Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl
Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

Jaskółki w Polsce. Dymówki, oknówki, brzegówki - czym się różnią

dr Andrzej G. Kruszewicz, dyrektor warszawskiego ZOO, lekarz weterynarii, KJ

Jaskółki - co roku z radosnym oczekiwaniem wypatrujemy tych uroczych ptaków. Ich pełen wdzięku podniebny taniec to najlepszy znak, że nastała wiosna.

1 z 821765032 https bi
Fot. Shutterstock
2 z 8Brzegówka, Riparia riparia, jest najmniejszą z naszych jaskółek. Ptaszek ten w sześciu podgatunkach zasiedla Europę, Azję i północną Amerykę. Jeden z nich, R. r. taczanowski (nazwany tak na cześć słynnego polskiego zoologa Władysława Taczanowskiego), występuje na Syberii. Maleńka brzegówka (o długości 13 cm, rozpiętości skrzydeł 28 cm i masie ciała 14 g) podczas swych sezonowych wędrówek pokonuje ogromne odległości. Nasze brzegówki zimują w dalekich tropikach Afryki, syberyjskie na afrykańskim wschodzie i południu, a amerykańskie - w Amazonii.
Brzegówka, Riparia riparia, jest najmniejszą z naszych jaskółek. Ptaszek ten w sześciu podgatunkach zasiedla Europę, Azję i północną Amerykę. Jeden z nich, R. r. taczanowski (nazwany tak na cześć słynnego polskiego zoologa Władysława Taczanowskiego), występuje na Syberii. Maleńka brzegówka (o długości 13 cm, rozpiętości skrzydeł 28 cm i masie ciała 14 g) podczas swych sezonowych wędrówek pokonuje ogromne odległości. Nasze brzegówki zimują w dalekich tropikach Afryki, syberyjskie na afrykańskim wschodzie i południu, a amerykańskie - w Amazonii.
Fot. Shutterstock
3 z 8Brzegówka, Riparia riparia, jest najmniejszą z naszych jaskółek. Ptaszek ten w sześciu podgatunkach zasiedla Europę, Azję i północną Amerykę. Jeden z nich, R. r. taczanowski (nazwany tak na cześć słynnego polskiego zoologa Władysława Taczanowskiego), występuje na Syberii. Maleńka brzegówka (o długości 13 cm, rozpiętości skrzydeł 28 cm i masie ciała 14 g) podczas swych sezonowych wędrówek pokonuje ogromne odległości. Nasze brzegówki zimują w dalekich tropikach Afryki, syberyjskie na afrykańskim wschodzie i południu, a amerykańskie - w Amazonii.
Brzegówka, Riparia riparia, jest najmniejszą z naszych jaskółek. Ptaszek ten w sześciu podgatunkach zasiedla Europę, Azję i północną Amerykę. Jeden z nich, R. r. taczanowski (nazwany tak na cześć słynnego polskiego zoologa Władysława Taczanowskiego), występuje na Syberii. Maleńka brzegówka (o długości 13 cm, rozpiętości skrzydeł 28 cm i masie ciała 14 g) podczas swych sezonowych wędrówek pokonuje ogromne odległości. Nasze brzegówki zimują w dalekich tropikach Afryki, syberyjskie na afrykańskim wschodzie i południu, a amerykańskie - w Amazonii.
Fot. Shutterstock
4 z 8Dymówka, Hirundo rustica, to największa z naszych jaskółek (długość 18-22 cm, rozpiętość skrzydeł 32-35 cm, waga 21 g). Różni się od innych dymorfizmem płciowym (samce są barwniejsze, mają dłuższe ogony). To ona najdalej lata (widywano ją w... Antarktyce). Jeden z podgatunków gniazduje w północnej Ameryce, 6 innych w Europie, Azji i północnej Afryce, a nasze dymówki - w subsaharyjskiej Afryce; jedna przeżyła 15 lat, latała więc tam i z powrotem aż 30 razy.
Dymówka, Hirundo rustica, to największa z naszych jaskółek (długość 18-22 cm, rozpiętość skrzydeł 32-35 cm, waga 21 g). Różni się od innych dymorfizmem płciowym (samce są barwniejsze, mają dłuższe ogony). To ona najdalej lata (widywano ją w... Antarktyce). Jeden z podgatunków gniazduje w północnej Ameryce, 6 innych w Europie, Azji i północnej Afryce, a nasze dymówki - w subsaharyjskiej Afryce; jedna przeżyła 15 lat, latała więc tam i z powrotem aż 30 razy.
Fot. Shutterstock
5 z 8Dymówka, Hirundo rustica, to największa z naszych jaskółek (długość 18-22 cm, rozpiętość skrzydeł 32-35 cm, waga 21 g). Różni się od innych dymorfizmem płciowym (samce są barwniejsze, mają dłuższe ogony). To ona najdalej lata (widywano ją w... Antarktyce). Jeden z podgatunków gniazduje w północnej Ameryce, 6 innych w Europie, Azji i północnej Afryce, a nasze dymówki - w subsaharyjskiej Afryce; jedna przeżyła 15 lat, latała więc tam i z powrotem aż 30 razy.
Dymówka, Hirundo rustica, to największa z naszych jaskółek (długość 18-22 cm, rozpiętość skrzydeł 32-35 cm, waga 21 g). Różni się od innych dymorfizmem płciowym (samce są barwniejsze, mają dłuższe ogony). To ona najdalej lata (widywano ją w... Antarktyce). Jeden z podgatunków gniazduje w północnej Ameryce, 6 innych w Europie, Azji i północnej Afryce, a nasze dymówki - w subsaharyjskiej Afryce; jedna przeżyła 15 lat, latała więc tam i z powrotem aż 30 razy.
Fot. Shutterstock
6 z 8Dymówka, Hirundo rustica, to największa z naszych jaskółek (długość 18-22 cm, rozpiętość skrzydeł 32-35 cm, waga 21 g). Różni się od innych dymorfizmem płciowym (samce są barwniejsze, mają dłuższe ogony). To ona najdalej lata (widywano ją w... Antarktyce). Jeden z podgatunków gniazduje w północnej Ameryce, 6 innych w Europie, Azji i północnej Afryce, a nasze dymówki - w subsaharyjskiej Afryce; jedna przeżyła 15 lat, latała więc tam i z powrotem aż 30 razy.
Dymówka, Hirundo rustica, to największa z naszych jaskółek (długość 18-22 cm, rozpiętość skrzydeł 32-35 cm, waga 21 g). Różni się od innych dymorfizmem płciowym (samce są barwniejsze, mają dłuższe ogony). To ona najdalej lata (widywano ją w... Antarktyce). Jeden z podgatunków gniazduje w północnej Ameryce, 6 innych w Europie, Azji i północnej Afryce, a nasze dymówki - w subsaharyjskiej Afryce; jedna przeżyła 15 lat, latała więc tam i z powrotem aż 30 razy.
Fot. Shutterstock
7 z 8Oknówka, Delichon urbicum, to gatunek jaskółki zaledwie odrobinę większy od brzegówki, ale za to wyraźnie od niej cięższy - długość ciała tego ptaka osiąga 15 cm, a rozpiętość skrzydeł 30 cm, przy masie około 20 g. Budowa ta skutkuje nieco mniej zwinnym niż u innych jaskółek sposobem latania. Nie przeszkadza to jednak oknówkom w odbywaniu corocznych długotrwałych wędrówek z Polski na zimowiska aż do dalekiej Afryki, a mówiąc dokładniej - na południe od Sahary. Natomiast oknówki gniazdujące w Azji zimują w Indochinach.
Oknówka, Delichon urbicum, to gatunek jaskółki zaledwie odrobinę większy od brzegówki, ale za to wyraźnie od niej cięższy - długość ciała tego ptaka osiąga 15 cm, a rozpiętość skrzydeł 30 cm, przy masie około 20 g. Budowa ta skutkuje nieco mniej zwinnym niż u innych jaskółek sposobem latania. Nie przeszkadza to jednak oknówkom w odbywaniu corocznych długotrwałych wędrówek z Polski na zimowiska aż do dalekiej Afryki, a mówiąc dokładniej - na południe od Sahary. Natomiast oknówki gniazdujące w Azji zimują w Indochinach.
Fot. Shutterstock
8 z 8Oknówka, Delichon urbicum, to gatunek jaskółki zaledwie odrobinę większy od brzegówki, ale za to wyraźnie od niej cięższy - długość ciała tego ptaka osiąga 15 cm, a rozpiętość skrzydeł 30 cm, przy masie około 20 g. Budowa ta skutkuje nieco mniej zwinnym niż u innych jaskółek sposobem latania. Nie przeszkadza to jednak oknówkom w odbywaniu corocznych długotrwałych wędrówek z Polski na zimowiska aż do dalekiej Afryki, a mówiąc dokładniej - na południe od Sahary. Natomiast oknówki gniazdujące w Azji zimują w Indochinach.
Oknówka, Delichon urbicum, to gatunek jaskółki zaledwie odrobinę większy od brzegówki, ale za to wyraźnie od niej cięższy - długość ciała tego ptaka osiąga 15 cm, a rozpiętość skrzydeł 30 cm, przy masie około 20 g. Budowa ta skutkuje nieco mniej zwinnym niż u innych jaskółek sposobem latania. Nie przeszkadza to jednak oknówkom w odbywaniu corocznych długotrwałych wędrówek z Polski na zimowiska aż do dalekiej Afryki, a mówiąc dokładniej - na południe od Sahary. Natomiast oknówki gniazdujące w Azji zimują w Indochinach.
Fot. Shutterstock

Jaskółka a jerzyk

Dla większości z nas wszystkie jaskółki wyglądają tak samo. Niektórzy mylą je też z jerzykami, choć ten czarny ptak jest raczej spokrewnionym z kolibrami. To podobny tryb życia wymusił zbliżony wygląd.

Jaskółki rodzaje

W Polsce gniazdują trzy gatunki jaskółek:

  • brzegówka (Riparia riparia),
  • oknówka (Delichon urbica) oraz d
  • ymówka (Hirundo rustica).

Jaskółka brzegówka

Najszybciej toczy się życie jaskółek brzegówek; w 3-4 dni wykopują w skarpie nawet półtorametrową norkę zakończoną komorą gniazdową, składanie jaj trwa 5-6 dni (codziennie po jednym), wysiadywanie 13 dni, rozwój piskląt 20 dni i... fruuu! – po 6 tygodniach wylatują młode. A para przystępuje do kolejnego lęgu, dla oszczędności czasu w tej samej norce. Samczyk jeszcze dokarmia pociechy, a samiczka już siedzi na kolejnych jajach. Od końca kwietnia do początku września mogą wyprowadzić trzy lęgi! A potem znowu fruuu – i stado leci do Afryki.

Jakie ptaki powracają na wiosnę do Polski

Jaskółka oknówki

W podobnym tempie żyją jaskółki oknówki, które swe solidne gniazda budują na budynkach, najchętniej od ich zachodniej lub południowej strony. Gdy ich lokum przetrwa zimę, po drobnych naprawach nadaje się do ponownego użytku. Dzięki temu, przy sprzyjających warunkach, czyli dosyć ciepłym i niezbyt deszczowym lecie, oknówki wyprowadzają trzy lęgi w roku.

Jerzyki w mieście i w ogrodzie. Gdzie umieścić budkę lęgową?

Jaskółka dymówka

Najlepiej zbadaną jaskółką jest dymówka, gniazdująca wewnątrz budynków, budująca gniazda w formie płytkiej czarki z gliny. Ich dostępność pozwoliła na gruntowne obserwacje zwyczajów tych ptaków, a w szczególności atrakcyjności samców. Okazało się, że im starszy jest samiec, tym bardziej lśnią jego piórka i tym dłuższy ma rozwidlony ogon, co ułatwia mu szybki lot. To nie bez znaczenia, biorąc pod uwagę, że podczas wędrówki z zimowisk jaskółki muszą pokonać 10 tysięcy kilometrów w sześć tygodni, narażone na atak drapieżników. Ale ogon, by zdobył uznanie samiczki, musi być idealnie symetryczny. Wygląda na to, że samice mają w oczach miarki pozwalające na ocenę jakości kandydata na ojca.
Dymówki mają jeszcze kilka innych cech wyróżniających je spośród innych jaskółek. Przylatują najwcześniej (na początku kwietnia), odlatują najpóźniej (nawet w październiku), mają rudo plamkowane jaja (pozostałe dwa gatunki – czysto białe), latają najdalej, żyją najdłużej i nie są sobie wierne. Ale to już zupełnie inna historia…

Jak zwabić ptaki do ogrodu?

Jaskółki czy odlatują na zimę

Tak, jaskółki gromadzą się w większych grupach i wyruszają w podróż do Afryki Północnej na przełomie sierpnia i września.

Jaskółka symbol - znaczenie

Jaskółki są bardzo popularnymi ptakami w Polsce. Symbolizują zdrowie, bogactwo lojalność i podróże. Ze względu na te pozytywne konotacje często wybierane są - zarówno przez mężczyzn jak i przez kobiety jako wzory na tatuaże.

    Więcej o:
Polecane

Skomentuj:

Jaskółki w Polsce. Dymówki, oknówki, brzegówki - czym się różnią