Przewodnik po warszawskich Łazienkach
Nie wszyscy wiedzą, że Łazienki Królewskie to zespół kilku historycznych ogrodów, które powstawały kolejno od końca wieku XVIII, po wiek XX. Chcemy zachować i podkreślić unikatową stylistykę tych założeń - mówi pani Barbara Werner, historyk sztuki, szefowa zespołu ogrodników i doradca dyrektora Muzeum d.s. rewaloryzacji Parku - Ogród historyczny, to miejsce gdzie wektory kultura - natura muszą pozostawać w równowadze. By taki układ mógł trwać, trzeba zieleń pielęgnować, dokonywać korekt, wymieniać rośliny. Tak pracujemy w Łazienkach. Nasz zespół, to 35 ogrodników, w tym trzech architektów krajobrazu. Otwieramy osie widokowe, pielęgnujemy drzewa, sadzimy kwiaty, by dodawały wnętrzom koloru. Walczymy z inwazją bluszczu, który przez całe lata zarastał wszystko czarnym kożuchem. Usunęliśmy z parku asfalt - zastąpiły go eleganckie, żwirowe nawierzchnie. XVIII wiecznej części ogrodu dodają szyku stylowe białe ławki (jak z dawnych rycin Vogla)... Chcemy w jak najlepszym stanie przekazać Park przyszłym pokoleniom.
Ogród królewski, koniec XVIII wieku
Jak kazała ówczesna moda architekci i ogrodnicy stworzyli dla Stanisława Augusta Poniatowskiego, ostatniego króla Polski wspaniały ogród. Wzory czerpano zarówno z tradycji francuskiej, jak i najmodniejszej w ówczesnej Europie wizji angielskiej tzw. ogrodu krajobrazowego. W stanisławowskim założeniu ogrodowym znacząca rolę odgrywa układ wodny. Oś całego założenia stanowi regularny staw (sięgający ul. Agrykola) po północnej stronie Pałacu na Wyspie i malowniczy staw południowy, o nieregularnej linii brzegowej z wyspą i amfiteatrem.
Na wschód od Pałacu (w stronę Podchorążówki) oglądamy promieniście rozplanowany ogród włoski (tzw. Dzika Promenada). Układ niegdysiejszych boskietów przypominają obecnie szeregi nisko strzyżonych grabów. Można tu podziwiać wspaniałą marmurową rzeźbę Tankreda i Kloryndy (wg Francesca Lazzariniego).
Promenada Królewska
W centralnym miejscu ogrodu królewskiego w latach 70. XVIII wieku wytyczono drogę spacerową tzw. Promenadę Królewską. Łączyła ona Pałac z Białym Domkiem W czasach historycznych brzegi promenady stanowiły drewniane, przesklepione półkoliście ażurowe trejaże (długości 422 m!) porośnięte pnączami. Wystawiano tu również drzewka pomarańczowe w donicach. Dziś jest to podwójna aleja spacerowa ze wspaniałymi okazami drzew i szerokim pasmem trawnika pośrodku. Na osi Promenady oglądamy popiersie króla. Koloru dodają kwitnące korony cesarskie.
Warto przespacerować się Promenadą Królewską w stronę Starej Pomarańczarni (obecnie Galeria Rzeźby Polskiej) Obejrzymy tu, przewrócony niedawno świetności, otoczony murem, regularny ogród z epoki stanisławowskiej, gdzie Pawilon Pomarańczarni przegląda się w lustrze basenu. Szyku dodają rzeźby, stylowe ławki i wystawiane na lato w donicach drzewka pomarańczy, wdzięczne magnolie, rododendrony i hortensje.
Ogród Romantyczny - wiek XIX
Na skarpie poniżej Belwederu rozpościera się ogród w dziewiętnastowiecznym, romantycznym stylu, zaplanowany wg modnych wówczas, angielskich tzw. malowniczych wzorów. Teren jest tu pofalowany, ścieżki poprowadzone swobodnie, a wody o nieregularnych brzegach porośniętych naturalną roślinnością spływają leniwie w kierunku centralnego stawu. Dominantą, jest bryła Belwederu. W przestrzeni ogrodu, na zakończeniu osi widokowych ulokowano pawilony, które architekturą miały nawiązywać do czasów antyku (autorem budowli był architekt Jakub Kubicki). Obejrzyjmy zatem Świątynię Sybilli (Diany) - wzorowana jest na greckiej świątyni z Tivoli z II w p.n.e. Tuż obok, na małym placyku, stoi kopia Omphalosa z Delf - to Środek Ziemi lub inaczej Pępek świata.
W ogrodzie romantycznym warto przyjrzeć się jeszcze świątyni egipskiej ze stylizowanym portykiem. Jej dach jest równocześnie spacerową alejką.(Prze stu laty pawilon służył jako figarnia).
W ogrodzie romantycznym skonstruowano olśniewające widoki. Drzewa i krzewy rozmieszczone są swobodnie, woda, mostki, alejki i łąki kwietne ? wszystko razem tworzy jeden z najpiękniejszych fragmentów Łazienek. Miłośnicy okazów dendrologicznych mogą tu podziwiać płaczące buki, bzy tureckie, jaśminowce, azalie pontyjskie, magnolie, sosny wejmutki i daglezje.
Ogród Modernistyczny pierwsza polowa XX wieku
Otoczenie Nowej Oranżerii (dziś restauracja Belvedere)
Układ kompozycyjny tej części parku i dobór gatunków są charakterystyczne dla europejskiej sztuki ogrodowej epoki modernizmu. Ogród składa się z dwóch części - geometrycznej, gdzie podziały podkreślono strzyżonym nisko grabem i porzeczką alpejską. (W tym sezonie toczą się tu prace modernizacyjne) Prócz tego oglądamy akcenty wysokich topól, gąszcze bzów lilaków, gabinety pośród strzyżonych cisów i róże. W części swobodnej/ krajobrazowej otwarte łąki otoczone kwitnącymi wiosną jabłoniami ozdobnymi i swobodne grupy pigwowców, dereni, czy złotokapów.
Na rozległym trawniku tzw. Łące Polskiej w pobliżu Nowej Oranżerii, dnia 1 maja 2014 roku w 10 rocznicę wejścia do Unii Europejskiej zostanie posadzony Dąb Wolności. Pamiątka odzyskania przez Rzeczpospolitą Niepodległości.
W części naturalistycznej parku nieopodal zobaczymy wspaniałe dęby - pomniki przyrody.
Ogród Modernistyczny pierwsza i druga połowa XX wieku
Zielony amfiteatr
To najnowszy i jeden z najbardziej rozpoznawalnych fragmentów Parku. Otoczenie pomnika Fryderyka Chopina. Zaprojektowany w latach 30. w stylu moderny ogród rewaloryzowany był po wojnie w latach 60. przez prof. Longina Majdeckiego. Ostatnie prace ograniczyły się do wymiany nawierzchni i poprawek kosmetycznych małej architektury. Zachowano historyczny geometryczny układ tego ogrodu. Pomnik otaczają po okręgu duże drzewa (m. in. efektowne czerwone dęby). Są też pojedyncze okazy rzadkich gatunków np. Metasekwoja chińska. Geometryczne rabaty wypełniają jak dawniej róże (posadzono tu m.in. odmiany róży okrywowej 'Aspirin' i 'The Fairy'), a na strzyżonych trawnikach wokół centralnego basenu można piknikować podczas letnich koncertów.
Fot. Beata Krawiecka
Dzieje się
Ogród chiński (w trakcie urządzania) - wspomnienie 18 wiecznej mody a'la Chinoise
Już w sierpniu tego lata będzie można podziwiać w Parku ogród chiński, który ulokowany został w części dawnego Zwierzyńca, w pobliżu ul. Agrykola, po zachodniej stronie Alei Chińskiej ? najdłuższej trasy spacerowej Parku wiodącej na południe, w kierunku Mokotowa. (FOT)
To założenie, (autorem projektu jest prof. Edward Bartman) ma być wspomnieniem modnych w czasach króla Stasia ogrodów a'la Chinoise (czyli w chińskim stylu). Niewielki ogród anglo - chiński, (położony w innym miejscu) był niegdyś częścią tutejszego zespołu rezydencjonalnego.
Ogród XXI wieku
Możemy oglądać na razie w formie projektu. Rozstrzygnięty w ubiegłym roku konkurs daje nadzieję bardzo ciekawego rozwiązania z pawilonami wystawowymi i ogrodem na dachu.
- Więcej o:
