Kolory elewacji - przegląd farb elewacyjnych na rynku

Farba elewacyjna czyli do ścian zewnętrznych

Farba do ścian zewnętrznych to nie tylko kolor elewacji domu, choć kwestia estetyki i wygląd całego budynku ma duże znaczenie. Ściana bezpośrednio po otynkowaniu tynkiem tradycyjnym ma najczęściej brzydki szary kolor, do tego zazwyczaj w plamy, co jest spowodowane różną zawartością wapna i cementu w kolejnych porcjach zaprawy tynkarskiej. Farba fasadowa ma za zadanie poprawić ten wygląd, ale przede wszystkim zabezpieczyć budynek od zewnątrz przed wszystkimi niekorzystnymi czynnikami atmosferycznymi.

Surowy tynk można pokryć tynkiem cienkowarstwowym - tym znanym np. z systemów ociepleń; tak wykończona elewacja wygląda od razu bez porównania lepiej. Gotowe, fabrycznie przygotowane masy tynkarskie dostępne są w niemalże nieskończonej palecie barw - ograniczeniem są tylko techniczne granice trwałości stosowanych pigmentów i wpływ koloru na nagrzewanie się powierzchni. Kolorowych tynków zazwyczaj nie maluje się po ułożeniu, raczej dopiero po kilku latach, kiedy elewacja wymaga odświeżenia.

Może też być, że zechcemy zmienić jej kolor (np, gdy wcześniej wybraliśmy najtańszy, biały tynk - kolorowe są bowiem droższe, zwłaszcza te w intensywnych odcieniach).

Co mogą nowoczesne farby elewacyjne?

Przede wszystkim - pozwolą dobrać kolor elewacji i uzyskać na ścianie kolor , i to praktycznie każdy. Dzięki coraz lepszym pigmentom i ogólnie dostępnym mieszalnikom farb, obecnie nie ma problemu z doborem odpowiedniego odcienia (są ich tysiące) i z powtarzalnością koloru. Co ważne, kolor ten będzie również trwały i odporny na płowienie; nowoczesne farby zawierają bowiem dodatki poprawiające ich odporność na promieniowanie UV czy ścieranie.

Zmiana koloru powłoki malarskiej, powodowana jej starzeniem, jest zjawiskiem znanym i nieuchronnym. Dotyczy ono także farb fasadowych, choć trzeba wiedzieć, że jedne są trwalsze niż inne. Najbardziej odporne na zmianę koloru są farby silikatowe i farby elewacyjne akrylowe o dużej zawartości spoiwa, mniej - matowe akrylowe, silikonowe i silikatowo-dyspersyjne, najmniej zaś - akrylowe wypełniające i wapienne kolorowe.

Nowoczesne farby są wygodne do nakładania. Kupuje się jako gotowy produkt. Dobrze kryją i nie kapią w czasie malowania. Nie wydzielają szkodliwych substancji podczas schnięcia, dają się nakładać wszystkimi narzędziami (pędzle, wałki) oraz natryskiwać (także bezmgłowo).

Farby chronią również powierzchnię tynku. Dyspersyjne (silikonowe, akrylowe i silikonowo-akrylowe) są mało nasiąkliwe i elastyczne, dzięki czemu pokrywają drobne rysy. Silikatowe z kolei, dzięki swym alkalicznym właściwościom, chronią tynk przed korozją biologiczną, ponadto reagują chemicznie z podłożem, tworząc nierozerwalne połączenia.

Co najbardziej szkodzi farbie na elewacji?

Farby elewacyjne są narażone na szkodliwy wpływ warunków zewnętrznych:

• Promienie ultrafioletowe. Wystawienie elewacji na słońce sprawia, że kolor szybko zacznie płowieć. Dotyczy to zwłaszcza farb w intensywnych kolorach.
• Szkodliwe związki chemiczne. W zanieczyszczonym powietrzu i w kwaśnych deszczach znajduje się wiele związków niszczących farby, które stają się mniej odporne na wnikanie wilgoci.
• Opady. Powłoki z farb elewacyjnych narażone są na opady deszczu i śniegu; pod ich wpływem nieodporna farba zacznie pękać i odspajać się, może też pojawić się na niej biały osad.
• Wysoka temperatura. Elewacje pomalowane na ciemny kolor pod wpływem promieni słonecznych mogą mocno się nagrzewać. Może to powodować naprężenia w warstwie tynku i w efekcie doprowadzić do jego pękania. Warto o tym wiedzieć, wybierając kolor farby elewacyjnej.

Jaki tynk, taka farba

Farby na tynk tradycyjny. Tynki cementowo-wapienne należą do grupy wyrobów mineralnych, można więc je malować dowolnymi farbami. Ważne jest natomiast, by nie zrobić tego za szybko - malowanie zbyt świeżych tynków mineralnych prowadzi najczęściej do powstawania nieusuwalnych wykwitów i przebarwień.

Farby na tynk cienkowarstwowy. Najpierw należy ustalić, jaki jest rodzaj naszego tynku. Do mineralnego pasuje każda farba mineralna (choć to, jaką wybierzemy, będzie miało znaczenie dla właściwości elewacji - np. farba elewacyjna akrylowa zwiększy odporność fasady na zabrudzenia, a silikatowa - na korozję biologiczną. Tynki silikatowe można malować farbami silikatowymi, akrylowymi i silikonowymi (pomalowanie tynku mineralnego albo silikatowego farbą akrylową zmniejsza jego paroprzepuszczalność - nie jest to więc dobry wybór, jeśli ściany ocieplono wełną).

Do tynków akrylowych pasują farby akrylowe i farba elewacyjna silikonowa, które poprawią właściwości wyprawy - elewacja taka będzie m.in. bardziej odporna na płowienie i dłużej pozostanie czysta. Z kolei najnowocześniejsze i najdroższe tynki silikonowe można malować tylko farbami silikonowymi.

Farbę na tynk cienkowarstwowy dobiera się zależnie od jego rodzaju (spoiwa).

Różne farby, różne właściwości

Farby silikatowe. Farby silikatowe (nazywane także mineralnymi, farbami na szkle wodnym lub - od nazwiska swojego wynalazcy - farbami Keima) są wyrobami, które jako spoiwo wykorzystują szkło wodne potasowe. Właśnie temu szczególnemu składnikowi zawdzięczają swoją niezwykłą długotrwałość i odporność.

Farby te - w odróżnieniu od wyrobów dyspersyjnych czy klejowych - łączą się w nierozerwalną całość z mineralnym podłożem; proces ten nazywamy krzemianowaniem. Aby jednak mogły związać, podłoże musi zawierać krzem - a warunek ten spełnia większość tynków. Do drewna lub tworzyw sztucznych farba silikatowa nie przylega.

W marketach trudno znaleźć takie farby, ponieważ ich użycie wymaga dużej wiedzy i wprawy. Spotyka się je w zasadzie tylko u wyspecjalizowanych malarzy.

Farby dyspersyjne. Nazwa pochodzi od chemicznego pojęcia "dyspersja", która oznacza mieszaninę dwóch lub więcej substancji niewchodzących we wzajemne reakcje - najlepszym przykładem może być olej i woda. Dzięki dodatkowi przeróżnych spoiw i rozpuszczalników oraz wskutek intensywnego mieszania, można (przynajmniej na krótki czas) wytworzyć w miarę homogeniczną, możliwą do wykorzystania do malowania farbę. Zaletami farb dyspersyjnych stosowanych na zewnątrz - oprócz atrakcyjnej ceny - są dobra odporność na warunki atmosferyczne i łatwość użycia. Farby są przyjazne dla środowiska, nie są żrące i podczas wysychania nie emitują zbyt dużo szkodliwych substancji. Spotyka się też farby z dodatkiem biocydów przeciwdziałającym rozwojowi mikroorganizmów na wymalowanych powierzchniach. Zresztą nowoczesne dyspersje radzą sobie z mikroorganizmami także bez tych dodatków.

Farby akrylowe, nazywane także akrylatami, w zasadzie są farbami dyspersyjnymi. Spotykane są w bardzo wielu poziomach jakości - bez wątpienia najlepsze i najdroższe są farby w 100 proc. akrylowe. Celem potanienia wyrobu i uczynienia go bardziej dostępnym, spotyka się także z domieszką styrenu w rozmaitych koncentracjach. Można je dość łatwo barwić - w odróżnieniu od farb mineralnych - na bardzo dużo odcieni.

Farby silikonowe stanowią "pomost" pomiędzy farbami silikatowymi i dyspersyjnymi. Są to emulsje żywic silikonowych, zawierających większą lub mniejszą domieszkę dyspersji jako spoiwa. Farby te łączą wszystkie zalety farb mineralnych i dyspersyjnych w bardzo atrakcyjnej cenie.

Farby z oznaczeniem SIL to farby dyspersyjne wzmacniane siloksanami (to surowiec do produkcji silikonu - ich dodanie do farb akrylowych umożliwia uzyskiwanie efektów "czystych fasad"), ze zmniejszoną wodochłonnością i polepszoną paroprzepuszczalnością.

Jakie są korzyści z dobrze dobranej farby elewacyjnej?

Farba elewacyjna umiejętnie dobrana do podłoża długo zachowa swój pierwotny wygląd i właściwości, czyli z jednej strony stabilność koloru, a z drugiej - dobrą odporność na czynniki atmosferyczne. Wszystkie dobre farby fasadowe przeciwdziałają głębokiemu wnikaniu wody w głąb murów. Suche mury z kolei są bardziej odporne na porastanie mikroorganizmami, ponadto suchy materiał zachowuje swoje cechy izolacyjne bez zmian.

Obok tych podstawowych cech farby elewacyjnej, malarz musi zwrócić uwagę na to, aby tak ją dobrać do właściwości podłoża żeby mogła uzyskać te swoje cechy. Znaczenie ma poznanie mikroklimatu otoczenia budynku, aby starannie zaplanować wykonanie prac malarskich.

Przygotowanie do malowania elewacji

Bez względu na to, jaką farbą malujemy - wcześniej trzeba dokładnie przygotować podłoże. Od jego jakości będzie bowiem zależała jakość powłoki malarskiej - dlatego musi być czyste, odpylone, odtłuszczone i wytrzymałe.

Uwaga! Podłoża silnie chłonne bezwzględnie muszą zostać odpowiednio zagruntowane. Zaleca się tu zachowanie systemu: środki gruntujące na bazie dyspersji do farb dyspersyjnych, silikonowe do silikonowych i silikatowe do silikatowych. Gruntowanie poprawia przyczepność farby elewacyjnej do podłoża i wyrównuje jego nasiąkliwość, co zapobiega powstawaniu plam spowodowanych nierównomiernym wchłanianiem farby. Zagruntowaną ścianę maluje się łatwiej, zmniejsza się też zużycie farby.

Wprawdzie farby w handlu spotyka się w formie gotowej do użycia, to jednak należy je przed zastosowaniem dokładnie wymieszać. Nakłada się je pędzlem, wałkiem lub natryskuje. Z reguły nakłada się dwie warstwy. Pierwsza warstwa jest zazwyczaj nieco rozcieńczona. Maluje się w temperaturze powyżej plus 5 stopni, przechowuje powyżej zera. Raz zamrożona farba nie nadaje się do użytku.

Będziesz wybierać kolor elewacji ? Przeczytaj!

Jak dobrać kolor elewacji? Wybierając kolor swojej elewacji, sprawdź okoliczne uwarunkowania prawne; zdarza się, że gminy mogą określać, jakie kolory elewacji są dozwolone.

• Dobrze przemyśl zastosowanie jaskrawych, rażących barw, ponieważ będziesz musiał później z nimi żyć. Jaskrawych kolorów najbezpieczniej jest używać tylko jako dekoracyjnych akcentów.
• Staraj się dobierać kolory harmonijnie i stawiaj na pewne, sprawdzone połączenia - do czerwonego koloru dachu zawsze pasują białe ściany, szczególnie kiedy okna mają białe ramy. Taka kombinacja jest neutralna i może wydawać się nudna, ale jest idealna, kiedy np. zieleń otacza z bliska dom. Możesz także sięgnąć po kolor dachu i powtórzyć go na elewacji. Co innego, kiedy sięga się po farby komplementarne (mieszanina dwóch podstawowych) - zieleń, pomarańcz lub fiolet. Czerwony dach i zielone ściany oddziałują bardzo silnie. W tej kombinacji zieleń trzeba trzymać daleko od domu. Czarne lub ciemnoszare dachy wydają się "przyciskać" dom do ziemi. W tym wypadku można na ściany wybrać jaskrawy kolor, harmonizujący z pozostałymi elementami elewacji. Kolory zmieniaj tylko w narożach wewnętrznych - podkreśli to architekturę. Zmiana koloru na narożach zewnętrznych powoduje, że budynek wygląda jak przemalowany.
• Ciemne kolory ogranicz do niewielkich powierzchni.
• Na cokół wybieraj szare i ciemne barwy.
• Dobieraj kolor do rodzaju materiału. Ciepłe barwy pasują bardziej do tynków, zimne do metalu. Jeśli kolor rury spustowej ci przeszkadza, dopasuj go do koloru elewacji, ale tak, by był trochę zimniejszy lub bardziej szary. Rura pomalowana na kolor identycznie jak elewacja nie stanie się dzięki temu niewidoczna.
• Dobieraj kolory farb lub tynków zewnętrznych tak, aby odróżniały się od barw dachu i stolarki okiennej i drzwiowej. Jeśli wszystkie te elementy będą w tej samej kolorystyce, zwłaszcza w ciemnej tonacji, dom będzie wyglądał monotonnie, ponuro lub przysadziście. Zasadą jest wybieranie kolorów z tej samej temperatury barwnej.
• Kolorem podkreślaj architekturę, nie działaj przeciwko niej, na przykład nie prowadź pasów radykalnie przez drzwi i okna.

Porady architektów: przepis na ładną elewację