Bluszcz pospolity (Hedera helix). Uprawa i pielęgnacja pnączy

Bluszcz pospolity (Hedera helix) w naturze rośnie prawie w całej Europie i w Azji Mniejszej. Wspina się po murach i skałach za pomocą korzeni przybyszowych, które – wnikając w szczeliny – czasem powodują drobne zniszczenia. Aby ich uniknąć, ściana, którą chcemy nim opleść, nie może być uszkodzona.

Jak szybko rośnie bluszcz pospolity?

Pnącze to początkowo rośnie powoli, ale z czasem przyspiesza i wydłuża się średnio o metr rocznie, osiągając nawet 20 m. Może więc zagłuszyć inne rośliny (w krajach, do których bluszcz został przeniesiony, jak USA, Kanada, Australia, Nowa Zelandia i RPA, uchodzi za gatunek inwazyjny).

Jak pielęgnować bluszcz na balkonie [Eksperci radzi]

Bluszcz pospolity - sadzonki, rozmnażanie

Jego pędy trzeba więc regularnie przycinać. Uzyskane przy okazji sadzonki można ukorzenić w wodzie albo w żyznej ziemi (po wcześniejszym zanurzeniu ich końcówek w ukorzeniaczu).
Bluszcz radzi sobie w półcieniu i cieniu, do kwitnienia potrzebuje jednak dużo rozproszonego światła. Ale wczesnowiosenne słońce w duecie z przymrozkami może go uszkadzać.

Bluszcz - Hedera

Bluszcz pospolity  - odmiany

Ozdobą bluszczu są liście: trój- lub pięcioklapowe, długości i szerokości 4-10 cm (u odmian, np. ‘Woerner’, większe), z reguły ciemnozielone, ale bywają też kremowo obrzeżone lub z żółtawym środkiem, a u pięknej polskiej odmiany ‘Profesor Seneta’ – marmurkowe.
Zielonkawe wiechy niepozornych kwiatów tworzą starsze (ok. 10-letnie) okazy, a jagody, po dojrzeniu ciemnoniebieskie, mają wielkość groszków.
Warto wiedzieć, że kwitnące pędy nie tworzą korzeni przybyszowych – z uzyskanych z nich sadzonek wyrośnie bluszcz krzewiasty (Hedera helix ‘Arborescens’) – krzew lub małe drzewko (do 2 m), świetnie nadające się na żywopłoty.

Bluszcz - gatunki

W Polsce można też sadzić inne gatunki bluszczu. Ciekawy jest zwłaszcza bluszcz kolchidzki (H. colchica) o dużych skórzastych liściach (np. w zielonej odmianie ‘Dentata’ oraz ‘Sulphur Heart’ i ‘Dentata Variegata’ o liściach kremowo- lub żółtozielonych). Nie jest jednak tak mrozoodporny jak bluszcz pospolity, którego zielone odmiany znoszą mróz do -27°C i tylko pstrolistne wymagają osłoniętych miejsc. Zimą bluszcz kolchidzki może przemarzać, polecany jest więc do cieplejszych rejonów, chociaż posadzony w osłoniętym miejscu i zabezpieczony przezimuje nawet na Mazowszu.
Dorodne okazy odmiany ‘Dentata’ rosną w ogrodzie botanicznym w Warszawie i... w moim ogródku. Ciekawe są też bluszcze kanaryjski (H. canariensis) i algierski (H. algeriensis). Ten ostatni, choć źle znosi mrozy i w ostre zimy często podmarza, od lat rośnie w moim ogrodzie. Za to świetnie radzi sobie w donicy, podobnie jak inne bluszcze.

Wiecznie zielone bluszcze

Bluszcz pospolity trujący

Mimo że wszystkie części bluszczu są trujące (spożycie np. jagód powoduje wysypkę, biegunkę, skurcze, a nawet zatrzymanie oddechu), ekstrakt przyrządzony z jego liści zawarty w syropach (np. Prospan, Hedelix) stosuje się w nieżytach dróg oddechowych. Ułatwia bowiem odkrztuszanie, łagodząc kaszel.

Bluszcz pospolity - uprawa

Stanowisko: Częściowo słoneczne lub z rozproszonym światłem. Bluszcz znosi też cień, ale wtedy wolniej rośnie i słabiej kwitnie. W chłodnych rejonach miejsce powinno być osłonięte od wiatru. Bluszcz dobrze się czuje pod koronami drzew.
Podłoże: Żyzne, wilgotne, ale przepuszczalne, od zasadowego po lekko kwaśne (optymalnie pH 6,5).
Podlewanie: Regularne, lecz niezbyt obfite. Bluszcz lubi wilgotne powietrze, zwłaszcza gdy rośnie w słonecznym miejscu.
Cięcie: Roślina bardzo dobrze je znosi. Najlepiej przycinać bluszcz wiosną i w drugiej połowie lata.

Bluszcz pospolity w domu

Pewnie wielu z Was zastanawiało się czy można w domu sadzić bluszcz pospolity (Hedera helix). Choć jest to niezwykle popularne pnącze ogrodowe nadaje się do uprawy w domu. Jest wiele odmian, które z powodzeniem możemy mieć w mieszkaniu. Należy jednak pamiętać, że roślina ta dużo wolniej rośnie niż w ogrodzie.

Jak gęsto sadzić bluszcz pospolity? 

Bluszcz doskonale nadaje się tworzenia zimozielonego żywopłotu. Trzeba pamiętać, że roślina mocno się rozrasta i trzeba zostawić mu przestrzeń. Zaleca się sadzenie w odległości od 30 do 100 cm.

Kiedy kwitnie bluszcz pospolity?

Bluszcz kwitnie obficie we wrześniu i październiku, a więc w okresie, kiedy pszczołom trudno znaleźć inne rozwinięte kwiaty. Jest więc wówczas dla nich zasobnym źródłem pyłku oraz bogatego w cukry nektaru (podczas słonecznych dni zawiera on ok. 60% cukrów). Oczywiście te produkty wzbogacają zapas pożywienia w ulu i pszczoły przerabiają je na miód bluszczowy. Ma on ciemny kolor, a jego smak jest intensywny i słodki. Poza tym ma gęstą, gumowatą konsystencję, dlatego wydobycie go z plastrów sprawia pszczelarzom trudność.

Bluszcz pospolity - owoce

Owoce bluszczu - małe ciemne pestkowce - dojrzewają dopiero na wiosnę. Wtedy zazwyczaj zjadają je ptaki, dla których nie są one szkodliwe. Bluszcz zakwita dopiero po wielu latach wzrostu, gdy jego wspinające się po pniu drzewa pędy przerosną ponad koronę. Liście formy kwitnącej mają inny kształt - jajowaty, bez klapowania.