12 pytań o... duże przeszklenia. Jakie okna wybrać do domu?

1. Czy ucieka przez nie więcej ciepła?

Fot. powyżej: Duże okna nie powinny nasuwać obawy o nadmierne starty ciepła, jeśli wybierzemy stolarkę o odpowiednich parametrach

Zgodnie z przepisami pomieszczenia, w których przebywają ludzie, powinny być tak przeszklone, by okna zapewniały wystarczający poziom doświetlenia. Przyjmuje się więc, że powierzchnia stolarki okiennej w stosunku do powierzchni podłogi wynosi co najmniej 1/8. Współcześnie produkowane okna zapewniają odpowiednią widoczność, dzięki dobremu transportowi światła do wnętrz, który określa parametr Lt. Jednocześnie odznaczają się bardzo dobrym współczynnikiem przenikania ciepła Uw, co wcześniej było trudne do pogodzenia. Współczesne szyby zespolone bez problemu osiągają współczynnik Ug na poziomie 0,3-0,5 W/(m2K). Dlatego im większa szyba, tym cieplejsze może być okno - teoretycznie nawet tak ciepłe jak ściana! W praktyce w domach jednorodzinnych nie montuje się takich okien. Niemniej jednak niska wartość współczynnika przenikania ciepła umożliwia projektowanie większych powierzchni przeszklonych, przy równoczesnym zachowaniu dobrej izolacyjności cieplnej. Zestawienie ciepłego pakietu szybowego z wysokiej jakości ramą okienną pozwala więc na budowanie dużych powierzchni przeszklonych bez obawy dużych strat energii.
Warto wiedzieć, że maksymalna tafla szkła, jaką udało się wyprodukować i zastosować w szybie zespolonej ma wymiary 18 × 3,5 m. Ciężar takiego zespolenia przekracza 4,5 tony, co wiąże się z tym, że nie ma na rynku takiego okucia, które by pozwoliło tak ciężki zestaw swobodnie przesuwać. To kolejny powód tego, że m.in. w budownictwie indywidualnym takie powierzchnie dzieli się na mniejsze.

2. Czy są uciążliwe w upalne dni?

Fot. powyżej: Aby ochronić dom przed nadmierną ilością promieni słonecznych, montuje się w oknach rolety zewnętrzne i wewnętrzne

Aby nie dochodziło do przegrzewania się pomieszczeń latem, w oknach najczęściej mocuje się przesłony wewnętrzne. Nie zapobiegną one jednak nagrzewaniu się szyb i promieniowaniu ciepła do środka. Lepsze są osłony zewnętrzne (rolety, markizy, screeny, żaluzje). Planując duże przeszklenia, warto od razu przewidzieć osłony do nich, bo później niektóre z rozwiązań mogą być trudne w montażu lub zbyt dużo kosztować (wielkogabarytowe akcesoria i tak są droższe niż przy typowych oknach).
By zmniejszyć promieniowanie słoneczne przenikające do wnętrz, można zastosować szyby ze szkła o mniejszej przepuszczalności. Absorpcyjne (antisol) pochłaniają część energii promieniowania słonecznego, chroniąc wnętrza przed przegrzaniem, jednak przepuszczalność światła (widoczność) wtedy maleje o kilkadziesiąt procent. Stosuje się też szkło refleksyjne, które nie tylko odbija ciepło, ale i utrudnia zobaczenie tego, co się dzieje w domu.

3. Z PVC nie da się zrobić zbyt dużych okien?

Fot. powyżej: Profile z PVC nie są tak sztywne jak drewniane czy aluminiowe, ale z odpowiednio wzmocnionych można robić okna o wysokości do 250 cm

Maksymalne wymiary okien zależą nie tylko od ciężaru szyb zespolonych, ale też od materiału, z którego wyprodukowane są ramy okienne. Większą sztywność i wytrzymałość konstrukcji zapewnią ramy drewniane i aluminiowe. Ale okien z PVC nie należy się bać, szczególnie tych oferowanych przez renomowanych, sprawdzonych producentów. Warto pamiętać, że bardziej podatne na odkształcenia są okna w ciemnych kolorach (wystawione na silne promieniowanie słoneczne intensywnie się nagrzewa i odkształca wskutek dużej rozszerzalności cieplnej PVC). Ale i na to wytwórcy mają swoje sposoby, na przykład w kolorowych profilach stosują wymagają solidniejsze (sztywniejsze) wzmocnienia.

4. Duże, ciemne okna z PVC zbyt się odkształcają?

Fot. powyżej: Ciemne kolory profili okiennych zwiększają ryzyko odkształcenia ościeżnic oraz ram okiennych. Poniżej: Wytyczne dotyczące obróbki kolorowych profili podczas produkcji okien są inne niż te, które stosuje się w przypadku białych profili

W wyniku promieniowania słonecznego kolorowe powierzchnie z tworzyw nagrzewają się dwukrotnie bardziej niż białe - temperatura zewnętrznej powierzchni profili kolorowych może być wyższa niż 70?C. Zwiększona absorpcja ciepła, szczególnie w przypadku profili o wysokiej izolacyjności cieplnej, prowadzi do znacznej różnicy temperatur w ich przekroju. Muszą to uwzględniać zarówno producenci (dopuszczalne wielkości elementów, w przypadku profili kolorowych są zazwyczaj mniejsze niż białych), jak i montażyści stolarki okiennej. Ponadto przy nasłonecznieniu powietrze zamknięte w zewnętrznych komorach profili ogrzewa się i je rozszerza. Aby więc uniknąć odkształceń powstałych wskutek powstałego nadciśnienia, komory zewnętrzne wszystkich profili powinny być wentylowane.
Warto wiedzieć, że na nasłonecznionej na fasadzie budynku zachodzi naturalny rozkład temperatur. W głębokich ościeżach i przy innych zagłębieniach lub występach, rozkład ten ulega zakłóceniu. Może to prowadzić, w szczególności w dolnej strefie ościeżnic i ram skrzydeł, w niezacienionych miejscach od strony południowej czy zachodniej, do większego nagrzewania profili; parapety okienne, np. z aluminium, odbijające promienie słoneczne mogą ten efekt wzmocnić.

Fot. Anwis

5. Czy gorzej izolują akustycznie?

Fot. powyżej: Przeszklenia umieszczane w dachach muszą zapewniać odpowiednią izolacyjność akustyczną również podczas silnych opadów deszczu

Izolacyjność akustyczna okna zależy od jego wymiarów i kształtu. Najgorszymi właściwościami akustycz-nymi odznaczają się okna o dużej powierzchni skrzydeł w kształcie kwadratu. Duży wpływ na zdolność do tłumienia hałasu dobiegającego z zewnątrz ma zastosowane oszklenie. Miarą właściwości dźwiękochłonnych (akustycznych) szyb zespolonych jest ważony wskaźnik izolacyjności akustycznej Rw. Stosowane w budownictwie szyby zespolone mogą osiągać izolacyjność akustyczną Rw powyżej 50 dB, dzięki czemu mogą chronić wnętrza nawet w domu położonym bezpośrednio w sąsiedztwie ruchliwej ulicy. W ograniczeniu hałasu dobiegającego z zewnątrz duży udział mają również rodzaj konstrukcji, a także uszczelki oraz stopień i sposób rozszczelnienia oraz montaż.

6. Czy są łatwiejsze do stłuczenia i włamania?

Fot. powyżej: Można kupić okna o podwyższonej odporności na włamanie, a także zamontować system alarmowy

Przy dużych przeszkleniach przede wszystkim wszystkim ważne jest bezpieczeństwo użytkowników. Zbicie takiej tafli mogłoby spowodować zagrożenie dla przebywających w jej sąsiedztwie, stąd jako minimum należałoby przyjąć zastosowanie szyb bezpiecznych: hartowanych lub laminowanych zarówno od wewnątrz, jak i z zewnątrz pakietu szybowego.
Zewnętrzna szyba pakietu może być również dobrym zabezpieczeniem przed włamaniem, stąd warto tu zamówić szybę laminowaną w klasie co najmniej P2. Żeby jednak to zabezpieczenie był kompletne, w odpowiedniej klasie przeciwwłamaniowej powinno być również okucie i sposób mocowania listew przyszybowych. O skutecznym zabezpieczeniu okna przed włamaniem świadczy posiadanie przez producenta certyfikatu na odporność przeciwwłamaniową w odpowiedniej klasie dla całego okna, a nie tylko dla jego składowych. Jako minimum należałoby oczekiwać odporności w klasie RC2.
Z odpornością na włamanie wiąże się również kwestia odpowiedniego, solidnego zamontowania okna w murze.
Bezpieczeństwo okien zwiększają rolety zewnętrzne. Można też zainwestować w rolety zewnętrzne z atestem Instytutu Mechaniki Precyzyjnej. Mają one mocniejszy płaszcz, wzmocnione prowadnice boczne i rygle chroniące przed podważeniem.

7. W dachu się nie da zrobić dużych przeszkleń?

Fot. powyżej: Planując liczbę i wielkość okien dachowych, projektant musi wiedzieć, jak wpadające przez nie światło rozłoży się we wnętrzu. Poniżej: Okna umieszczane w dachach płaskich również wymagają starannego rozplanowania

Okna połaciowe oferowane są w wielu standardowych rozmiarach. Największe ma 160 cm wysokości (78 cm szerokości), a najszersze 134 cm (98 cm wysokości). Z naświetlem dolnym osiągają wymiary 94 × 206 cm lub 94 × 255 cm. Na specjalne zamówienie może zostać wyprodukowane okno o maksymalnej szerokości i wysokości 134 × 206 cm. Tak duże okna jednak sporo kosztują, co wynika z ich nietypowości.
Wygodnym sposobem na duże przeszklenie w połaci dachu jest połączenie kilku mniejszych okien w zestaw. Możliwości konfiguracji są różne. Okna do poddaszy najczęściej łączy się w poziomie lub pionie oraz zestawia produkty różnych typów, na przykład okna nieotwierane czy obrotowe z uchylono-obrotowymi. Producenci ułatwiają to zadanie, oferując specjalne kołnierze uszczelniające, które dobiera sie do konkretnej konfiguracji przeszkleń, a także do rodzaju pokrycia dachu.
Przy łączeniu okien w zestawy trzeba też trzymać sie pewnych reguł: w poziomie łączy sie okna tej samej wysokości. Mogą one mieć różną szerokość, choć zazwyczaj bywa taka sama. Z kolei okna łączone w pionie muszą mieć identyczną szerokość, ale mogą być różnej długości.

Fot. Fakro

Warto wiedzieć, że rozbudowane zestawy okienne wymagają wzniesienia odpowiedniej więźby dachowej, dlatego trzeba uwzględnić je w projekcie konstrukcyjnym. Jeśli połączenie okien nie będzie skomplikowane, można zdecydować się na nie na etapie budowy.
Oprócz typowych okien dachowych istnieje wiele produktów, które pozwalają dodatkowo doświetlić poddasze i zaaranżować wnętrze. Przykładowo zamontowane w połaci dachu okno można zwiększyć w dół lub górę, montując dodatkowe elementy doświetlające (nadstawki o różnym kształcie).
Na poddaszach o konstrukcji ze ścianką kolankową można zamontować pionowe okna fasadowe, które będą dodatkowym elementem "przedłużającym" okno dachowe. Taki zestaw poprawia doświetlenie pomieszczenia i zwiększa pole widzenia.
Ciekawym rozwiązaniem jest okno-balkon, łączenie okien po przeciwnych stronach kalenicy albo okno panoramiczne.

8. W płaskim dachu nie montuje się dużych okien?

Fot. powyżej: Choć w dachach płaskich można zamontować spore okna, warto wiedzieć, że klika mniejszych lepiej doświetli niż jedno większe. Poniżej: W pomieszczeniach, w których są tradycyjne okna pionowe, do dachu płaskiego można wybrać model, którego się nie otwiera

Oferta rynkowa jest spora zarówno pod kątem typów oferowanych okien, jak i ich rozmiarów. W dachach płaskich można montować standardowe okna połaciowe przeznaczone do dachów stromych, umieszczając je na ukośnej podstawie. Producenci oferują też okna płaskie i zakrzywione przeznaczone specjalnie do stropodachów. Takie przeszklenia standardowo osiągają wymiary do 150 × 150 cm. Okna płaskie można też zamówić na dowolny wymiar, pod warunkiem że znajdzie się on w zakresie od 60 × 60 do 120 × 220 cm.
Ciekawym modelem są okna płaskie o wzmocnionej nośności oraz antypoślizgowej powłoce, co pozwala na swobodne chodzenie po nich. Powierzchnia takiego okna licuje się z powierzchnią pokrycia dachu, dzięki czemu można je montować w tarasach czy dachach zielonych, bez obawy o bezpieczeństwo użytkowników.
Do dachów płaskich przeznaczone są też okna z kopułą i świetliki dachowe, ale szczególnie te ostatnie nie osiągają zbyt dużych wymiarów.

Fot. Shutterstock/alexandre zveiger

9. Czy są trudne do otwierania i zamykania?

Fot. powyżej: Obecnie okna mogą być są imponująco duże, a dzięki innowacyjnym okuciom są wygodne w obsłudze

Obecnie, dzięki nowoczesnym rozwiązaniom okuć okna mogą być naprawdę duże, bez obawy, że trudno je będzie obsługiwać.
Okucia uchylno-przesuwne (HKS, PSK). To najpopularniejsze rozwiązanie w dużych drzwiach tarasowych. Umożliwia przesunięcie oraz uchylenie skrzydła. Przy cięższych skrzydłach polecane są okucia uchylno-przesuwne z automatycznym sterowaniem w klamce. Przekręcenie klamki powoduje odryglowanie skrzydła, następnie trzeba je pociągnąć, żeby odsunąć od ościeżnicy, a dalej przesunąć dla otwarcia przejścia. Do wyboru są konstrukcje dwu-, trzy- i czteroczęściowe. Maksymalny rozmiar skrzydła, jakie da się sprawnie obsługiwać z zastosowaniem okuć uchylno-przesuwnych, to ok. 160 × 240 cm, o maksymalnym ciężarze 150 kg.
Okucia podnoszono-przesuwne (HS, HST). Skrzydła poruszają się po aluminiowym progu, częściowo wpuszczanym w posadzkę. Takie skrzydło nie uchyla się, ale można je rozszczelnić ruchem klamki lub lekko odsunąć, tworząc szczelinę wentylacyjną. Stosuje się tu skrzydła o wadze nawet 400 kg. Tu również oferowane są konstrukcje dwu,- trzy,- oraz czteroskrzydłowe. Dostępne są też systemy narożne, w których po otworzeniu zostaje wolna, pozbawiona słupka przestrzeń.
Okucia harmonijkowe (patio). Stosuje się je przy ciężarze skrzydła do 80 kg. Drzwi harmonijkowe składają się maksymalnie z 7 skrzydeł, przy czym jedno z nich można zaprojektować jako otwierane i obsługiwać je niezależnie od innych elementów. Skrzydła poruszają się na łożyskach, a specjalne odbojniki umożliwiają bezpieczne zatrzymanie skrzydła przy otwieraniu drzwi. Złożone skrzydła zajmują niewielką część otworu.

10. Są o wiele droższe niż tradycyjne?

Fot. powyżej: Za wszystko, co nietypowe zwykle trzeba więcej zapłacić. Poniżej: Nieotwierane okna (witryny, fixy) pozwolą ograniczyć wydatki o 15-30%

Zakup okien o ponadstandardowych wymiarach, podobnie jak innych materiałów wiąże się z większym kosztem. Stosowanie bardzo dużych przeszkleń może zwiększyć cenę za metr kwadratowy okna niemal o 3/4. Pewną korzyścią może być to, że im więcej będzie przeszklenia, tym mniej zapłacimy za wymurowanie, ocieplenie i otynkowanie ścian. Przykładowo dwukwaterowe okna przesuwne HS z PVC o wymiarach 3,5 × 2,3 m i izolacyjności Uw<1,0 W/(m2K) to koszt rzędu kilkunastu tysięcy złotych netto. Czterokwaterowe przeszklenia tworzywowe o wymiarach 6 × 2,3 m mogą kosztować nawet ponad 20 tys. zł. Ponadto należy liczyć się z tym, że zamawiając okna z ramami drewnianymi zapłacimy dwa razy więcej, a za ramy aluminiowe - niemal trzykrotnie. Do tego należy doliczyć koszty montażu na budowie, które wyceniane są według stawki na poziomie 50 zł za metr obwodu okna. W przypadku ciężkich, wielkogabarytowych przeszkleń, wymagających użycia dodatkowego, specjalistycznego sprzętu należność za montaż wzrasta niemal dwukrotnie. Dlatego przyjmuje się, że zakup i montaż bardzo dużych przeszkleń zwiększa cenę metra kwadratowego okna (w zależności od zastosowanego rozwiązania) o mniej więcej 30-70%.

Fot. Shutterstock/Santiago Cornejo

11. Trudno rozmieścić grzejniki, gdy w ścianach są duże przeszklenia?

Fot. powyżej: Grzejniki kanałowe montuje się pod oknem, w podłodze, dzięki czemu nie utrudniają dostępu. Poniżej: Grzejniki konwektorowe najczęściej ustawia się przed nieotwieralną częścią dużego przeszklenia

Najlepszy efekt dają grzejniki montowane pod oknami, czyli tam, gdzie dochodzi do większych strat ciepła. Dzięki takiemu układowi zapewniona jest odpowiednia cyrkulacja powietrza i konwekcja, dzięki czemu generowane ciepło kieruje się ku górze, miesza z chłodem spływającym z okna i równomiernie rozchodzi się po pomieszczeniu. Przy dużych przeszkleniach jest to jednak zwykle bardzo utrudnione. Najlepszym rozwiązaniem okazuje się ogrzewanie podłogowe, które jednak wymusza czasem pewne zmiany w aranżacji wnętrz (np. zakup mebli na nóżkach). Alternatywą są estetyczne i niewidoczne grzejniki kanałowe, montowane w podłodze, tuż przy oknie. Innym rozwiązaniem do otwartych wnętrz ze szklanymi ścianami są grzejniki konwektorowe stojące, mocowane na nóżkach do podłogi.

Fot. Purmo

12. Montaż mogą wykonać tylko specjalne ekipy?

Fot. powyżej: W montażu wielkogabarytowych przeszkleń dużą rolę odgrywa dobór doświadczonej ekipy montażystów

Duże przeszklenia mają niewielką możliwość regulacji i niwelowania błędów w ustawieniu, stąd już samo wymiarowanie, przygotowanie otworu i ustawianie konstrukcji w murze wymaga działań popartych doświadczeniem. Ze względu na duże wymiary i ciężar kwater balkonowych często demontuje się szyby, by łatwiej było operować samymi ramami. Nieumiejętne oszklenie kwater spowodować może zmianę ich geometrii i kłopoty użytkowe. Dlatego należy dopilnować, by ekipa montażowa nie przenosiła dużych okien tarasowych w całości za pomocą przyssawek szybowych. Do montażu dużych okien przesuwnych przyjeżdża kilkuosobowa ekipa, wyposażona w specjalistyczne podnośniki i wózki transportowe. Fachowcy nie tylko solidnie zamontują konstrukcję w murze, ale też odpowiednio ją uszczelnią.

Producenci i dystrybutorzy

Okna w dużych rozmiarach i elementy do nich oferują m.in.: ?ADAMS | www.adams.com.pl | tel. 89 741 32 48 ?ALUPLAST | www.aluplast.pl | tel. 61 654 34 00 ?ALUPROF | www.aluprof.eu | tel. 33 819 53 00 ?DAKO | www.dako.eu | tel. 18 443 62 26 ?DOBROPLAST | www.dobroplast.pl | tel. 86 276 35 00 ?DRUTEX | www.drutex.pl | infolinia: 0 801 67 67 87 ?EKO-OKNA | www.ekookna.pl | tel. 32 459 15 00 ?ELWIZ | www.elwiz.eu | tel. 68 327 35 10 ?FAKRO | www.fakro.pl | tel. 18 444 0 444 ?INTERNORM | www.internorm.pl | infolinia: 801 88 99 87 ?JOCZ | www.jocz.pl | tel. 87 421 81 03 ?M&S POMORSKA FARBRYKA OKIEN | www.ms.pl | tel. 59 84 10 800 ?OKNOPLAST | www.oknoplast.com.pl | tel. 12 279 71 71 ?OKNOPLUS | www.oknoplus.com.pl | tel. 12 27 75 880 ?POL-SKONE | www.pol-skone.pl | tel. 81 728 52 00 ?POZBUD | www.pozbud.pl | tel. 61 816 32 98 ?REHAU | www.rehau.pl | tel. 61 84 98 400 ?SCHÜCO | www.schueco.pl ?SOKÓŁKA OKNA I DRZWI | www.sokolka.com.pl | tel. 85 722 02 50 ?STOLBUD WŁOSZCZOWA | www.stolbud.pl | tel. 41 38 82 350 ?WINKHAUS | www.winkhaus.pl | tel. 65 52 55 700 ?VELUX | www.velux.pl | tel. 22 33 77 000 ?VEKA | www.veka.pl | tel. 46 834 44 00 ?VETREX | www.vetrex.com.pl | tel. 58 692 24 00 ?ROTO | www.roto.pl | infolinia: 0 801 011 470