając nienaruszone organy podziemne. Są skuteczne na chwasty jednoroczne i niektóre wieloletnie. Systemiczne natomiast niszczą zarówno część nadziemną, jak i korzenie roślin. Objawy zamierania części nadziemnych widać po 10 dniach, ale rośliny giną dopiero, gdy działanie preparatu obejmie system korzeniowy (czasami nawet po 2 miesiącach). Popularne herbicydy (Roundup, Glifocyd) działają nieselektywnie, czyli na wszystkie rośliny. Przydają się do odchwaszczania nieużytków, placyków i ścieżek. Do usuwania dzikich roślin z trawników polecane są natomiast herbicydy, które silniej działają na chwasty dwuliścienne. Trzeba pamiętać, że nadmierne lub nieumiejętne stosowanie środków chemicznych może mieć niekorzystne skutki. Może prowadzić na przykład do skażenia gleby i zniszczenia jej pożytecznych mieszkańców. Trzeba więc uważać, by herbicyd został naniesiony wyłącznie na chwasty.

Do zabiegu przystępujemy rano, gdy obeschnie rosa lub po południu, przy słonecznej i bezwietrznej pogodzie. Do aplikacji zwykle używa się opryskiwaczy, ale rozcieńczony pół na pół z wodą herbicyd można też precyzyjnie nanosić na liście chwastów za pomocą pędzelka. Należy uważać na oczka wodne. Nawet mała ilość preparatu może zaszkodzić organizmom wodnym.

Usuwanie ręczne

Ręczne usuwanie chwastów ułatwią widły amerykańskie. Przekopując nimi ziemię, można dokładnie oddzielić podłoże od większości przerastających je korzeni. Zapewne jednak część z nich zostanie w ziemi i zacznie odbijać. Dlatego z zakładaniem rabat należy odczekać około miesiąca, następnie ponownie odchwaścić teren i dopiero wtedy przystąpić do siewu lub sadzenia. Można też od razu, po pierwszym usunięciu chwastów, wysiać rośliny na nawóz zielony. Gdy rośliny podrosną, przekopujemy je, wzbogacając glebę w substancje próchnicotwórcze, a przy okazji usuwamy towarzyszące im chwasty. Zabieg ten najlepiej przeprowadzić jesienią, zaś wiosną założyć rabaty lub grządki.

Usuwanie chwastów ułatwią specjalne wyrywacze. Ich zaletą jest to, że nie trzeba się schylać. Specjalne ząbki otaczają roślinę i usuwają ją wraz z korzeniami. Przydadzą się też szpikulce ogrodowe, chwastowniki i wycinaki. Aby zmniejszyć występowanie chwastów, można także zastosować agrowłókninę. Przed posadzeniem roślin na ziemi wykładamy agrowłókninę, która przepuszcza wodę oraz powietrze, jednocześnie hamując rozrastanie się chwastów. Podobnie działa ściółkowanie ziemi wokół roślin, które dodatkowo zapobiega nadmiernemu parowaniu wody i chroni korzenie roślin przed mrozem.

Chwasty jako ozdoba

Chwasty bywają też dekoracyjne, a niektóre zyskały już szlachetniejsze odmiany. Bylica pospolita w jednej z odmian zyskała cytrynowy odcień, podagrycznik pospolity - białe wzory na liściach, a liściom babki zwyczajnej dodano brązu zmieszanego z czerwienią. Piaszczyste, suche miejsca mogą nabrać  barw dzięki krwawnikowi pospolitemu. Ukwap dwupienny nadaje się na jałowe stanowiska, które zdobi czerwonymi koszyczkami. Z kolei cieniste zakątki są dobre dla wszelkich gatunków jasnot, gajowca i żywokostu zwyczajnego. Do pozycji roślin ozdobnych nobilitowano w ten sposób nie tylko dzikie byliny, ale także i gatunki jednoroczne, na przykład rdest plamisty i kurzyślad polny. Jeśli znajdziemy chwastom odpowiednie miejsce, prawie nie będą wymagały opieki. Można je tylko od czasu do czasu nieco podkarmić, czasem rozgęścić. Koniecznie jednak trzeba pilnować, aby zbytnio się nie rozrosły.

Chwasty jednoliścienne

Chwasty jednoliścienne to przeważnie różne gatunki dziko rosnących traw. Tworzą w trawniku kępki, które mają inną barwę niż darń. Ponadto źdźbła takich chwastów mają inny kształt (mogą być węższe lub szersze). Chwasty jednoliścienne dość trudno zwalczyć, jeśli występują na trawniku, ponieważ herbicydy, które je zniszczą, działają jednocześnie także na trawę. Można je wyrywać mechaniczne, jest to jednak sposób niezbyt skuteczny. Jednak jeżeli będziemy trawnik kosić często (i dość nisko), regularnie go nawozić i podlewać, to chwasty powinny szybko zginąć. Prawidłowo pielęgnowana trawa będzie rosła na tyle bujnie, że zahamuje wzrost niepożądanych gatunków. Jeżeli chwasty jednoliścienne pojawią się wśród roślin ozdobnych, można je zwalczyć, stosując opryski specjalnymi herbicydami na rośliny jednoliścienne.

Wiechlina/Fot.: Shutterstock.com/Cartela

Do chwastów jednoliściennych należą na przykład: chwastnica jednostronna, kupkówka pospolita, miotła zbożowa, owies głuchy, palusznik krwawy, perz właściwy, tomka oścista, wiechlina roczna, włośnica zielona, włośnica sina, wyczyniec polny.

Chwasty dwuliścienne

Łatwo  odróżnić je na trawniku, ponieważ przeważnie są dużo wyższe niż trawa, mają inny kolor i dość często są to rośliny kwitnące. Pozbycie się chwastów dwuliściennych z trawnika nie jest kłopotliwe - wystarczy oprysk specjalnym herbicydem na rośliny dwuliścienne. Preparat taki zwalczy wszystkie niepożądane gatunki roślin dwuliściennych, a trawa (która należy do roślin jednoliściennych) pozostaje nienaruszona. Jeżeli chwasty dwuliścienne pojawią się wśród roślin ozdobnych, jedynym sposobem będzie systematyczne i dokładnie pielenie.

Koniczyna/FOT. WIESŁAW LIPIEC

Na klombach i rabatach, a także na warzywnych grządkach nie możemy zastosować herbicydów na rośliny dwuliścienne, ponieważ preparaty takie zniszczą wszystkie rośliny. Do chwastów dwuliściennych należą takie gatunki jak: babka (lancetowata i zwyczajna), blekot pospolity, bniec biały, bylica pospolita, czerwiec roczny, dymnica pospolita, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jaskier rozłogowy, jasnota purpurowa, komosa biała, koniczyna, krwawnik pospolity, kurzyślad polny, mlecz (polny, kolczasty i zwyczajny), mniszek pospolity, podbiał pospolity, pokrzywa żegawka, powój polny, przetacznik polny,  rumianek (pospolity i bezpromieniowy), rdest ptasi (a także kolankowy, plamisty, powojowy), skrzyp polny, stokrotka polna, szarłat szorstki, szczaw zwyczajny i polny, wilczomlecz obrotny, żółtlica drobnokwiatowa.

Domowe sposoby na chwasty

Nierozcieńczony ocet, gorąca woda, roztwory mydła i detergentów, a nawet zużyty olej jadalny, którym obleje się liście chwastów to substancje z powodzeniem używane do walki z chwastami. Sprawdzają się w przypadku usuwania chwastów wyrastających pojedynczo lub w małych skupiskach na ścieżkach, tarasach, podjazdach, ogródkach skalnych. Stosuje się je na suche rośliny (najlepiej młode i delikatne chwasty). Zabieg ten co jakiś czas trzeba powtórzyć, zwłaszcza w przypadku chwastów wieloletnich. Substancje te niszczą strukturę liści lub oklejają je. Zaburza to procesy fizjologiczne, a rośliny zamierają. Podobnie działają cukier i popiół drzewny, którymi posypuje się wilgotne liście chwastów.