Wykończenie drewnianej podłogi

Jednym ze sposobów wykończenia drewna na podłodze jest lakierowanie. Odpowiedni dobór preparatu decyduje o wyglądzie i trwałości drewnianej posadzki. Parkiety można też olejować lub zabezpieczać woskiem. Z kolei panele podłogowe od razu są fabrycznie wykończone i odpowiednio zabezpieczone.

Pomieszczenie a preparat do drewna

Przedpokój. Do drewna w przedpokoju poleca się więc lakiery uretanowo-alkidowe o wysokiej wytrzymałości (o ok. 60% twardości szkła), które zapewniają solidne zabezpieczenie na dłużej.

Kuchnia. Drewno w tym pomieszczeniu często jest narażone na zaplamienie i zachlapanie oraz zarysowania i inne mechaniczne uszkodzenia, a także na działanie pary wodnej. Tutaj również warto wspomóc się lakierem o wysokiej wytrzymałości.

Łazienka. Panuje w niej głównie wilgoć, która negatywnie wpływa na kondycję drewna. Podłoga często bywa tu mokra, a powietrze wilgotne. W takim miejscu koniecznie trzeba sięgnąć po olej.

Salon. Podłoga w dziennej strefie nie jest tak bardzo narażona na uszkodzenia, jak np. w kuchni czy łazience. W zależności od potrzeb i upodobań, stosuje się tu lakiery lub oleje.

Wybór środka do ochrony drewna może zależeć od jego gatunku. Z kolei stopień połysku pozwala uzyskać różne efekty, np. matowy sprawia, że wygląd drewna jest bardziej zbliżony do naturalnego.

Lakiery do podłóg

Do zabezpieczania podłóg należy stosować lakiery wyłącznie do tego przeznaczone, nie zaś uniwersalne preparaty do drewna. Lakier do podłóg ma odpowiednią twardość i odporność na uszkodzenia związane z użytkowaniem podłogi.

• Podkładowe. Zwiększają przyczepność podłoża i pozwalają polakierować mniej stabilne gatunki drewna. Są potrzebne też, żeby polakierować tłuste drewno egzotyczne, zawierające żywice. Na rynku dostępne są również lakiery podkładowe z dodatkiem barwników. Niektórzy producenci oferują kompletne rozwiązania, czyli lakier nawierzchniowy i podkładowy w jednym.
• Wodne. Lakiery wodne tworzą elastyczną błonę w jasnym odcieniu, która nie zmienia koloru drewna. Ich zaletą jest szybki czas schnięcia i to, że nie mają intensywnego zapachu. Lakiery wodne są odporne na chemię domową, mają dość wysoką odporność na ścieranie. Występują w wersji jedno- lub dwuskładnikowej, czyli z utwardzaczem.
• Rozpuszczalnikowe. Zawierają około 50% rozpuszczalników. Dostępne są w wersji jedno- lub dwuskładnikowej. Mają dość nieprzyjemny zapach, więc pomieszczenie można użytkować dopiero, gdy się on ulotni. Lakiery rozpuszczalnikowe tworzą elastyczne powłoki o dużej trwałości i odporności na ścieranie i uderzenia. Podkreślają naturalną barwę drewna oraz jego usłojenie.
• Poliuretanowe. Żywica poliuretanowa bez żadnych dodatków daje gwarancję największej odporności na ścieranie i zarysowania. Lakiery poliuretanowe często mają domieszkę innych żywic, np. akrylowych. Tworzą mocne, elastyczne powłoki o wysokiej odporności na ścieranie oraz uderzenia. Mają wysoką odporność na wilgoć, nie chłoną zabrudzeń. Są produkowane jako wodne lub rozpuszczalnikowe, jedno- lub dwuskładnikowe.
• Ceramiczne. Zawierają kopolimery, dzięki którym uzyskują najwyższy stopień twardości i odporności na ścieranie. Oferowane są jako jedno- lub dwuskładnikowe. Preparaty takie wykorzystywane są w fabrykach oraz przez profesjonalnych parkieciarzy.
• Uretanowo-alkidowe. Zawierają ok. 60% rozpuszczalników. Dobrze wnikają w drewno i nie wymagają stosowania lakierów podkładowych. Powłoka lakiernicza jest elastyczna, pogłębia barwę drewna i uwydatnia różnice kolorystyczne. Raczej nie nadają się na drewno egzotyczne.
• Chemoutwardzalne. To lakiery utwardzane kwasowo, które rzadko się stosuje. Dostępne są w postaci dwuskładnikowej. Tworzą twarde i sztywne powłoki. Nie nadają się do zabezpieczania drewna egzotycznego. Mają silnie drażniący zapach, który może się długo utrzymywać.
• Akrylowe. Tworzą elastyczne powłoki o umiarkowanej odporności mechanicznej i chemicznej. Nadają się do pomieszczeń mało uczęszczanych.

Do podłogi odnawianej najlepiej zastosować taki sam lakier, jaki był wykorzystany wcześniej. Dopuszcza się stosowanie lakieru wodnego na podłogę wcześniej pokrytą lakierem rozpuszczalnikowym, ale nie odwrotnie.

Stopień połysku

Wyróżnia się trzy podstawowe stopnie połysku: mat, półmat (satyna) i połysk. Lakier matowy utrzymuje naturalny wygląd drewna. Pozwala zamaskować niedoskonałości czy uszkodzenia parkietu. Wykorzystywany jest w pomieszczeniach często uczęszczanych i narażonych na wpływ czynników zewnętrznych. Lakier półmatowy nadaje drewnu niewielki połysk, ale nie zmienia jego naturalnego wyglądu – podłoga wygląda, jakby była powleczona lśniącą błoną. Posadzka wykończona na wysoki połysk nadaje pomieszczeniu elegancji, niestety wyraźnie na niej widać zarysowania i inne uszkodzenia.

Oleje, olejowoski i woski do podłóg

Powierzchnia drewnianej podłogi może być fabrycznie zabezpieczona olejem lub woskiem albo nasączona przez wykonawcę ręcznie lub maszyną po ułożeniu parkietu.

Oleje. Nadają się praktycznie do wszystkich rodzajów drewna. Nie tworzą widocznej powłoki impregnując warstwę powierzchniową, wzmacniając jej odporność mechaniczną, zabezpieczając przed wnikaniem brudu i wody.

Olejowane deski dobrze sprawdzają się przy ogrzewaniu podłogowym. Oleje do parkietu nie sklejają bowiem klepek i umożliwiają pracę podłogi bez powstawania pęknięć.

Olejowoski. Zachowują zalety olejów i dodatkowo tworzą widoczną powłokę na powierzchni drewna. Olej do parkietu wnika głęboko w drewno i tam krystalizuje, natomiast wosk utwardza się na powierzchni i tworzy mocną warstwę chroniącą drewno przed brudem i wilgocią, dodatkowo zwiększając odporność mechaniczną podłogi. Powierzchnia, jaką można uzyskać, może być w różnym stopniu matowa lub błyszcząca. Olejowoski można stosować w miejscach intensywnie użytkowanych.

Woski. Skład wosków do podłóg opiera się najczęściej na naturalnych woskach. Wosk tworzy na powierzchni warstwę zabezpieczającą przed brudem i wilgocią, ale umożliwiającą „oddychanie”.

Po nałożeniu wosk należy wypolerować, co nadaje drewnu jedwabisty połysk. Wosk do parkietu można stosować do normalnie i bardzo mocno obciążonych podłóg. Ponieważ czyste woski występują w formie stałej, aby można było je aplikować są mieszane z rozpuszczalnikami.

Oleje zabezpieczają drewno od wewnątrz, wnikając głęboko w jego pory, a woski chronią od zewnątrz, tworząc elastyczną, przepuszczającą powietrze warstwę, odporną na uszkodzenia mechaniczne.

Podłogi z gotowym wykończeniem

Panele podłogowe są proste do układania, łatwe w użytkowaniu i estetyczne. Są zrobione z różnych materiałów i mają ogromną liczbę wzorów. Najwięcej paneli wygląda jak podłoga drewniana i – co ważne – są to produkty z gotowym wykończeniem powierzchni. Są łatwe do utrzymania w czystości, wystarczy je odkurzyć i umyć wodą z płynem do paneli lub innym łagodnym detergentem.

Panele drewniane

W panelach podłogowych drewnianych pod warstwą ochronną lakieru lub oleju znajduje się cienka warstwa forniru drewnianego. Na warstwę dekoracyjną stosuje si ę drewno szlachetnych gatunków, np. dębu, jesionu, wiązu, a także gatunków egzotycznych. Często stosuje się też forniry modyfikowane, czyli np. wykonane przez sklejenie wielu warstw drewna.

Panele drewniane mogą być oryginalnie wykończone. Powierzchnia górnej warstwy drewna może być szczotkowana, nacinana, postarzana, podbarwiana, np. wybielana, poszarzana, wędzona.

Panele laminowane

Składają się z wielu warstw papieru rdzeniowego oraz papieru z dekoracyjnym nadrukiem. Każda z nich jest impregnowana w żywicach termoutwardzalnych pod ciśnieniem i w wysokiej temperaturze. W efekcie powstaje lity, twardy i wytrzymały materiał, na który można nanieść dowolny wzór. Panele laminowane najczęściej wykańczane są tak, żeby wyglądały jak deski drewniane.

Panele winylowe

Produkowane są z polichrlorku winylu (PVC). Składają się z wielu warstw. Zadrukowany winyl stanowi warstwę dekoracyjną osłoniętą powłokami zabezpieczającymi. Pod spodem jest warstwa nośna stanowiąca rdzeń panelu (czasem jeszcze wzmocniona warstwą spodnią). Żeby winyl był mocniejszy i odporniejszy na uszkodzenia, stosuje się dodatek włókien szklanych.

Często można się spotkać ze skrótem LVT oznaczającym luxury vinyl tiles (luksusowe płytki winylowe).

Panele korkowe

Warstwa dekoracyjna paneli jest wykonana z forniru korkowego. Pod nią znajduje się warstwa nośna z HDF lub MDF, czasem z konglomeratu korkowego. W bardziej złożonych panelach pod spodem jest dodatkowa warstwa wygłuszająca z korka. Panele korkowe kształtem nawiązują do desek lub płyt.

Rodzaj paneli a przeznaczenie

Do pomieszczeń wilgotnych. Muszą być wodoodporne. Mają płytę nośną z mocno utwardzonego i uszczelnionego materiału drewnopodobnego, zwykle płyty HDF albo winylu. Muszą też mieć bardzo szczelne zamki. Dodatkowo stosuje się uszczelnienie krawędzi poszczególnych elementów substancjami hydrofobowymi, np. parafiną lub mieszanką wosków. W pomieszczeniach wilgotnych sprawdzą się panele winylowe i korkowe, drewniane i laminowane wymagają dodatkowych zabezpieczeń.

Na ogrzewanie podłogowe. Producent musi zadeklarować, że takie ich wykorzystanie jest dopuszczalne. Panele o takim przeznaczeniu są wyprodukowane z użyciem materiałów odpornych na zmiany następujące pod wpływem wzrostu temperatury. Również kleje wykorzystane do ich spojenia muszą być odporne na naprężenia termiczne. Zwykle lepiej sprawdzają się tu panele winylowe i laminowane.

Do domu ze zwierzętami. Muszą być odporne na ścieranie – powinny mieć najwyższą klasę ścieralności – AC5. Najlepiej wybrać te wykończone matowym olejem, ponieważ drobne zadrapania nie będą się wtedy rzucały w oczy. Dobrze też, żeby panele miały klasę antypoślizgową co najmniej R10.

Ważne parametry paneli

Przy wyborze paneli uwagę trzeba zwrócić na dwa podstawowe parametry - stopień odporności na ścieranie oraz klasę użyteczności. Stopień odporności na ścieranie jest oznaczony symbolem AC i cyfrą od 1 do 5. Niektórzy producenci deklarują jeszcze klasę AC6, a nawet AC7. Do sypialni i innych mało używanych pomieszczeń wystarczą panele klasy AC2. Do korytarza, holu, pokoju dzieci w domu jednorodzinnym należy wybierać panele o klasie ścieralności co najmniej AC3. Jeśli jednak myślimy o długoletnim użytkowaniu podłogi z paneli, można wybrać panele klasy wyższej.

Klasa użyteczności - zawsze ma oznaczenie dwucyfrowe (z cyfr od 1 do 3). Na pierwszym miejscu stoi cyfra 2, jeśli panele są przeznaczone do domów mieszkalnych, 3 – do budynków użyteczności publicznej. Druga cyfra określa, jakie natężenie ruchu wytrzymają dane panele. Cyfra 1 oznacza najniższe, 2 – średnie, a 3 – najwyższe. Zatem panele oznaczone liczbą 21 nadają się do sypialni, liczbą 22 sprawdzą się w całym domu.