Prąd na zewnątrz domu

W ferworze budowy domu mało kto myśli o instalacjach, które będą potrzebne wokół domu. Tymczasem potrzeba ich wcale niemało: oświetlenie furtki, automatyczne otwieranie bramy, przyda się też instalacja domofonowa lub wideodomofonowa. Nie od rzeczy będzie oświetlenie ogrodu, a może też automatyczne podlewanie czy oczko wodne z małą fontanną czy kaskadą... Już w trakcie układania instalacji elektrycznej w domu warto zatem przygotować przynajmniej kilka gniazdek na zewnątrz i wyprowadzić przewody potrzebne do zasilania urządzeń zewnętrznych. Warto to zrobić odpowiednio wcześnie, aby później nie trzeba było wiercić dziur w wykończonych ścianach czy zdejmować fragmentu utwardzonego podjazdu, by móc doprowadzić przewody do bramy bądź furtki.

Dobry plan to podstawa

Aby racjonalnie zaplanować roboty instalacyjne na zewnątrz domu, trzeba ustalić, do jakich urządzeń potrzebne będzie zasilanie. W tym celu należy wykonać kilka czynności.

- Sporządzić docelową listę planowanych urządzeń zewnętrznych - także tych, których zakup odkłada się na później. Warto też przynajmniej orientacyjnie określić, w których częściach ogrodu będą się znajdowały. Nawet, jeśli zostaną zamontowane dopiero w przyszłości, łatwiej będzie je podłączyć, jeśli instalacja zostanie przynajmniej częściowo przygotowana i wyprowadzona z odpowiedniej strony domu.

- Zaplanować zarys przyszłych utwardzonych nawierzchni (podjazdu, ścieżek) i wszystkie elementy, które mogłyby w przyszłości utrudniać prowadzenie instalacji. W takich miejscach warto zawczasu ułożyć przewody lub poprowadzić przepusty umożliwiające przeciągnięcie przewodów w późniejszym czasie.

- Omówić z elektrykiem podłączenie zewnętrznych odbiorników energii w tablicy rozdzielczej. Część urządzeń będzie wymagała doprowadzenia odrębnych obwodów z tablicy rozdzielczej, do innych wystarczy wyprowadzić kilka obwodów z gniazdkami na zewnątrz domu. Wszystkie te obwody trzeba zabezpieczyć w tablicy rozdzielczej - odpowiednio dobranymi wyłącznikami przeciwprzeciążeniowymi (nadmiarowo-prądowymi) i przynajmniej jednym wyłącznikiem przeciwporażeniowym (różnicowo-prądowym).

- Określić miejsca wyprowadzenia instalacji na zewnątrz:

- do gniazdek zewnętrznych, które będą potrzebne do podłączania sprzętu do pielęgnacji ogrodu i ewentualnie narzędzi do majsterkowania;

- do urządzeń, których położenie jest znane (na przykład do furtki i bramy wjazdowej). Trzeba do nich poprowadzić odpowiednie przewody bezpośrednio w gruncie lub w rurkach osłonowych. Prowadzi się je zwykle pod podjazdem i ścieżkami, przed ułożeniem nawierzchni;

- do urządzeń planowanych w przyszłości, których położenie nie jest jeszcze znane. Z myślą o nich można przygotować puszki instalacyjne umieszczone na zewnętrznych ścianach domu. Z puszek tych warto też poprowadzić rurki osłonowe umożliwiające wyprowadzenie przewodów do gruntu. Dzięki tak przygotowanej instalacji łatwo będzie w przyszłości doprowadzić przewody do odpowiednich miejsc.

w Powierzyć elektrykowi dobór oraz montaż wszystkich przewodów i elementów osprzętu.

Gniazdka elektryczne

Gniazdka do urządzeń ogrodowych takich jak kosiarka, piła, elektryczne nożyce do żywopłotu czy świąteczne oświetlenie drzewek powinny się znaleźć zarówno w części frontowej domu, jak i od strony ogrodu.

Warto je tak zabezpieczyć, by nikt obcy nie mógł z nich korzystać. Można je umieścić w zamykanym garażu - blisko drzwi lub okien. Wygodniej korzystać z gniazd umieszczonych na ścianie zewnętrznej lub w puszkach w ogrodzie, ale wtedy należy poprosić elektryka, by z domu można było w tych gniazdkach odłączać napięcie - albo wyłącznikiem w tablicy rozdzielczej (rozwiązanie mniej wygodne), albo włącznikiem umieszczonym w pomieszczeniu - na przykład w pobliżu drzwi tarasowych lub wejściowych.

Trzeba pamiętać, że gniazdka zewnętrzne są narażone na zanieczyszczenia oraz działanie deszczu i śniegu. Powinny więc mieć oprawę bryzgoszczelną (patrz poniżej: tabela "Wymagania stawiane ogrodowym instalacjom elektrycznym" ) i odporną na uderzenia.

Przewody elektryczne

Do niektórych urządzeń doprowadza się bezpośrednio przewody elektryczne - bez używania gniazdek. Tak zasila się automat do otwierania bramy wjazdowej i garażowej, oświetlenie furtki i wejścia do domu, lampy ogrodowe, pompę studzienną lub pompę w oczku wodnym czy sterowanie automatycznego podlewania.

- Do automatu otwierającego bramę wjazdową doprowadza się w gruncie kabel do miejsca, w którym będzie centrala sterująca - na przykład w słupku bramy. Od centrali w przyszłości będą rozprowadzone odpowiednie przewody do elementów systemu: napędu, fotokomórki, lampy sygnalizacyjnej itp. Napędy mogą być zasilane napięciem 230 lub 24 V. Do tych niskonapięciowych potrzebny jest transformator obniżający napięcie z 230 do 24 V; montuje się go zwykle w centrali sterującej. Choć bramę najczęściej otwiera się pilotem, warto tak wykonać instalację, aby można ją było otwierać również z domu - wyłącznikiem dzwonkowym.

- Do oświetlenia furtki prowadzi się kabel w gruncie. Lampy mogą być włączane czujnikiem ruchu, wyłącznikiem zmierzchowym, czasowym lub kontaktronem, który włącza światło po naciśnięciu dzwonka lub otworzeniu furtki.

- Do lamp ogrodowych warto tak poprowadzić obwody oświetleniowe, aby można było wydzielić kilka grup lamp i każdą z nich włączać niezależnie od pozostałych. Umożliwi to tworzenie ciekawych efektów świetlnych.

- Do domofonu lub wideodomofonu można poprowadzić odmienne przewody, bo do domofonu wystarczą tańsze i mniej odporne na zakłócenia niż do wideodomofonu. Jeśli jednak na etapie układania instalacji elektrycznych nie wiadomo jeszcze, czy przy furtce będzie domofon, czy wideodomofon, lepiej doprowadzić przewody uniwersalne - odpowiednie do obu tych urządzeń. Będą to: przewód koncentryczny (odporny na zakłócenia podczas przesyłania wizji) oraz przewód wielożyłowy do zasilania zamka elektromagnetycznego i do zasilania układu elektronicznego. Jeśli odległość furtki od domu jest duża - powyżej 50 m - lepiej poprowadzić odrębny przewód do zasilania zamka elektromagnetycznego i odrębny do zasilania układu elektronicznego. Wszystkie te przewody umieszcza się we wspólnej rurce osłonowej.

- Do zasilania sadzawki najlepiej doprowadzić przewód do małego pomieszczenia technicznego lub skrzynki, w których będzie znajdować się instalacja do zasilania pompy, filtra, ogrzewanego przerębla itp.

- Do pompy studziennej można w gruncie doprowadzić przewód zakończony gniazdkiem umieszczonym w pobliżu studni. Gniazdko takie musi mieć szczelną obudowę - minimum IP 44. Do zasilania pompy, która będzie w studni na stałe (na przykład głębinowej), lepiej wykonać połączenie stałe - przewodem poprowadzonym z domu i zakończonym hermetyczną mufką do podłączenia przewodu pompy.

- Do układu sterującego nawadnianiem automatycznym doprowadza się przewód do puszki umieszczonej na ścianie zewnętrznej lub wewnątrz domu.