Jak się okulizuje lilak? [Ekspert radzi]

Wiesław Gawryś mgr inż. ogrodnictwa, wicedyrektor Ogrodu Botanicznego PAN w Warszawie Powsinie/Fot. JERZY GUMOWSKI

Wiesław Gawryś: Lilaki najczęściej okulizujemy (czyli szczepimy przy użyciu jednego oczka - śpiącego pąka). Zabieg wykonuje się latem.

Przygotowanie podkładki. Najlepsza jest dwuletnia siewka z pędami o średnicy około 1 cm. Jeżeli jest rozgałęziona, zrazy zakładamy w jej koronie, na gałązkach o podobnej średnicy. Jeśli będzie Pan dysponował zrazami pobranymi z kilku odmian, warto je rozmieścić równomiernie w różnych strefach korony krzewu. Dzięki temu uzyska Pan wielobarwny okaz lilaka.

Zrazy. Pobieramy je z krzewów, gdy w młodych przyrostach pojawi się tzw. miazga. Poznamy to po tym, że nacięta kora łatwo odchodzi od drewna. Zwykle okulizację przeprowadzamy od połowy lipca do połowy sierpnia. Na 1-2 dni przed zabiegiem podkładkę mocno podlewamy.
Zraz pobieramy z odciętego fragmentu pędu, wycinając oczko (uśpiony pąk) wraz z korą i miazgą. Odcinamy blaszkę liściową, ale pozostawiamy ogonek. Zraz powinien mieć takie wymiary, by zmieścił się w szparze naciętej na podkładce.

Okulizacja. Na pędzie podkładki wykonujemy nacięcie w kształcie litery T o wymiarach: wysokość - około 1,5 cm, szerokość - około 1 cm. Przygotowany zraz wsuwamy pod korę, a jego wystający fragment skracamy nożykiem.
Miejsce szczepienia owijamy specjalną folią lub gumką do okulizacji (do nabycia w sklepach ogrodniczych), mocno ją naciągając, ale nie zakrywając pączka ani fragmentu ogonka liściowego. Najlepiej owijać, zaczynając od góry, dzięki temu pod folię nie dostanie się woda.

Po zabiegu. Jeśli oczko się przyjmie, fragment ogonka po delikatnym potrąceniu odpada, jeśli przeciwnie - to całe oczko zasycha.
Miejsce okulizacji może pozostać owinięte do wczesnej wiosny, kiedy to folię przecinamy lub odwijamy.
Oczka, które się przyjęły, są wyraźnie zielone i szybko pęcznieją, a następnie wyrastają z nich młode pędy.

Pielęgnujemy podkładkę. Jeżeli stwierdzimy, że oczko dobrze się przyjęło, ścinamy podkładkę około 0,5 cm nad oczkiem (lekko skośnie, w przeciwną stronę niż oczko). Następnie usuwamy wszystkie inne pędy wyrastające z podkładki.
Jeśli młode "okulanty" wyrastają ponad podkładkę, dobrze jest je zabezpieczyć (np. pałąkiem z drutu), aby nie siadały na nich ptaki, które mogłyby wyłamać przyrosty.
W następnym roku pędy zaszczepionych odmian powinny już zakwitnąć.