Ocieplanie domu: sprawdź, co przeczytasz na etykiecie

O tym, że trwałość domu zależy od jakości użytych materiałów, nie trzeba nikogo przekonywać. Od właściwości poszczególnych wyrobów zależy wytrzymałość konstrukcji, izolacyjność termiczna i akustyczna, bezpieczeństwo pożarowe. Kupując konkretne wyroby, zakładamy, że ich parametry są zgodne z obowiązującymi normami i przepisami. Pełną odpowiedzialność za to ponoszą ich producenci. Niestety, niektórzy z nich uważają, że inwestorzy kierują się głównie niską ceną. Obniżają ją więc kosztem jakości. Stosują zamienniki drogich surowców, które nie zawsze pozwalają uzyskać porównywalną jakość. Według ekspertów z Instytutu Techniki Budowlanej (ITB), badających wyroby przed wprowadzeniem na rynek, dotyczy to m.in. niektórych materiałów izolacyjnych. Na ich przykładzie zdecydowaliśmy się pokazać, jakie parametry są kontrolowane. Do informacji o nich zawsze powinniśmy mieć dostęp. Żaden producent, dystrybutor lub sprzedawca nie powinien ukrywać takich danych.

Badania materiałów

Materiały budowlane są produkowane, badane i oceniane zgodnie z polską, a jednocześnie europejską normą. Jest w niej opisany sposób oceny jakości tych wyrobów. Kontroluje się je nawet wtedy, gdy są już na rynku. Mają do tego prawo wojewódzcy inspektorzy nadzoru budowlanego. Mogą oni pobierać próbki do badań kontrolnych u każdego producenta, importera, a także sprzedawcy, jeżeli zaistnieje prawdopodobieństwo, że wyrób jest wadliwy, nawet wtedy, gdy cała dokumentacja jest w porządku. Inspektorzy mogą także kontrolować place budów, jeżeli stawiane na nich obiekty są na sprzedaż (głównie przez deweloperów). Próbki pobierają, nie niszcząc wyrobu (jeżeli to możliwe) i w ilości umożliwiającej badanie. Analizę przeprowadza akredytowane laboratorium, które przygotowuje sprawozdanie. Koszty badań wyrobów pobranych u producenta, importera, sprzedawcy pokryją oni sami, chyba że podejrzenia o wadliwość okażą się bezzasadne.

Jeżeli produkt nie będzie spełniał wymagań określonych w przepisach, mogą być zastosowane wobec jego producenta sankcje karne, na przykład grzywna, zakaz wprowadzania bądź nakaz wycofania z obrotu bez prawa do ich poprawy. W decyzji tej nadzór może też nałożyć obowiązek odkupienia wyrobów od osób, które je już wcześniej nabyły. Wykaz wyrobów zakwestionowanych w czasie kontroli, czyli czarną listę producentów, prowadzi główny inspektor nadzoru budowlanego. Na wykazie tym nie ma żadnego produktu do izolacji termicznej. Podobną listę wyrobów ze znakiem CE prowadzi UOKiK. Znalazło się na niej kilka produktów do izolacji termicznej.

Ekspert tematu, Piotr Pawlak: dlaczego deklaracje właściwości użytkowych produktów są ważne?

Obecnie bardzo często jesteśmy atakowani reklamami i komunikatami dotyczącymi znakomitych, jedynych właściwości produktów, ich cech i zalet oraz korzyści, jakie przynosi ich stosowanie. To samo widoczne jest również na rynku budowlanym. Istotne jednak jest to, jakie informacje są nam przekazywane, czy są one rzetelne i znajdują potwierdzenie w dokumentach.

Zgodnie z dzisiejszym prawem, pełną odpowiedzialność za jakość wyrobów - zgodność ich właściwości z deklaracjami, podawanymi informacjami - ponosi producent. Jednym ze sposobów sprawdzenia wiarygodności tych komunikatów i informacji są właśnie deklaracje właściwości użytkowych. To w tym dokumencie znajdziemy dokładne informacje na temat wszystkich zweryfikowanych i potwierdzonych parametrów produktów. Elementy podawane w tym dokumencie podlegają kontroli, dzięki czemu kupując produkty, dla których parametry zadeklarowane są w deklaracji właściwości użytkowych, mamy pewność, że dany wyrób je spełnia.

Większość materiałów jest produkowana, badana i oceniana zgodnie z polskimi, a jednocześnie europejskimi normami, opracowanymi przez CEN (Europejski Komitet Standaryzacji). Wskazany w normach jest również sposób oceny i weryfikacji właściwości użytkowych tych wyrobów. Co do zasady wyroby, które osiągają lepsze klasy reakcji na ogień (od A1 do C), podlegają ściślejszym badaniom, z większym udziałem jednostek niezależnych od producentów, bo od pewności zachowania tych klas może zależeć bezpieczeństwo pożarowe konstrukcji. Tymczasem w przypadku wyrobów o niskich klasach reakcji na ogień nie ma takich oczekiwań, bo i tak wiadomo, że w każdej sytuacji są palne, więc deklarację zgodności, potwierdzającą jakość i prowadzenie kontroli wyrobów wydaje sam producent: na swoją wyłączną odpowiedzialność i bez żadnego udziału jednostek od niego niezależnych.

Warto zatem w sytuacjach, gdy mamy wątpliwość lub gdy producent reklamuje znakomite parametry i właściwości produktów spojrzeć w deklarację właściwości użytkowych, gdyż tylko ona jest oficjalnym i pewnym potwierdzeniem parametrów produktu.

Pamiętajmy, że deklaracje właściwości użytkowych muszą być nam udostępnione. Najczęściej producenci umieszczają je na własnych stronach internetowych. Warto zatem poświęcić chwilę na zweryfikowanie informacji, które są prezentowane w materiałach reklamowych producentów, aby podstawą wyboru były realne i potwierdzone korzyści, a nie tylko marketingowe obietnice. ROCKWOOL udostępnia deklaracje właściwości użytkowych swoich produktów na specjalnej stronie dop.rockwool.com.

Etykieta wełny mineralnej

(przejedź kursorem przez rysunek, szukaj aktywnych okienek z opisami)

Jakie informacje kryją się na etykiecie

Najważniejsze parametry techniczne producenci są zobowiązani zamieścić na etykiecie umieszczanej na opakowaniu wyrobu. Etykieta jest niewielka, ale naprawdę warto jej poszukać. Czas zainwestowany na zapoznanie się z jej treścią zwróci się z nawiązką podczas eksploatacji. Ma to duże znaczenie szczególnie wtedy, gdy dotyczy różnych odmian tego samego materiału. Paczki o pozornie takiej samej zawartości mogą skrywać materiały o bardzo różnych właściwościach. Podpowiadamy, na które z nich zwracać uwagę, wybierając izolację termiczną.

Oprócz danych dotyczących nazwy produktu i jego producenta, oznaczenia CE, kodu kreskowego, a także wymiarów (szerokość, długość, grubość) i powierzchni, na etykiecie znajdziemy opis najistotniejszych właściwości. Niektóre z nich (na przykład najważniejsze parametry określające izolacyjność termiczną materiału - współczynnik przewodzenia ciepła (lambda) i opór cieplny RD) są takie same dla wełny mineralnej i styropianu, inne - decydujące o przeznaczeniu - zupełnie różne.

Rękojmia czy gwarancja

Kupując materiały budowlane, chcemy wierzyć, że są one dobrej jakości, nie mają żadnych wad i spełniają wymagane parametry. Niestety czasem bywa zupełnie odwrotnie - część wyrobów nie spełnia deklarowanych przez ich producentów właściwości. Co zatem robić w takiej sytuacji Otóż okazuje się, że mamy obecnie w tej kwestii spore uprawnienia. Wynikają one ze znowelizowanych przepisów ustawy o prawach konsumenta.

Najistotniejsze zmiany dotyczą rękojmi lub gwarancji, jaką ma kupujący materiały zarówno w punkcie stacjonarnym (na przykład w markecie budowlanym bądź hurtowni), jak i w internecie. Jednocześnie zwiększona została odpowiedzialność sprzedawcy z tego tytułu.

Rękojmia. Na jej podstawie możemy egzekwować swoje prawa, jeśli okaże się, że określony materiał ma wady fizyczne i nie spełnia wymagań określonych w normach dotyczących wyrobu, czyli jest niezgodny z umową kupna-sprzedaży. Dotyczy to również jego zastosowania, tj. rzeczy nie można wykorzystać w celu o którym informował sprzedawca. Wówczas przysługuje nam w terminie 14 dni możliwość odstąpienia od umowy i prawo do zwrotu poniesionych kosztów, ewentualnie żądanie obniżenia ceny lub wymiana wadliwego towaru.

Etykieta płyt styropianowych

(przejedź kursorem przez rysunek, szukaj aktywnych okienek z opisami)

Uwaga! Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi jest obowiązkowa. Nowe regulacje wydłużają terminy tej odpowiedzialności. Sprzedawca odpowiada teraz za wady fizyczne rzeczy stwierdzone przed upływem dwóch lat od dnia wydania rzeczy kupującemu (dotychczas był to jeden rok).

Gwarancja. Nie jest obligatoryjna, większość producentów ją daje, ale nie wszyscy. Każdy z nich ma prawo dowolnie określić „okres ochronny” rzeczy, nie wynika to z żadnych przepisów. Dlatego przed planowanym zakupem warto dokładnie zapoznać się z jej warunkami: co konkretnie obejmuje i na jak długi jest czas jest udzielana. To ważne, bo często dajemy się skusić tylko na długość okresu gwarancji, nie sprawdzając, jakie wady obejmuje. To jednak nie wszystko. Sprzedawca nie musi ograniczać się jedynie do wydania dokumentu gwarancyjnego. Może on złożyć oświadczenie gwarancyjne, określające obowiązki i uprawnienia kupującego wtedy, gdy produkt nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu.

W oświadczeniu gwarancyjnym powinny się znaleźć takie informacje jak nazwa i adres gwaranta, czas trwania i terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej czy uprawnienia przysługujące w razie stwierdzenia wady. Jeśli ich nie ma, nie oznacza to, że jesteśmy pozbawieni uprawnień. Każde nawet najkrótsze oświadczenie może zostać uznane za udzielenie gwarancji. Termin obowiązywania gwarancji wynosi dwa lata od dnia wydania materiałów.

Ekspert tematu radzi: jak zweryfikować jakość materiałów budowlanych?

Krzysztof Krzemień, dyrektor d.s. technicznych w firmie Termo Organika: - Badania prowadzone przez organy państwowego nadzoru budowlanego i organizacje producenckie wykazują, że spora część wyrobów budowlanych nie spełnia deklarowanych właściwości. Obok rzetelnych producentów, często wytwarzających swoje wyroby powyżej wymagań, jest też znaczna grupa firm świadomie zaniżających jakość. Dla inwestora budującego swój wymarzony dom, czy remontującego swoje lokum, zakup takich oszukanych wyrobów wiąże się ze sporym ryzykiem, że zainwestowane pieniądze (np. w termomodernizację) nie przyniosą spodziewanych korzyści. Czy kupujący materiały budowlane jest skazany na porażkę z oszustami? Poniżej, na przykładzie styropianu wskazujemy, czym kierować się przy wyborze materiałów budowlanych, by nie dać się nabić w butelkę.

Należy bezwzględnie unikać materiałów o zaskakująco niskiej cenie, gdyż jej zaniżenie nie wynika z troski producenta o wydane przez klienta pieniądze, ale często jest efektem kiepskiej jakości. Kupując styropian, nie jesteśmy w stanie metodą „na oko” sprawdzić deklarowanych przez producenta parametrów produktu. Do tego potrzebny jest profesjonalny sprzęt, który pozwoli zweryfikować rzeczywiste wartości z tymi podanymi na etykiecie. Dlatego zawsze warto sprawdzić na stronach internetowych producenta, czy jego wyroby mają certyfikaty, atesty i rekomendacje uznanych instytutów naukowych, np. Instytutu Techniki Budowlanej (ITB). Na szczególną uwagę zasługuje Rekomendacja Techniczna i Jakości RTQ, jedyny dokument uzyskiwany po pozytywnej kontroli jakości wyrobów. Oznacza ona cykliczną weryfikację (co najmniej dwa razy w roku) jakości produktów wykonywaną w badaniach na próbkach styropianu pobranych z rynku przez pracowników instytutu bez wiedzy producenta, w dowolnie wybranym przez siebie miejscu i czasie. Tylko jej pozytywne wyniki uprawniają do posługiwania się dokumentem rekomendacji.

Firma Termo Organika, największy polski producent styropianu, jako pierwsza uzyskała rekomendacje ITB i jako jedyna ma je na wszystkie swoje wyroby. Kontrole styropianu – wykonywane przez instytut nieprzerwanie od 8 lat – potwierdzają, że styropian Termo Organiki spełnia deklarowane parametry, a nawet je przewyższa.