Świerk pospolity

Urodzony solista

Ze świerkami jesteśmy bardzo zaprzyjaźnieni. Na półkuli północnej występuje aż 40 ich gatunków, ale jedynym naszym rodzimym jest świerk pospolity (Picea abies). Obecny w Europie od Uralu po Mazury, zasiedla w sposób naturalny Pogórze i występuje jako składnik lasów mieszanych północno-wschodniej Polski. Centrum naszego kraju (Nizina Mazowiecko-Podlaska i Pomorze) to, jeśli chodzi o naturalne lasy, teren bezświerkowy. Co innego w ogrodach i parkach, gdzie wszędzie jest sadzony z upodobaniem.

Na zdjęciu powyżej: Świerk pospolity na naturalnym stanowisku, prezentuje swoją harmonijną pełną elegancji sylwetkę

Piękny młodzieniec

Nasz bohater, świerk pospolity, to drzewo bardzo wysokie (w naturze miewa i 50 m), żywiczne, zimozielone, o strzelistym pokroju. Swą elegancką sylwetkę może jednak prezentować tylko wtedy, gdy ma przestrzeń i światło. Posadzony pośród innych drzew współzawodniczy z nimi o słońce, tracąc gałęzie i wykrzywiając przewodnik. Tymczasem ma być prosty jak świeca. Wszak w naszych pieśniach ludowych nieraz porównywano doń pięknego młodzieńca.

Łatwy w uprawie

Odporny na mrozy świerk pospolity nie jest specjalnie wymagającym gatunkiem, służą mu gleby gliniasto-piaszczyste i chłodne, niezbyt suche stanowiska. Nie lubi natomiast przemysłowego i miejskiego smogu.Drzewo ma miły dla oka odcień zieleni, ożywiany wiosną błyskami jaśniejszych przyrostów, a jesienią plamami czerwonawobrązowych szyszek. Są one duże (10-15 cm długości) zwisają ku dołowi, a dojrzałe spadają na ziemię.

Szyszki

Ukryte w nich nasiona chętnie jadają wiewiórki i dzięcioły.W lasach świerk pospolity jest uprawiany na drewno, a także na świąteczne choinki. A ponieważ nieźle znosi cięcie drobnych gałęzi, może dostarczać tzw. stroiszu do zimowego okrywania rabat. Z sadzonych co 60-80 cm młodych drzewek można też tworzyć wysokie, chroniące przed wiatrem i śniegiem żywopłoty. Najlepiej rosną na osi północ-południe, gdyż są wtedy równomiernie oświetlane z obu stron. Trzeba je regularnie przycinać, bo w przeciwnym razie dolne gałęzie łatwo zasychają.

Na zdjęciu powyżej: Czerwone szyszeczki na końcach pedów

Pamiętajmy o stożkowym pokroju

Dobrze się zastanówmy, zanim posadzimy świerk pospolity blisko okien. Nierzadko widuje się okaleczony okaz z obciętym czubem, "bo wyrósł zbyt wysoko".Gdy miejsca jest niewiele, lepiej rozejrzeć się pośród jego mniejszych odmian. Kilka wartościowych to: 'Cupressina' - zwarty i raczej wąski stożek (wys. 10-12 m), 'Końca' o żółtym zabarwieniu młodych przyrostów (wys. 5-10 m), 'Acrocona' o nieregularnym pokroju, zdobna w mnóstwo szyszek, czy zwisłe, szczepione na pniu odmiany 'Inversa' lub 'Frohburg' - dobre do eksponowania w szczególnie reprezentacyjnych miejscach. Są też małe, tzw. kompaktowe odmiany, takie jak 'Little Gem', 'Pusch', o małych czerwonych szyszeczkach czy forma gniazdowa 'Nidiformis'.