Strumień na 6 sposobów

Płynąca woda wprowadza do ogrodu dynamikę; dzięki niej zyskuje on specyficzny urok. Najlepsze do budowy strumienia są działki o terenie zróżnicowanym pod względem wysokości. Aby płynęła woda konieczne są spadki; tam gdzie powierzchnia jest płaska, trzeba będzie uformować je sztucznie. Najłatwiej zrobić to pogłębiając stopniowo koryto strumienia - źródełko powinno znaleźć się w najwyższym punkcie terenu. Spadek nie musi być jednak taki sam na całej długości nurtu; największy powinien być tuż za źródłem - na tym odcinku można wybudować wodospad lub kaskadę. W dolnym biegu woda może płynąć do ujścia powoli, wystarczy do tego minimalne nachylenie - do 1%.

Aby strumień wyglądał naturalnie powinien być dość długi (co najmniej 5 m) i kręty. Jego optymalna szerokość to 40-100 cm (pamiętajmy, że posadzone przy brzegach strumienia rośliny spowodują zwężenie jego nurtu), a głębokość do 30 cm, łagodnie malejąca ku brzegom.

Przystępując do budowy ogrodowego strumienia powinniśmy przyjrzeć się terenowi po którym będzie płynął, wytyczyć trasę jego przebiegu (przyda się do tego długi wąż ogrodowy lub gruby sznur, który łatwo nam będzie kształtować) oraz zdecydować, w jakiej technologii nasz przyszły strumień powstanie. Do wyboru mamy wiele materiałów.

1. Folia PVC

Do uszczelniania strumienia nadaje się folia taka sama jak do oczka wodnego. Wybierzmy tę o grubości 0,6 mm, grubszą trudno będzie ładnie formować bo jest zbyt sztywna.

Przygotowane koryto strumienia wykładamy folią, a następnie wysypujemy żwir - warstwa powinna być na tyle gruba, aby zakryć folię; przy brzegach układamy kamienie. Jeśli mają ostre krawędzie dla ochrony folii przed przecięciem warto podłożyć pod nie warstwę geowłókniny lub siatkę z PVC. Szczeliny między kamieniami wypełniamy gliniastą ziemią, w której sadzimy rośliny wodne.

Folię PVC kupimy w sklepach ogrodniczych; cena 12-15 zł/m2.

Zalety:

- niewysoki koszt i łatwość układania

- elastyczność

- odporność na mróz

- trwałość 10-20 lat

- dostępna w kilku kolorach: czarnym, zielono-czarnym, z nadrukiem imitującym piasek i żwir

Wady:

- konieczność pracochłonnego sklejania poszczególnych kawałków specjalnym klejem lub zgrzewarką

- konieczność maskowania obrzeży

2. Wykładzina EPDM

Układa się ją podobnie jak folię, ale materiał ten (czyli syntetyczny kauczuk) charakteryzuje wyjątkowa elastyczność: rozciągliwością i kurczliwością, co chroni ją przed przebiciem przez korzenie i wystające kamienie. Jest jednym z najtrwalszych dostępnych na naszym rynku materiałów stosowanych do budowy oczek wodnych, stawów, zbiorników retencyjnych, kanałów nawadniających. Sprzedawana jest z beli o szerokości od 1,7 do ponad 7 m lub w arkuszach o różnych wymiarach - można ją też zamówić jako gotową płachtę na wymiar.

Niestety, jej cena jest wysoka, bowiem koszt 1 m2 wykładziny grubości 1 mm wynosi ok. 40 zł. Można ją kupić w niektórych centrach ogrodniczych i sklepach z materiałami budowlanymi.

Zalety:

- duża elastyczność

- duża odporność na mróz

- łatwość reperacji

- trwałość do 50 lat

- odporność na promienie UV

Wady:

- wysoka cena

- dostępna tylko w czarnym kolorze

3. Siatkobeton

Metoda ta polega na wylewaniu betonu na ułożoną w wykopie i uprzednio uformowaną miękką, metalową siatkę o niewielkich oczkach, którą kupić można w sklepach i składach budowlanych - jej zadaniem jest wzmocnienie betonu, zapobieżenie jego kruszeniu. Piasek i cement (w proporcji 3:1) rozrabiamy z wodą i formujemy kielnią murarską lub rękami w rękawicach; do zaprawy można dodać specjalne barwniki. Warstwa betonu powinna mieć kilka centymetrów grubości, tak aby zakrywała zbrojenie. Jednocześnie kształtujemy brzeg strumienia tworząc zagłębienia na rośliny - później będzie to niemożliwe.

Zbiornik z siatkobetonu można wykonać samodzielnie, choć lepiej powierzyć to zadanie fachowcom. Cena budowy jest każdorazowo ustalana przez firmę wykonawczą.

Zalety:

- możliwość formowania dowolnych kształtów

- duża trwałość (nawet do 50 lat)

- niski koszt materiałów

Wady:

- pracochłonna i skomplikowana technika wykonania

- mało naturalny wygląd zbiornika

4. Gotowe elementy z laminatów

Moduły z laminatów żywiczno-szklanych bardzo łatwo ułożyć i ze sobą połączyć. Wymagają jednak dobrego zamaskowania, dlatego po bokach mają płytkie rynny, w których sadzi się rośliny błotne i wodne. Moduły mają postać odcinków prostych i łuków, mogą kolorem przypominać naturalne skały, być oklejone drobnymi kamykami lub piaskiem. Dostępne są też elementy imitujące stopnie kaskady - ich użycie ma nie tylko aspekt ozdobny, ale i praktyczny - woda spadając z wysokości zostaje wzbogacona w tlen.

Długość takich elementów w zależności od producenta wynosi od 90 do 180 cm, szerokość 40-90 cm, a głębokość 10-30 cm. Cena rzędu kilkuset złotych (od 100 do 500 zł) za sztukę, w zależności od wielkości i rodzaju materiał z jakiego został zrobiony. Zalety:

- szybki i łatwy montaż

- możliwość tworzenia rozmaitych kombinacji modułów

- stosunkowo niewielki ciężar: od kilku do kilkunastu kilogramów

Wady:

- możliwość pękania niefachowo ułożonych i obciążonych elementów

- nieco sztuczny wygląd

5. Laminaty wylewane

Laminaty żywiczno-szklane czyli żywice epoksydowe są bardzo trwałe. Wylewa się je co najmniej trzema warstwami na ziemi wyłożonej siatką z włókna szklanego. Choć wysychają na tyle szybko, że prace można wykonać w ciągu jednego dnia, to ich układanie jest dość trudne, więc lepiej powierzyć to specjalistom. Ostatnią warstwę żywicy barwi się na różne kolory, dzięki czemu może imitować np. kamienie albo ziemię.

Laminaty i żywice kupić można w składach budowlanych, a także w producentów łodzi, kajaków itp. Budowę lepiej jednak powierzyć specjalistycznej firmie. Cena budowy z laminatu ustalana jest każdorazowo firmę wykonawczą. Na ogół koszt położenia 1 m2 wynosi 200-300 zł (w cenę wliczone są materiały i robocizna).

Zalety:

- możliwość wykonania strumienia o niemal dowolnym przebiegu

- duża trwałość (do 50 lat)

- prosta reperacja i łatwa konserwacja (czyszczenie)

- wysoka odporność na uszkodzenia mechaniczne i niskie temperatury

Wady:

- budowę należy zlecić specjalistycznym firmom

- wysokie koszty

6. Bentonit - pył, granulat, maty

To najmłodsza technologia. Bentonit dostępny jest w postaci pyłu lub granulatu sprzedawanego w workach, oraz jako maty, składające się w dwóch warstw włókniny, między którymi znajduje się granulat (aby był równomiernie rozłożony wykładzina jest gęsto poprzeszywana). Bentonit to osadowa skała ilasta o wyjątkowych zdolnościach pochłaniania wody - pod jej wpływem powiększa swoją objętość nawet do 15 razy. Równocześnie staje się bardzo plastyczny i odporny na przełamania i pęknięcia. Może być nieograniczoną ilość razy uwadniany i suszony oraz zamrażany i rozmrażany bez utraty swych pierwotnych właściwości.

Bentonit w formie pyłu lub granulatu układa się w przygotowanym korycie strumienia równomierną warstwą (używając 5-8 kg na m2), a następnie pokrywa 30-50-centymetrową warstwą gruntu lub żwiru i kamieni. Natomiast maty układa się podobnie jak folię.

Bentonitowy granulat i proszek kosztuje ok. 3 zł za kg. Koszt wyłożenia 1 m2 wynosi 15-25 zł. Maty bentonitowe dostępne są w rolkach o różnej szerokości: od 1 do 6 m i zawierających 40 mb; kosztują 32-36 zł za m2. Zatem koszt wyłożenia 1 m2 wynosi 40-45 m2. Bentonit sprzedają i układają specjalistyczne firmy, których na naszym rynku jest jeszcze niewiele. To materiał stosowany w przemyśle chemicznym, włókienniczym, naftowym oraz do hydroizolacji. Jego naturalne złoża występują także w Polsce - w Karpatach i na kielecczyźnie.

Zalety:

- naturalny wygląd zbiornika

- ładnie ukształtowany brzeg

- materiał ekologiczny

- wytrzymałość na zmienne warunki atmosferyczne

- bardzo duża trwałość (kilkadziesiąt lat)

- włókniny użyte do mat są bardzo szorstkie, dzięki czemu można je układać nawet na dość pochyłych skarpach

- w razie niewielkiego uszkodzenia wykładziny zasklepia się ona samoczynnie (bentonit wydostaje się z rozerwanej wykładziny i pęcznieje)

Wady:

- duży ciężar mat utrudniający transport i układanie oraz wiążąca się z tym konieczność użycia specjalistycznego sprzętu i ekipy

- pracochłonne wykonanie warstwy z granulatu bądź pyłu