Podatek od darowizny rodziców

W październiku 2008 r. dostałam od mamy i jej obecnego męża (nie ojczyma) darowiznę w gotówce (150 tysięcy zł) ze sprzedaży mieszkania, które było ich majątkiem wspólnym. Zgłosiłam to w urzędzie skarbowym. Tam poinformowano mnie, że - aby uniknąć podatku - mam 2 lata na zakup nowego mieszkania lub wydatkowania darowizny na cele mieszkaniowe. W listopadzie 2008 r. kupiłam zatem mieszkanie za kwotę nieco wyższą (159 000 zł), a 2 lata później postanowiłam jednak je sprzedać. Uzyskałam kwotę 139 000 zł, pomniejszoną o koszty pośrednika (4000 zł). Teraz chcę wraz z mężem wybudować dom na działce moich rodziców. Jak powinna być wydatkowana kwota, która została mi z darowizny (135 000 zł), czy kupno działki budowlanej można traktować jako przeznaczenie darowizny na cele mieszkaniowe? Anna N.

Dla wyjaśnienia opisanego problemu duże znaczenie ma to, że pojęcia ojczym i macocha nie dotyczą władzy rodzicielskiej, ale sytuacji, gdy jedno z rodziców zawiera ponowny związek małżeński. Ojczym - to mąż matki dziecka, który nie jest jego ojcem, a pomiędzy ojczymem a pasierbicą mamy do czynienia z powinowactwem. Nie jest ono stosunkiem biologicznym, a jedynie prawnym, i wynika z zawartego związku małżeńskiego. Córka matki, zawierająca po raz drugi związek małżeński, jest więc powinowatą jej nowego męża.

Darowizna bez podatku

Nasza Czytelniczka otrzymała w 2008 roku darowiznę od matki i ojczyma w postaci środków finansowych. Data jest tu bardzo ważna, ponieważ od 1 stycznia 2007 roku spadki i darowizny, przekazywane w ramach najbliższej rodziny (to znaczy małżonka, rodziców, dziadków, dzieci, wnuków, pasierbów, ojczyma, macochy i rodzeństwa), są w całości zwolnione od podatku. Nawet więc od bardzo wysokiej darowizny, nie trzeba już go płacić.

Aby nie zapłacić podatku od darowizny, należy spełnić dwa warunki:

- darowizny przekraczające 9637 zł (od jednej osoby w ciągu pięciu lat) trzeba było w terminie miesiąca (obecnie jest na to sześć miesięcy) zgłosić właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego;

- darowizny pieniężne muszą być przekazane obdarowanemu na konto bankowe lub przekazem pocztowym.

Jeśli powyższe warunki zostały spełnione, to obdarowaną, czyli naszą Czytelniczkę, nie dotyczyły żadne inne obowiązki; nie był więc warunkiem zwolnienia z podatku zakup mieszkania za środki otrzymane z darowizny.

Uwaga! Jeśli nie zostały spełnione podane wyżej warunki, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Sprzedaż mieszkania bez zysku

Kolejnym problemem naszej Czytelniczki jest zbycie w 2010 roku mieszkania zakupionego dwa lata wcześniej. Zasadą jest, iż od takiej sprzedaży należy uiścić 19% podatek dochodowy od osób fizycznych. Jest on liczony od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości, czyli różnicy między przychodem ze sprzedaży nieruchomości i kosztami jej nabycia. Do kosztów wliczyć tu można nie tylko kwotę zapłaconą za nieruchomość, ale także kwoty wydane na przykład na prowizję zapłaconą pośrednikowi.

Ponieważ nasza Czytelniczka za mieszkanie zapłaciła 159 000 zł, a sprzedała je za 139 000 zł, nie osiągnęła dochodu, a więc za tę transakcję nie zapłaci podatku.

Sprzedaż mieszkania z zyskiem

Gdyby naszej Czytelniczce udało się jednak zdecydowanie korzystniej sprzedać mieszkanie, niekoniecznie taka transakcja musiałaby być opodatkowana.

- Ulga meldunkowa. Osobom, które nabyły prawo do nieruchomości w roku 2007 lub 2008 (tak jak Czytelniczka), przysługuje prawo do ulgi meldunkowej. Do skorzystania z niej konieczne jest zameldowanie w danej nieruchomości przez okres minimum 12 miesięcy przed datą sprzedaży.

- Obniżenie podatku. W sytuacji, w której nie można wykorzystać ulgi meldunkowej, ustawodawca pozwolił obniżyć podatek od sprzedaży poprzez zadeklarowanie i następnie wydatkowanie osiągniętego przychodu na własne cele mieszkaniowe. Przy czym wyraźnie rozgraniczono tu dwa przedziały czasowe - dla nieruchomości nabytych przed 1 stycznia 2007 roku i po 31 grudnia 2008 roku.

Nie ma zatem takiej możliwości dla nieruchomości nabytych od 1 stycznia 2007 do końca grudnia 2008 roku, czyli nasza Czytelniczka (gdyby tylko uzyskała dochód ze sprzedaży mieszkania - a przypomnijmy, że tak się nie stało) mogłaby skorzystać jedynie z ulgi meldunkowej; w latach 2007 i 2008 przepisy prawa nie przewidywały bowiem ulgi związanej z budową lub zakupem kolejnej nieruchomości.

- Zakup przed 1 stycznia 2007 roku. Przy nieruchomościach nabytych w takim terminie, możliwe jest odliczenie kwoty wydatków planowanych do poniesienia na wybudowanie domu lub zakup mieszkania wprost od przychodu ze zbycia nieruchomości. Dodatkowym wymogiem jest wydatkowanie zadeklarowanych kwot w ciągu 2 lat kalendarzowych od daty zbycia.

- Zakup po 31 grudnia 2008 roku. Dla nabytych wtedy nieruchomości, możliwe jest obniżenie dochodu do opodatkowania proporcjonalnie do wydatkowanej na własne cele mieszkaniowe kwoty osiągniętego przychodu. Dochód ze zbycia nieruchomości mnożymy wówczas przez współczynnik równy:

1 - wydatki na własne cele mieszkaniowe dzielone na przychód ze sprzedaży nieruchomości.

Warto przy okazji zaznaczyć, że przy sprzedaży nieruchomości nabytej po 31 grudnia 2008 roku, na wydanie pieniędzy na własne cele mieszkaniowe podatnik ma dwa lata podatkowe, a nie kalendarzowe (jak to miało miejsce przy nieruchomościach nabytych przed 1 stycznia 2007 roku). Rok podatkowy jest liczony od początku roku następującego po danym zdarzeniu. Sprzedając więc taką nieruchomość z dniem 1 stycznia 2011 roku, podatnik ma czas aż do 31 grudnia 2013 roku na wydanie pieniędzy na własne cele mieszkaniowe.

Pozostałe pytania dotyczące wydatkowania pieniędzy z darowizny są o tyle bezprzedmiotowe, że jeśli była ona dokonana prawidłowo, to nie podlegała podatkowi od spadków i darowizn i nie trzeba jej było w żaden określony sposób wykorzystać.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1983 r. nr 45, poz. 207 ze zmianami)

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. nr 51 poz. 4507)

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>