Dziewanna ogrodowa. Bylina dwuletnia

Dziewanny, zależnie od gatunku, to rośliny dwuletnie lub byliny. Są rozpowszechnione w całej Europie i Afryce Północnej. W Polsce spotkać je można prawie w całym kraju (poza najwyższymi partiami gór) na suchych łąkach, nasypach i przy drogach, wzgórzach oraz wśród skał. Nie lubią konkurencji. Największe rozety liści tworzą tam, gdzie wokół nie ma innych roślin, a miejsce jest silnie nasłonecznione. Na naturalnych stanowiskach w Polsce można spotkać aż 9 gatunków dziewanny. Wszystkie wabią liczne owady.

w naturze

Najbardziej rozpowszechniona i znana jest dziewanna drobnokwiatowa (Verbascum thapsus). W pierwszym roku wytwarza jedynie rozetę omszonych liści. Natomiast w drugim z jej środka wyrasta wysoka, pokryta delikatnymi włoskami łodyga (nieraz nawet 3 metrowa). Na jej końcu od lipca do września (w regionach cieplejszych nawet do października) rozwijają się kwiaty. Osadzone są blisko siebie i dosyć gęsto. Mają jasnożółte płatki.

ze sklepowej półki

Szkółki roślin i sklepy ogrodnicze oraz internetowe oferują niezwykle ciekawe, kolorowe odmiany zupełnie innych gatunków dziewanny.

Na rabatach żwirowych i stanowiskach mocno nasłonecznionych świetnie będzie rosła dziewanna omączona (V. bombyciferum) o żółtych kwiatach i liściach pokrytych szarym meszkiem. Efektowny pokrój rośliny sprawia, że pięknie wygląda sadzona pojedynczo. Podobne warunki lubi dziewanna Chaixa austriacka (V. chaixii subsp. austriacum) osiągająca wysokość ok. 1,5 m i kwitnąca na żółto. Krótkowieczną byliną o ciekawej barwie kwiatów jest dziewanna fioletowa (V. phoeniceum). Jej odmiana 'Flush of White' kwitnie na biało i dorasta do 90 cm (może sama się wysiewać), niższa 'Rosetta' zaś ma ciemnoróżowe, duże kwiaty (2,5 cm).

Warto również zwrócić uwagę na zupełnie nowe mieszańce, które pojawiają się w sprzedaży, jak żółta z ciemnymi środkami 'Dark Eyes', fioletowa 'Blue Pixie', 'Clementine' o pomarańczowych kwiatach z fioletowym środkiem oraz różowe 'Sugar Plum' i 'Rosie'. Odmiany te są bylinami, doskonałymi na naturalistyczne rabaty.

Fot. FLICKR

Zdjęcie powyżej: Dziewanna Fioletowa

Większość gatunków i odmian jest odporna na suszę, a do tego znosi bardzo mocne nasłonecznienie. Niskie odmiany można sadzić w pojemnikach.

- Stanowisko. Ciepłe i słoneczne.

- Gleba. Sucha, piaszczysta, przepuszczalna o zasadowym odczynie.

- Towarzystwo. Dziewanny najlepiej się czują i prezentują się pojedynczo. Można ewentualnie zestawiać je z bylinami, np. czosnkiem ozdobnym, jeżówką, łubinem, dzielżanem, rudbekią, perowskią, kocimiętką, lawendą, trawami ozdobnymi.

- Rozmnażanie. Z nasion (w lipcu, sierpniu zbieramy dojrzałe brązowe nasiona) wysiewanych wprost do gruntu od razu po zbiorze. Odmiany bylinowe rozmnażamy przez sadzonki.

Od starożytności znane są lecznicze właściwości dziewanny - ułatwia odkrztuszanie, łagodzi ból gardła, stosowana jest przy zapaleniu oskrzeli. Stwierdzono także jej działanie napotne i moczopędne. W medycynie ludowej odwary z kwiatów dziewanny służyły jako środek nasenny, a sproszkowane nasiona - do przygotowywania maści na trudno gojące się rany. W kosmetyce stosuje się odwary, które rozjaśniają włosy. Wyciągi z kwiatów są składnikiem maseczek i kremów (wygładzają i zmiękczają skórę).