Chwasty w ogrodzie - jak się pozbyć

Co to są chwasty?

Chwastem jest każda niepożądana roślina, która pojawiła się wśród uprawianych przez nas gatunków. Najbardziej przeszkadza małym siewkom, którym zabiera miejsce, dostęp do światła, wody i substancji odżywczych, zawartych w glebie. Ale i dla wyższych roślin chwasty stanowią konkurencję o te roślinne dobra. Szczególnie perfidne są gatunki pnące, jak powój i chmiel, które po prostu duszą nasze rośliny. Chwastów najlepiej i najłatwiej pozbywać się, gdy roślinki są jeszcze małe i bardzo słabo ukorzenione.

Pocieszające jest to, że gdy gatunki ogrodowe bardzo się rozrosną, nie pozostanie pod nimi miejsca dla chwastów, a zwłaszcza ich wschodzących siewek, które w cieniu bylin i krzewów zamrą we wczesnej fazie rozwoju.

Jak rozpoznać chwasty

Zakładając rabatę, nie zdajemy sobie sprawy, że na metrze kwadratowym spulchnionej i wyrównanej ziemi ukrywa się nawet kilka tysięcy nasion dzikich roślin. W sprzyjających warunkach szybko zaczynają kiełkować. Póki są małe, ich korzenie płytkie i nierozgałęzione, a ziemia lekko wilgotna, najłatwiej je usuwać. Jeśli jednak w tym samym miejscu posialiśmy już np. kwiaty jednoroczne, możemy mieć trudności z rozpoznaniem, kto wróg, a kto przyjaciel.

Co więc począć? Przede wszystkim oznaczyć miejsce, gdzie posialiśmy rośliny, etykietką z ich nazwą. Pieląc, będziemy wiedzieli, co tu rośnie. Jeśli nie jesteśmy pewni, czy młode listki to orliki, czy np. jaskółcze ziele, zaczekajmy dwa, trzy kolejne dni, łatwiej będzie je odróżnić. Aż takiego problemu nie ma przy bylinach. Nawet te młode, posadzone niedawno z rozsady różnią się od chwastów. Ale nie czekajmy, aż niechciane rośliny się rozplenią. Najbardziej trzeba uważać przy gatunkach późno rozpoczynających wegetację (np. funkie, rudbekie), ponieważ usuwając spomiędzy nich chwasty, łatwo jest uszkodzić wierzchołki wzrostu roślin. Ostrożność należy zachować przy usuwaniu okazałych kęp chwastów spod drzew i krzewów. Ostrymi narzędziami służącymi do odchwaszczania można pokaleczyć korzenie drzew czy krzewów.

Popularne chwasty w ogrodzie

Najtrudniejsze jest zwalczanie chwastów wieloletnich, o głęboko sięgających pędach, silnie się rozrastających. Przykładem jest choćby podagrycznik pospolity, ostrożeń polny, perz, pokrzywa zwyczajna czy mniszek. Łatwiej pozbyć się chwastów jednorocznych, jak np. komosy białej, gwiazdnicy czy rogownicy pospolitej. Mają one korzenie rosnące tuż pod powierzchnią ziemi i dlatego łatwo się je pieli. W jaki sprzęt warto się zaopatrzyć, aby skutecznie pozbyć się chwastów?

Chwasty w ogrodzie. Jak się ich pozbyć?

Dlaczego powinniśmy walczyć z chwastami?

Chwasty powodują, że rośliny uprawne są niedożywione, przesuszone - w rezultacie słabiej rosną, wydają mniej kwiatów, a także mniej owoców, co jest tak ważne, gdy rozsiały się wokół krzaków pomidorów, ogórków, porzeczek i malin. Rośliny sadownicze są wprawdzie mniej wrażliwe na zachwaszczenie, ale obce gatunki z pewnością zwalniają także wzrost młodych okazów jabłoni czy śliw. Natomiast gdy chwasty oplotą kolumnowe odmiany iglaków, ich gałązki brązowieją pod okrywą liści i stopniowo "łysieją".

Chwasty - ważna profilaktyka

Przygotowując miejsce pod trawnik lub rabatę, przekopmy je i wyciągnijmy wszystkie chwasty wieloletnie, rozrastające się dzięki kłączom, jak perz czy podagrycznik. To bardzo ważne, bo pozostawienie w ziemi choć fragmentu kłącza sprawi, że chwast znowu wyrośnie. Przekopany teren warto pozostawić na jakiś czas, by z nasion pozostających w glebie wykiełkowały inne chwasty. Gdy się to stanie, usuwamy je w jak najwcześniejszej fazie rozwoju.

Przy pieleniu jak najszybciej trzeba wyrwać wszystkie chwasty z kwiatami, by nie zdążyły zawiązać i rozsiać nasion.

Gdy rośliny sadzimy na dużym terenie (np. zakładamy grządkę z truskawkami lub rabatę bylinową), warto całą powierzchnię  wyłożyć czarną agrowłókniną, która zapobiegnie wzrostowi niepożądanych gatunków. W takim wypadku rośliny uprawne sadzimy w rozcięciach w agrowłókninie (robimy je na krzyż). Materiał ten przepuszcza wodę i powietrze, nie przeszkadza więc naszym roślinom, ale te niechciane mają pod nim fatalne warunki, więc nie rosną. Okrycie to możemy zamaskować, np. warstwą kory.

Nasiona mniszka rozsiewają się niesione wiatrem, ale roślina rozmnaża się też przez odrosty z palowego korzenia. Zostawimy choć kawałek i kłopot wraca

Chwasty w ogrodach i metody ich zwalczania 

Motyka i kultywator. Jednym z kluczowych narzędzi jest w tym przypadku motyka, która w szybki i łatwy sposób pomoże nam uporać się z intruzami. Przyda się również kultywator, do regularnego wzruszania powierzchni ziemi wokół roślin ogrodowych, dzięki temu uniemożliwimy wzrost chwastów samosiejek. Dobierając sprzęt warto wziąć pod uwagę komfort pracy, a to z pewnością zapewnią nam narzędzia Fiskars do pielęgnacji gleby z serii XactTM. Są one wytrzymałe, lekkie, wyposażone w aluminiowy trzonek o specjalnym profilu dla bardziej wydajnej i ergonomicznej pracy. Oprócz motyki duńskiej oraz 3-zębnego kultywatora, w ofercie jest również odchwaszczacz XactTM z podwójnym ostrzem i ruchomą głowicą, co dodatkowo wpływa na skuteczność i komfort pracy.

Ważne jest regularne przekopywanie ziemi wiosną oraz jesienią i zbieranie wszystkich podziemnych pędów i korzeni. To może skutecznie pomóc nam pozbyć się chwastów. Pamiętajmy również o tym, aby dobrze oddzielać i podnosić grządki. Są one wówczas łatwe do oplewienia. W warzywniaku powinniśmy siać rośliny w wyraźnie zaznaczonych grządkach, aby można było łatwo odróżnić kiełkujące warzywa od kiełkujących chwastów.

Sposób na chwasty w ogrodzie– wyrywacz do chwastów

Są chwasty, które uwielbiają zadamawiać się w naszych trawnikach. Dlatego warto strzyc trawnik, zanim zakwitną mniszki i inne chwasty, które łatwo się rozsiewają. Pomyślmy również o konkurencji dla chwastów, jak np. dobrej mieszance nasion trawy. Powinna ona zawierać wytrzymałe
i silnie krzewiące się gatunki traw. A jeśli nie uda się wyeliminować chwastów na etapie koszenia trawy to koniecznie pomyślmy o wyrywaczu do chwastów, który pomoże nam skutecznie się z nimi uporać. To niezwykle popularne wśród ogrodników narzędzie jest łatwe i przyjazne w użyciu, a co najważniejsze - usuwa chwast wraz z korzeniami. W ofercie Fiskars są dwa modele wyrywacza do chwastów - model Xact z ergonomicznym uchwytem bardzo dobrze dopasowującym się do dłoni lub model SmartFit, który posiada regulowaną długość trzonka (w zakresie od od 990 mm do 1190 mm), dzięki czemu narzędzie może być używane przez osoby o różnym wzroście. Wyrywanie chwastów przy użyciu tych narzędzi może być prawdziwą przyjemnością.

Jak walczyć z chwastami?

Na chwasty w ogrodzie – skrobak do fug

Nie zapominajmy również o usunięciu mchu i chwastów ze szczelin między płytkami chodnikowymi. Tylko wypielęgnowany, oczyszczony chodnik może być ozdobą ogrodu. Zadanie to nie musi być wcale pracochłonne, jeśli użyjemy specjalnego skrobaka do fug XactTM, który został wyposażony w podwójne ostrze ze stali nierdzewnej.

Warto również wiedzieć, że rozwojowi chwastów w ogrodzie skutecznie zapobiega gruba warstwa kory sosnowej wokół krzewów, iglaków i róż. Taką korę można rozsypać również na ścieżkach, pomiędzy rzędami uprawy.

Odchwaszczamy trawnik

Jeśli na murawie pojawi się mech, usuwamy go przez dokładne wygrabianie. Przy okazji nawożenia warto użyć jednej z tych odżywek do trawnika, które zawierają substancje zwalczające mech (taka informacja znajduje się zawsze na opakowaniu).

Mniszek natomiast trzeba wyrywać z korzeniem. Pojedyncze okazy usuwamy tzw. chwastownikiem, czyli wąską łopatką lub wyrwichwastem - urządzeniem na długim trzonku, dzięki któremu nie musimy się schylać. Trawnik kosimy, zanim mniszek się wysieje. Gdy jest go bardzo dużo, trawnik spryskujemy środkiem (herbicydem) przeciwko roślinom dwuliściennym, takim jak Chwastox, Mniszek, Starane lub Tomigan.

Trawy "obce" - różniące się barwą i siłą wzrostu od tych na trawniku (ich nasiona były w glebie, a nie w zakupionej mieszance do wysiania) lepiej jest wyrwać.

Na starszym trawniku murawa jest często tak gęsta, że nie daje szans większości wschodzących chwastów. Jeśli jednak pojawia się tu i ówdzie babka, koniczyna lub mlecz, używamy tych samych preparatów, którymi zwalczamy mniszka.

Dobrym sposobem na to, by niechciane rośliny nie pojawiały się na murawie, jest jej częste koszenie. Powoduje ono, że muszą się ciągle odnawiać, a to je osłabia. Natomiast trawy, jako gatunki jednoliścienne, rosną nad międzywęźlami (tam, a nie na czubkach liści umiejscowione są ich stożki wzrostu), dlatego po koszeniu szybko strzelają do góry.

Fot. powyżej: na grządkach warzywnych sprzymierzeńcem ogrodnika są pazurki i motyczka, którymi regularnie usuwa się chwasty z międzyrzędzi

Siewki chwastów trzeba usuwać, gdy są młode - motyczką wzruszamy ziemię pomiędzy rzędami warzyw, podcinając roślinkom korzenie. Ścięte zielone części pozostawiamy w międzyrzędziach, by wyschły. Można je potraktować jako ściółkę, która chroni przed  glebę przed parowaniem wody.  Większe chwasty podcinamy ręcznym kultywatorem (tzw. pazurkami), a następnie wyrzucamy na kompost.

W warzywniku lepiej nie używać herbicydów. Gdy dostaną się do gleby, mogą wnikać w tkanki roślin warzywnych, a nie jest to obojętne dla naszego zdrowia.

Chwasty między bylinami i krzewami

W zwartych kępach niskich roślin nieproszone gatunki wyglądają fatalnie. Trzeba je usuwać wraz z korzeniami, odgarniając łodygi bylin uprawianych w danym miejscu.
W podobny sposób usuwamy chwasty spod płożących jałowców oraz irg, które zakrywają podłoże gęstą plątaniną gałęzi. Nawet jednak w tak niekorzystnych warunkach potrafi wyrosnąć pokrzywa, która wystrzeli i oszpeci iglaki. Gdy wśród bylin ozdobnych gęsto rozrósł się perz, trzeba wykopać całość, oczyścić roślinę z kłączy i posadzić rośliny ponownie.

Czyścimy grunt pod drzewami

Wokół pni młodych drzewek utrzymujemy wolne od chwastów koła o średnicy kilkudziesięciu centymetrów. Niepożądane rośliny wyrywamy, wycinamy motyczką albo likwidujemy za pomocą herbicydów, które nanosimy na nadziemne części roślin.