Ekologiczne nawierzchnie w ogrodzie

Naturalne nawierzchnie

Każda nawierzchnia mniej lub bardziej ingeruje w środowisko, a toczący się na niej ruch - nawet ten pieszy - przyczynia się do erozji gleby i jej nadmiernego zagęszczenia, uszkadza korzenie okolicznych drzew itp. Jednak poprzez odpowiedni dobór materiałów i sposób ich ułożenia możemy te szkody zminimalizować. Przede wszystkim zadbajmy o swobodny odpływ deszczówki z nawierzchni do gruntu. Odciążymy wówczas system kanalizacji, oszczędzimy sobie budowy systemu odwodnienia lub znacznie ograniczymy jego zasięg. Poza tym nawierzchnie przepuszczające wodę nie nagrzewają się tak mocno jak nieprzepuszczalne, co poprawia mikroklimat ogrodu, a część wsiąkającej do gruntu deszczówki mogą wykorzystać rosnące obok rośliny. Trudno też mówić o ekologicznych nawierzchniach, jeżeli materiał na nie sprowadza się z rejonów oddalonych o tysiące kilometrów (np. ze Szwecji, z Włoch). Lepiej rozejrzeć się po okolicznych żwirowniach i składach kamieni albo sięgnąć po materiały z recyklingu.

Fot. Małgorzata Dyrska

Na zdjęciu powyżej: Nawierzchnia mineralno-żywiczna - trwała i łatwa do utrzymania w czystości

Drewniane nawierzchnie

Drewniane wióry (odpady z tartaku) ze względu na duży popyt coraz częściej są produkowane przez wyspecjalizowane firmy. Najlepsze są te osikowe (słabo wchłaniające wodę, o zapachu odstraszającym szkodniki), a najłatwiej dostępne - olchowe. Wióry (wysypane 5-7-centymetrową warstwą na wcześniej wydeptaną ścieżkę) świetnie sprawdzą się w roli nawierzchni - chłoną wodę, w przeciwieństwie do żwiru są stabilne pod stopą i zakwaszają podłoże (co ogranicza rozwój chwastów). Aby utrzymać je w ryzach, dobrze jest ograniczyć ścieżkę obrzeżami (np. z drewnianych podkładów). Taka nawierzchnia nie wymaga uciążliwej pielęgnacji - 1-2 razy w roku (w zależności od natężenia ruchu) wystarczy dosypać wiórów.

Na zdjęciu powyżej: Nawierzchnia z drewnianych plastrów z żwirowymi fugami

Fot. Semmelrock

Na zdjęciu powyżej: Taras, nawierzchnia, drewno, płyty betonowe, nawierzchnia łączona z różnych materiałów

Nawierzchnie syntetyczne

W przydomowych ogrodach (zwłaszcza w kącikach do dziecięcych zabaw) coraz częściej spotykamy nawierzchnie syntetyczne (np. z gumowych granulatów, poliuretanu, sztucznej trawy). Są odporne na warunki atmosferyczne, antypoślizgowe, elastyczne (a więc bezpieczne - amortyzują upadki). I przede wszystkim przepuszczalne dla wody! W dodatku często produkuje się je z materiałów z recyklingu. Dostępne są w szerokiej gamie kolorów, a zastosowanie poliuretanu umożliwia wykonanie niezliczonej ilości wzorów. Gdy ich fragment ulegnie zniszczeniu, można go wymienić.

Na zdjęciu powyżej: Większość nawierzchni syntetycznych wymaga obrzeży z gumowego granulatu

Fot. www.winnetoo.pl

Obrzeża

Wiele osób nie wyobraża sobie, by nie utwardzić nawierzchni w ogrodzie. Ułatwia to odśnieżanie, pozwala na spacer nawet w czasie deszczu suchą stopą. Aby były one też ekologiczne, pozostawmy pomiędzy kostkami czy płytami odstępy o szer. min. 5 mm, którymi będzie spływać woda. Można je wypełnić żwirkiem, ozdobnym łamanym szkłem albo ziemią (i posadzić w niej niskie rośliny, np. macierzankę lub wysiać trawę). Taka nawierzchnia nadaje się jednak tylko do ruchu pieszego. Na podjazdach do garażu można zastosować jej wariant z kostką ułożoną (w odstępach min. 5 mm) na podbudowie z grubego grysu łączonego żywicą epoksydową i fugami zasypanymi klińcem zmieszanym z żywicą. Taka nawierzchnia wytrzymuje znacznie większe obciążenia.

Na zdjęciu powyżej: Posadzka z betonowych płyt przerośnięta kwitnącą macierzanką ma wiele romantycznego uroku

Fot. F.Strauss/Mak Media

Na zdjęciu powyżej: Nawierzchnia z podkładów kolejowych z fugami z żwiru

Nawierzchnie z betonowych płyt

Nawierzchnie na podjazdach często wykładamy ażurowymi płytkami betonowymi (60×40 lub 90×40 cm, gr. 8-12 cm - w zależności od planowanego obciążenia) z otworami w kształcie rombów, kół lub kwadratów. Układamy je na podbudowie piaskowo-cementowej (o gr. 5-10 cm). Otwory w płytkach wypełniamy grysem, żwirem lub obsiewamy trawą (płytki przerośnięte zwartymi jej kępami przepuszczają jednak mało wody, a w miejscach mających częsty kontakt z kołami trawa słabo rośnie).

Na zdjęciu powyżej: Kostka brukowa z fugami z żwiru

Fot. Materiały prasowe

Na zdjęciu powyżej: Płytki Iberia dzięki nietypowym kształtom można aranżować na różne sposoby, pozostawiając między nimi miejsca na odpływ owody

Nawierzchnie ze żwiru

Aby stworzyć ścieżkę żwirową, w wykopanym wcześniej korycie układamy włókninę budowlaną, podbudowę (z kruszywa o ostrych nieregularnych krawędziach) i warstwę wykończeniową z drobnego grysu, pospółki lub żwiru. Grubość warstw zależy od spójności gruntu. Kruszywo będzie bardziej stabilne, jeśli zmieszamy je ze specjalnymi glinkami. A żeby nie przesypywało się ze ścieżki, konieczne są obrzeża. Mniej kłopotliwe będą nawierzchnie mineralno-żywiczne, z kruszyw sklejonych żywicą epoksydową lub spoiwem poliuretanowym, przepuszczające wodę i powietrze, utrudniające rozwój chwastów. Utrzymanie ich w czystości umożliwi myjka wysokociśnieniowa.

Na zdjęciu powyżej: Żwirowa nawierzchnia będzie bardziej efektowna (i stabilna), jeżeli w żwirze ułożymy drewniane lub betonowe elementy

Fot. Zbigniew Pachulski

Na zdjęciu powyżej: Nawierzchnia z kostki brukowej

Trawnik

Wypielęgnowany trawnik to dobra nawierzchnia, ale tylko dla naszych stóp. Aby szybko się regenerowała, trzeba starannie przygotować teren (zdejmujemy warstwę ziemi na gł. 7-12 cm, układamy siatkę na krety, wysypujemy ziemię ogrodową zmieszaną z podłożem do trawników). Wysiewamy mieszankę traw (zawierającą min. 20% wiechliny łąkowej, życicę i kostrzewę) w ilości zalecanej przez producenta. Nacisk kół wytrzyma murawa wzmocniona siatką z tworzywa ułożoną tuż pod powierzchnią gruntu lub netlon (podłoże zmieszane z syntetycznymi włóknami), który - ułożony warstwą o gr. 20 cm - stworzy rodzaj uzbrojonej maty i dobre warunki dla trawy. Bardziej popularnym rozwiązaniem są plastikowe kratki trawnikowe podobne do plastrów miodu, układane na podbudowie. Wytrzymają obciążenie nawet do 200 t/m˛.

Na zdjęciu powyżej: Rzucone w trawę betonowe płyty tworzą efektowny motyw biało-zielonej szachownicy dynamizującej kompozycję

Fot. Zbigniew Pachulski

Na zdjęciu powyżej: Pod tym trawnikiem ułożona jest mocna siatka z tworzywa, dzięki czemu mogą na nim parkować auta