Jakie cegły wybrać na elewację? Jakie materiały można jeszcze wykorzystać na elewację

Z cegieł muruje się najczęściej warstwę osłonową ściany trójwarstwowej, która składa się jeszcze z warstwy nośnej oraz materiału termoizolacyjnego. Elewacje ceglane mogą też mieć domy o konstrukcji szkieletowej. Obmurówkę z cegieł można zastąpić płytkami elewacyjnymi. Taka elewacja również jest trwała i estetyczna. Czasami płytkami okłada się tylko część murów, a resztę na przykład tynkuje. Płytkami - zamiast tynku - często wykańcza się ściany dwuwarstwowe. Elewacja z płytek jest prostsza do wykonania i tańsza niż murowana z cegieł.

Cegła na elewacji domu czyli cegła elewacyjna

Pośród cegieł elewacyjnych znajdziemy cegły klinkierowe, licowe czy ręcznie formowane. Mimo że czołowych producentów tego materiału jest kilku, oferta rynkowa jest w stanie zaspokoić każde upodobania – niektórzy z nich proponują nawet 300 rodzajów cegieł ceramicznych. Część wyrobów pochodzi z krajowych cegielni, pozostałe są importowane zwykle z Niemiec, Holandii lub Belgii.

Cegły i płytki ceramiczne

Cegieł licowych i klinkierowych jest na rynku mnóstwo. Różnią się wymiarami, kolorami i mają bardzo różnie ukształtowane lico. Dostępne są cegły o powierzchniach gładkich, ryflowanych i o różnej fakturze. Producenci prześcigają się w opracowywaniu coraz to nowych wzorów.

Cegły mogą być pełne lub lżejsze od nich - drążone. Uzupełnieniem cegieł podstawowych są kształtki przeznaczone do wykonywania różnego rodzaju detali architektonicznych i wykończeń murów.

Zazwyczaj glinę wypala się na kolor czerwony, ale istnieją również takie jej odmiany, które wypala się na żółto, piaskowo, a nawet biało. Cegły i płytki mogą być barwione w masie (cały czerep jest w tym samym kolorze) lub wypalane z różną ilością tlenu, by miały jasny lub ciemny odcień na powierzchni (wypalone z mniejszą ilością tlenu są ciemniejsze.

Innym, obecnie często stosowanym sposobem barwienia cegieł i płytek jest angobowanie, czyli nakładanie na wysuszone elementy (przed ich wypaleniem) szlachetnej, specjalnie dobranej gliny. Angobowanie daje możliwość barwienia i uzyskiwania melanży kolorystycznych niedostępnych w innych technikach barwienia.

Cegły oraz płytki ceramiczne nie wymagają impregnowania. W miejscach szczególnie narażonych na zabrudzenia (jak cokoły czy parapety) można stosować środki hydrofobowe. Nie należy ich jednak traktować jako ochrony przed zanieczyszczeniem, lecz raczej jako ułatwienie w utrzymaniu elewacji w czystości.

Silikaty

Dzięki stosowaniu wapna do ich produkcji mają odczyn zasadowy, więc nie rozwijają się na nich grzyby ani pleśnie.

Cegły mogą być pełne lub drążone (pionowe otwory cegieł drążonych zmniejszają ich ciężar i zwiększają izolacyjność cieplną). Podobnie jak cegły ceramiczne, mogą mieć gładką bądź fakturowaną powierzchnię licową; są na przykład cegły młotkowane i łupane jedno- i dwustronnie (do wykonywania naroży).Taką samą fakturę mogą mieć płytki silikatowe.

Silikaty najczęściej są białe albo jasnopopielate, rzadziej - barwione w masie na kilka podstawowych kolorów (na żółto, beżowo, różowo, czerwono, wrzosowo, zielono, niebiesko i grafitowo). Stosowane barwniki są wypróbowane w budownictwie od kilkudziesięciu lat i gwarantują trwałość koloru gotowych wyrobów. Sam proces wytwarzania wyrobów wapienno-piaskowych (wysokie ciśnienie i temperatura) jest najlepszym testem dla barwników.

Na elewacje można stosować również bloczki służące do budowy ścian, zostawiając uzyskany w ten sposób rysunek muru.

Silikaty łatwo się brudzą, często więc zaleca się ich impregnację zapewniającą ochronę elewacji przed wchłanianiem wilgoci oraz przed trwałym zabrudzeniem. Na polskim rynku dostępne są różnego rodzaju preparaty, które sprawiają, że podczas deszczu woda spływa po elewacji, nie wnikając w jej wnętrze, na przykład: Ahydrosil K (Silikony Polskie), Atlas Silstop (Atlas), Ceresit CT 13 (Henkel Polska), Funcosil F (Remmers), Silicoat (Soudal), Sopro FAD 712 (Sopro), Tytan - preparat do impregnacji fasad (Selena). Impregnaty nie zmieniają barwy silikatów ani nie nadają im połysku; zaimpregnowane ściany mogą swobodnie "oddychać".

Bloczki betonowe

Produkowane są jako barwione w masie cegły i bloczki łupane o gruboziarnistej strukturze przypominającej naturalny kamień. Zazwyczaj wykonuje się z nich tylko fragmenty elewacji, na przykład cokoły.

Ściany elewacyjne można też wznosić z cegieł betonowo-kalcytowych. Cegły te są tak ukształtowane, że wzajemnie się zazębiają. Nie łączy się ich więc na zaprawę, ale układa na łatach w nieco podobny sposób jak dachówki ().

Okładziny kamienne

Stosuje się je nie tylko na elewacje, ale też jako okładziny ścian wewnętrznych. Najczęściej stosowanymi kamieniami są granity, marmury, wapienie i piaskowce. Wszystkie występują w Polsce, ale często sprowadza się je też z zagranicy, np. z Włoch, Hiszpanii, Portugalii, Chin, Indii czy Ameryki Południowej. Kamienie z różnych złóż różnią się właściwościami, dlatego wybierając kamień, nie należy posługiwać się tylko jego nazwą, lecz zapytać sprzedawcę o dane dotyczące konkretnego towaru i oferty.

Najodporniejsze na wszelkie szkodliwe oddziaływania są granity, najmniej - wapienie miękkie. Przed zakupem należy też dowiedzieć się, jak i czym konserwować dany kamień. W zakładzie kamieniarskim można zamówić impregnację płytek.

Cegły na elewacji; klinkier lub cegła licowa

Cegły klinkierowe powstają z gliny z dodatkiem piasku i szamotu. Mieszanka jest maszynowo prasowana pod ciśnieniem, uformowane bryły przycinane na odpowiednie elementy, a następnie wypalane w temperaturze około 1100°C. Dzięki temu cegły elewacyjne klinkierowe odznaczają się najwyższą wytrzymałością mechaniczną (nie mniejszą niż 35 MPa) i co najwyżej 6-procentową nasiąkliwością (rekordzistki osiągają nasiąkliwość na poziomie 1-1,5%.).

Cegły elewacyjne, które mają nieco słabsze parametry zaliczają się do cegieł licowych. Oba materiały są jednak mrozoodporne i odporne na działanie czynników zewnętrznych oraz niekorzystnych warunków atmosferycznych. Dlatego zarówno jedne, jak i drugie doskonale sprawdzają się na elewacji.

, cegła na elewację, elewacja z elementami cegły, cegła na elewacji domu.

Cegły ręcznie formowane na elewacji

Cegły ręcznie formowane produkuje się z innej gliny niż klinkierowe oraz z innych dodatków. Mieszanka prasowana jest pod mniejszym ciśnieniem, a jej porcje umieszczane w pojedynczych formach. Cegły ręcznie formowane po wypaleniu mogą mieć niewielkie odchyłki wymiarowe i odkształcenia, a ich nasiąkliwość wynosi około kilkanaście procent.

Ta grupa wyrobów jest najbardziej zróżnicowana pod względem formatów, kolorów i faktur.

Formaty cegieł na elewacje

Producenci oferują cegły w różnych wymiarach – od tradycyjnych po nowoczesne, czyli znacznie dłuższe i cieńsze. Na naszym rynku najpopularniejsze są dwa wymiary cegieł – RF, nazywane polskimi (250 x 120 x 65 mm) oraz NF (240 x 115 x 71 mm). Asortyment producentów cegieł nie kończy się na tych wymiarach: dostępne są też m.in. wąskie i długie cegły LDF (290 x 90 x 52 mm), czy wysokie i masywne 2DF (240 x 115 x 113 mm).

Format cegieł jest istotny przede wszystkim przy obliczaniu ich potrzebnej liczby (a także kosztów zakupu) – przykładowo na 1 m2 muru zużyjemy około 48 sztuk cegieł NF lub 51-52 sztuki cegieł RF. Na każdych 12 rzędów cegieł RF przypada 11 rzędów cegieł NF, co sprawia, że zużycie chemii budowlanej jest w tym drugim wypadku nieco mniejsze.

Wielkość cegieł i sposób ich wiązania decydują o efekcie końcowym.

Cegła na elewacji -kolory i faktury cegieł

Kolor cegieł wynika z rodzaju zastosowanego surowca i metod wypału uformowanych elementów. Cegły z klinkieru mogą być różne – od tradycyjnych czerwonych po nowoczesne, gładkie, w kolorach lśniącej bieli lub grafitu.

Czerwone cegły na elewacji 

Czerwień wypalonej gliny, choć nadal popularna, to dziś tylko jeden z setek wariantów kolorystycznych cegieł. Na kolor cegły ma wpływ szereg czynników.

• Skład mineralny gliny. Obecnie znane są złoża nie tylko o ciepłych kolorach, takich jak żółcie, pomarańcze i czerwienie, ale też na przykład wyjątkowe, białe gliny (z dużą zawartością kaolinitu, któremu klinkier zawdzięcza czystą biel).
• Sposób wypału. Nowoczesne linie produkcyjne, sterowane komputerowo i korzystające z najnowszych osiągnięć techniki, pozwalają na modyfikowanie warunków wypału, np. im mniej tlenu w piecu, tym powierzchnia wyrobu jest ciemniejsza.
• Barwienie w masie. Barwnik dodaje się na wczesnym etapie produkcji, dzięki czemu cała cegła jest w jednolitym kolorze.
• Angobowanie. Aby nadać cegłom pożądany kolor (niewystępujący naturalnie, na przykład granatowy), pokrywa się je cienką warstwą angoby (szlachetnej glinki z dodatkiem różnych minerałów i tlenków metali), a następnie wypala.
• Glazurowanie. Polega na nałożeniu na licową płaszczyznę cegły (tę, która będzie widoczna w murze) podwójnej warstwy glazury. Następnie cegły się wypala. Jest to metoda, która pozwala zabarwić cegły na dowolny kolor.

Efekty dekoracyjne są uzyskiwane także przez poddawanie cegieł obróbce mechanicznej i nadawanie im faktury. Wyroby mogą być gładkie, piaskowane, ryflowane czy z odciśniętymi na nich wzorami. Są także cegły strukturyzowane, postarzane, z efektem ożużlenia.

Rysunek spoin

Spoiny w kolorze cegieł stanowią harmonijne tło. Fugi mogą też wyraźnie kontrastować z cegłami. Odpowiednim, choć dość neutralnym kolorem do takich zabiegów jest szary. Czarne fugi z kolei nadają cegłom trójwymiarowość, białe zaś wzmacniają ich kolor.

Cegły na elewacji mogą też być układane bezspoinowo. Są to specjalne cegły, które mają zagłębienie na zaprawę murarską uformowane za ścianką licową, dzięki czemu od strony elewacji mur wygląda tak, jakby nie miał spoin.

Nie tylko elewacja, nie tylko cegła

Nie zawsze całe elewacje robi się z cegły, ale stosuje się je jedynie do budowy cokołów, nadproży, parapetów, kominów czy słupów. Z kolei nie każda elewacja, która wygląda jakby była zrobiona z cegieł, naprawdę jest z nich wykonana. Zbliżony efekt wizualny można osiągnąć, zastępując ciężkie cegły lżejszymi płytkami.