Czosnki ozdobne

Choć to brzmi jak herezja, czosnek jest kuzynem... wonnych lilii. Zarówno lilie jak i czosnki należą do jednej rodziny liliowatych. Gatunków czosnku jest około 300. Wszystkie są bylinami wytwarzającymi cebule (w rzadkich przypadkach kłącza). Rosną w strefie umiarkowanego klimatu półkuli północnej. W XVIII w. Linneusz pod nazwą Allium (zarezerwowaną przez starożytnych Rzymian dla czosnku jadalnego) umieścił 280 roślin cebulowych zarówno jadalnych, jak i ozdobnych. Dziś wyróżniamy 80 gatunków czosnków ozdobnych - uprawnych i rosnących dziko w Europie, Afryce Północnej, Azji i Ameryce Północnej.

Parada gwiazd

Czosnki ozdobne mają niepospolity wygląd. Spośród zielonego skupiska liści wyrastają pojedyncze główki zbudowane z drobnych kwiatów, najczęściej w odcieniach bieli, różu, fioletu. Z daleka kwiatostany wyglądają jak kolorowe dmuchawce. Gatunki mają zróżnicowaną wysokość - formy niskie osiągają zaledwie 15-25 cm, a najwyższe dorastają do 150 cm. Część podziemną stanowią cebule zróżnicowane pod względem wielkości i wyglądu.

Najokazalszym gatunkiem jest czosnek olbrzymi (Allium giganteum). Na grubym sztywnym pędzie osiągającym 150 cm wysokości osadzony jest kulisty fioletowy kwiatostan o średnicy 10-12 cm. Rośliny kwitną w czerwcu i lipcu. Warto je sadzić w dużych grupach. Dobrze prezentują się w kompozycjach z liliami czy pustynnikami. Coraz częściej wykorzystywane są przez florystów - w bukietach żywych i suchych.

Mniejszym kuzynem czosnku olbrzymiego jest czosnek okazały (Allium aflatunense). Dorasta do wysokości 70 cm. Kwitnie wcześniej - okazałe kwiaty w odcieniu lila-róż (o średnicy około 10 cm) pojawiają się w końcu maja i w pierwszej połowie czerwca.

Czosnek główkowaty (Allium sphaerocephalon) można spotkać nie tylko w ogrodach. Rośnie także na naturalnych stanowiskach na suchych łąkach Wyżyny Małopolskiej. Ma kwiatostany intensywniej fioletowe i o wiele mniejsze od czosnku olbrzymiego czy okazałego. Kwitnie w lipcu po niemal całkowitym zaschnięciu liści.

Inne też są piękne

Czosnek karatawski (Allium karataviense) pochodzi z Kazachstanu. Ma dwa okazałe szerokie liście o niebieskawym odcieniu, które zachowują ładny wygląd także w czasie kwitnienia rośliny. To rzadkość, bo u większości czosnków liście zaczynają zasychać jeszcze przed rozpoczęciem kwitnienia. Zdobi je różowa obwódka. Spomiędzy nich wyrasta krótka łodyga (o wysokości około 20 cm) zakończona dorodnym kulistym szarobiałym kwiatostanem, który w miarę przekwitania różowieje. Czosnek karatawski kwitnie od maja do końca czerwca.

Ciekawie wygląda czosnek Krzysztofa (Allium christophii). Tworzy pęd wysokości 25-30 cm zakończony ogromnym kulistym kwiatostanem o średnicy dochodzącej do 20 cm zbudowanym z 80-100 fioletowych kwiatów przypominających kształtem gwiazdki. Chętnie uprawianą odmianą jest 'Star of Persia' o pokrytych kutnerem niebieskawo-zielonych liściach.

Wśród czosnków ozdobnych znajdziemy także gatunki o kwiatach mleczno białych lub kanarkowo żółtych. Czosnek neapolitański (Allium neapolitanum) dorasta do wysokości 25-30 cm. Śnieżnobiałe kwiaty tworzą luźne baldachy. Zakwita już w kwietniu. Żółciutkie kwiaty czosnku złocistego (Allium molly) zebrane są po 30-40 na pędzie dorastającym do wysokości 20-25 cm. Kwitnie pod koniec maja i w czerwcu. Liście pozostają dekoracyjne także po kwitnieniu.

Co lubią najbardziej

Czosnki ozdobne mają niewielkie wymagania siedliskowe. Dobrze rosną na glebach piaszczystych, piaszczysto-gliniastych i na lekkich glinach. Gleba powinna być głęboko spulchniona i starannie uprawiona, bogata w wapń. Należy je sadzić w miejscach słonecznych lub tylko lekko zacienionych. Kwitnieniu i rozwojowi nie sprzyjają lata chłodne i wilgotne. W czasie suchych sezonów należy je obficie podlewać, bo inaczej będą słabo rosły I i kwitły. Zanim rośliny zakwitną, można dwukrotnie zasilić cebule nawozami wieloskładnikowymi w ilości 20 g/m2.

Najokazalsze czosnki można pozostawić na tym samym stanowisku przez dwa, trzy sezony. Po tym okresie należy je wykopać latem, gdy zaschną już liście. Cebulki przybyszowe trzeba oddzielić, przechować w piwnicy, a jesienią wysadzić w nowe miejsce.

Pamiętajmy, że cebulki przybyszowe gatunków silnie rosnących (np. czosnek olbrzymi czy czosnek okazały) kwitną dopiero w drugim lub trzecim roku uprawy. Cebule czosnku złocistego w ciągu jednego roku dorastają do wielkości cebul dorosłych i są zdolne do wydania kwiatów w następnym sezonie.

Sadzimy czosnek

Czosnków ozdobnych nie sadzimy na stanowiskach, gdzie uprawiana była cebula, czosnek jadalny lub pory ze względu na niebezpieczeństwo porażenia przez te same choroby, szczególnie wirusowe.

Jeśli gleba jest uboga w składniki pokarmowe przed sadzeniem cebul można ją wzbogacić nawozem wieloskładnikowym w ilości 30 g na m2.

Najodpowiedniejszą porą sadzenia cebul jest przełom września i października.

Cebule sadzi się na głębokość równą trzykrotnej wysokości cebuli.

Niskie gatunki sadzi się w odstępach 15-20 cm, gatunki wysokie co 30-40 cm.

Przy zakupie cebul wybieraj te dorodne, bez uszkodzeń mechanicznych i oznak pleśni.

Więcej informacji o czosnkach ozdobnych i innych kwiatach cebulowych w witrynie www.krokusy.pl, która prowadzi również wysyłkową sprzedaż roślin