Pozioma izolacja ścian fundamentowych

Materiały, z których stawia się dom, mają mniej lub bardziej porowatą strukturę. Cegły i pustaki ceramiczne, bloki silikatowe, bloczki betonowe, a także beton stosowany na podkłady podłogowe - wszystkie te materiały mogą łatwo chłonąć wilgoć gruntową. Dlatego każdy dom wymaga izolacji przeciwwilgociowej, bez której wilgoć ma wolną drogę do jego wnętrza. Wilgoć w domu ułatwia rozwój grzybów i pleśni, sprzyja też tworzeniu się na ścianach szpecących wykwitów (białych nalotów), czyli osadów związków rozpuszczalnych w wodzie, na przykład soli wapnia czy magnezu.

Materiały izolacyjne

- Papa. Najczęściej ściany fundamentowe izoluje się dwiema warstwami papy podkładowej na lepiku. Zamiast zwykłej papy na osnowie z tektury lepiej zastosować taką na osnowie z włókna szklanego lub polipropylenu. Te dwie ostatnie odmiany mają bowiem większą wytrzymałość na rozrywanie, są elastyczne i odporne na korozję biologiczną.

Do zabezpieczania fundamentów nie stosuje się drogich pap wierzchniego krycia (z posypką), są bowiem dość drogie, a ich zalety nie są potrzebne w tego typu izolacji.

Uwaga! Do izolacji fundamentów zupełnie nie nadają się papy izolacyjne, które wprawdzie są najtańsze, ale nie są odporne na długotrwałe zawilgocenie.

- Lepik asfaltowy na zimno. Trzeba go nanosić na suche podłoże, co często opóźnia wykonanie robót. Ograniczeniem jest też zawarty w tym lepiku rozpuszczalnik, który może niszczyć styropian, jeśli ten zostanie ułożony, zanim rozpuszczalnik zdąży wyparować.

- Lepik asfaltowy na gorąco. Nie zawiera rozpuszczalnika, ale jest kłopotliwy w użyciu: wymaga podgrzania, co może być niebezpieczne, jeśli robi to osoba bez doświadczenia (lepik może się zapalić).

- Emulsja asfaltowo-kauczukowa. Często stosowana zamiast lepiku. Jest to preparat wodorozcieńczalny, można go więc nanosić na wilgotne podłoże, pod warunkiem że do momentu wysuszenia powłoka nie będzie narażona na działanie wody (na przykład deszczu), aby nie zmyła ona izolacji.

Uwaga! To lepik jest izolacją, a papa jego " zbrojeniem". Błędem jest więc wykonywanie izolacji jedynie ze złożonego na pół arkusza papy (ułożonej na sucho i przyciśniętej wymurowaną ścianą).

- Folia PVC. Specjalny jej rodzaj, przeznaczony do izolacji fundamentów. Wadą takiej folii jest to, że łatwo ją uszkodzić, na przykład podczas układania na chropowatym podłożu (dlatego pod folię trzeba je starannie wyrównać) lub gdy jest chłodno, bowiem w niskiej temperaturze staje się łamliwa.

Prace izolacyjne

W domach niepodpiwniczonych izolację poziomą fundamentów układa się zawsze nad poziomem terenu, o czym należy pamiętać, jeśli w planie jest podsypywanie ziemi. Izolację trzeba wykonać na wszystkich ścianach budynku - zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych, również na fundamencie pod komin. Jest to bardzo ważne, ponieważ izolacja fundamentów jedynie pod ściany zewnętrzne nie ochroni domu przed wilgocią. Izolacja będzie skuteczna tylko wtedy, gdy zapewni się jej ciągłość, przez połączenie jej z izolacją podłogi na gruncie.

- Przygotowanie podłoża. Ściany fundamentowe z bloczków betonowych lub niestarannie wylanego betonu trzeba wyrównać cienką warstwą zaprawy cementowej, do której można dodać preparatu uszczelniającego, na przykład Ceresit CC 92 (Henkel Polska) czy Hydrostop Koncentrat (Hydrostop). Takie dodatki najczęściej sprzedawane są w postaci suchych mieszanek, które na budowie dosypuje się do cementu. Wyrównanie podłoża nie tylko zabezpieczy papę przed uszkodzeniami, ale również zmniejszy zużycie lepiku czy emulsji (preparat nie będzie niepotrzebnie wypełniał niewyrównanych ubytków).

Zaprawa cementowa może też służyć do przyklejania izolacji, jeśli jest nią folia PVC (folię układa się na warstwie świeżej zaprawy).

- Nakładanie lepiku lub emulsji. Najpierw nakłada się warstwę gruntującą. Zazwyczaj jest nią rozcieńczony preparat izolacyjny. Na tak zagruntowany fundament nanosi się kolejną - tym razem właściwą - warstwę izolacji, która też klei papę. Płynne preparaty bitumiczne powinno się stosować w temperaturze powyżej 10°C.

- Układanie papy. Powinno się ją przyklejać na świeżo nałożony lepik. Należy też zadbać o to, by papa nie została pofałdowana, a wszelkie ewentualne uszkodzenia zostały usunięte albo naprawione. W miejscach, w których izolacja została uszkodzona, przykleja się łaty z wąskich pasków papy podkładowej.

Izolacja z jednego pasa jest możliwa, jeżeli grubość ściany fundamentowej wynosi nie więcej niż 40 cm. Wstęgę papy (szerokości 1 m) składa się tak, aby jeden jej koniec wystawał 20 cm poza krawędź ściany (do wnętrza domu). W ten sposób zostawia się zakład służący do połączenia izolacji ściany z izolacją podpodłogową.

Izolacja z dwóch pasów jest konieczna, jeśli ściana jest grubsza niż 40 cm lub gdy trzeba wywinąć także drugi koniec papy. To drugie rozwiązanie jest potrzebne w ścianach trójwarstwowych, ocieplonych wełną mineralną. Wywinięcie zabezpiecza ścianę nośną przed wilgocią, która może zbierać się na dole szczeliny wentylacyjnej (w wyniku kondensacji pary wodnej bądź wskutek zacinającego deszczu). Jeden koniec papy łączy się na zakład z izolacją ściany fundamentowej, drugi zaś wyprowadza około 35 cm na zewnętrzną ścianę nośną.

Uwaga! Przed wywinięciem papy na dole ściany należy wykonać fasetę, czyli zaokrąglenie zrobione z zaprawy cementowej.

Izolacja pod podłogą

Sama izolacja fundamentów nie zabezpieczy domu przed wilgocią gruntową. Trzeba jeszcze ułożyć izolację pod podłogą na gruncie i szczelnie połączyć ją z izolacją ścian. Najlepiej, jeśli te dwie izolacje są na jednym poziomie. Takie rozwiązanie nie wymaga zginania papy (które jest częstym powodem uszkodzeń) ani kłopotliwego wykonywania faset na załamaniach.

Zazwyczaj wykonuje się ją z papy podkładowej bądź z folii polietylenowej grubości przynajmniej 0,3 mm, ułożonej z dwudziestocentymetrowym zakładem.

- Pod ociepleniem. Najlepiej, jeżeli ułoży się ją równocześnie z izolacją ścian fundamentowych, a następnie przykryje kolejnymi warstwami podłogowymi, które mają chronić przed uszkodzeniami (na przykład styropianem i wylewką).

Zwykle jednak izolację podpodłogową układa się dopiero podczas prac wykończeniowych, ale wtedy trudno ją szczelnie połączyć z izolacją ścian fundamentowych.

Uwaga! W trakcie prac trzeba zachować ostrożność, bo wystające ze ściany zakłady często ulegają uszkodzeniu.

- Na ociepleniu. Układa się ją po rozprowadzeniu instalacji w podłodze. Podczas układania jastrychu izolacja zabezpiecza przed wnikaniem mieszanki betonowej między płyty ocieplenia.

Bardzo ważne jest zachowanie ciągłości izolacji (poziomej fundamentów oraz podłogi) - inaczej w niedostatecznie zaizolowanych partiach może nastąpić kapilarne podciąganie wody.

Wspomaganie izolacji

Wykonanie izolacji przeciwwilgociowej powinno być poprzedzone ułożeniem pod podłogą podsypki, która zmniejsza podciąganie wilgoci - zwłaszcza na terenach o wysokim poziomie wód gruntowych lub tam, gdzie grunt jest ilasty.

Na podsypkę zwykle stosuje się piasek, pospółkę lub drobny żwir, które muszą być dokładnie zagęszczone (najlepiej mechanicznie). Podsypka może też być wykonana z kruszywa keramzytowego, które dodatkowo zapewnia izolację cieplną podłogi (wtedy można zrezygnować ze styropianu). Na podsypkę nie nadaje się drobnoziarnisty piasek, który jest trudno zagęścić, a niezagęszczony nie ogranicza podciągania. Grubość takiej warstwy powinna wynosić przynajmniej 15-20 cm.