Prefabrykacja w praktyce

Choć zagadnienie prefabrykacji funkcjonuje w Polsce od dłuższego czasu, to polscy inwestorzy wciąż nieufnie podchodzą do tej metody jako alternatywnej technologii budowy domu. Wolą przysłowiowe murowane ściany, gdyż ich zdaniem są trwalsze, solidniejsze i na pewno tańsze, a przede wszystkim „znane”. Trzeba w tym miejscu powiedzieć, że nie jest to zgodne z prawdą. Być może zła opinia, która ciągnie się za prefabrykatami wynika z tego, że kiedyś wykorzystywano do wznoszenia takich budynków rzeczywiście materiały kiepskiej jakości. Do tego dochodziło niedbalstwo ze strony wykonawców i ostatecznie taki dom nie spełniał ani parametrów, ani potrzeb i oczekiwań swoich mieszkańców. Obecnie nowoczesna prefabrykacja to w zasadzie same zalety. To zupełnie inne materiały oraz sposób budowy. Dzisiaj prefabrykacja to technologia stworzona do energooszczędności, spełniająca wszystkie wymagania stawiane budynkom XXI wieku. A do tego oszczędzająca czas.

Obecnie technologia prefabrykacji to nowoczesne rozwiązania i nowoczesna produkcja gotowych elementów. Wyeliminowano wszystkie błędy konstrukcyjne oraz kiepską izolację termiczną. Do tego postawiono na profesjonalne wykonawstwo – wszystko po to, aby inwestor mógł zamieszkać w zdrowym, ekologicznym i ekonomicznym domu.

Powtórzenie wiadomości

1. Jak już pisaliśmy w poprzednim numerze „Ładnego Domu”, prefabrykaty to wykonane wcześniej w fabryce, w kontrolowanych warunkach, elementy konstrukcyjne, które przyjeżdżają na plac budowy gotowe do montażu. Za pomocą ciężkiego sprzętu ustawia się je na przygotowanych uprzednio fundamentach (mogą to być zarówno fundamenty tradycyjne: ławy i ściany fundamentowe, jak i płyta fundamentowa, która zapewnia doskonałą izolację termiczną i ochronę domu przed wilgocią). Posadowienie budynku najczęściej nie trwa dłużej niż 1-2 dni robocze. Dzięki temu budowa trwa nieporównywalnie szybciej niż w przypadku domu murowanego, unikamy chociażby czasochłonnych prac mokrych i wszelkich innych ograniczeń związanych z niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.
2. Produkcja elementów prefabrykowanych wykorzystuje najnowsze i najlepsze technologie dostępne na rynku. Elementy te po „wyjściu” z fabryki są już odpowiednio zabezpieczone, właściwie ocieplone, zwykle mają też przygotowane otwory okienne i drzwiowe. Pełny prefabrykat może mieć nawet zamontowaną stolarkę okienną, instalację elektryczną i wykończone ściany wewnętrzne.
3. Co ważne, dzięki nowoczesnym metodom prefabrykacji domy wykonywane są na najwyższym poziomie. Budynek jest bezpieczny pożarowo, trwały, niezawodny i spełnia wszelkie obowiązujące normy unijne oraz rozporządzenia, w tym najważniejsze wytyczne ujęte w Warunkach Technicznych. To ważna informacja, szczególnie dla tych wszystkich, którzy jak wspomnieliśmy mają obawy co do tego, że taki dom „nie da sobie rady w naszym klimacie”
4. Dodajmy na koniec, iż współczesne domy z prefabrykatów wcale nie muszą przypominać domków holenderskich i absolutnie nie powinny kojarzyć się wyłącznie z obiektami letniskowymi i minidomkami, które można przenosić z miejsca na miejsce (choć niewątpliwie jedną z największych zalet mobilnych domków jest możliwość ich szybkiego przemieszczenia; obecnie coraz więcej osób stawia na pierwszym miejscu wolność i niezależność, w tym możliwość szybkiej zmiany miejsca zamieszkania). A wracając do współczesnych domów prefabrykowanych, również mogą to być „pełnowartościowe” budynki całoroczne, charakteryzujące się nowoczesnym wyglądem oraz zapewniające trwałość realizacji. Niezależnie od powierzchni są ergonomiczne, ekologiczne i energooszczędne zarazem. Wszystkie są precyzyjnie wykonane i dopasowane do potrzeb i oczekiwań inwestora. Mają funkcjonalne i wygodne wnętrza, w których panuje zdrowy mikroklimat i które możemy zaaranżować i wykończyć według własnych upodobań.

Rodzaje prefabrykatów i sposób ich powstawania

Zależnie od materiału, jaki został wykorzystany do produkcji określonych elementów budowlanych, prefabrykaty mogą być wykonane np. w technologii:

• szkieletowej (ze szkieletem stalowym lub drewnianym),
• betonowej,
• keramzytobetonowej, jako domy z bali, jako domy modułowe.

Szkielet drewniany

Drewniane budownictwo szkieletowe polega na zbudowaniu drewnianego szkieletu domu pełniącego funkcję konstrukcyjną. Prawidłowo przygotowany szkielet pozwala na zachowanie odpowiedniej sztywności całej konstrukcji, tak aby była w stanie przenosić obciążenia np. dachu czy kolejnej kondygnacji. Najpopularniejszym materiałem do wznoszenia domów w szkielecie drewnianym jest – jak sama nazwa wskazuje – drewno. Stosuje się przede wszystkim drewno drzew iglastych, głównie sosny lub świerku. Często też wybierany jest modrzew – wyróżnia go duża trwałość, odporność na gnicie, wilgoć, owady. Możliwe jest także użycie gatunków egzotycznych, ale – co zrozumiałe – koszt takiej budowy z uwagi na cenę drewna będzie wyższy. Szkielet drewniany może być wykonany np. w systemie:

1. Słupowo-ryglowym z belkowymi stropami. Elementy powstają z drewna litego lub drewna na złącze klinowe (przy mniejszych obciążeniach i rozpiętościach) lub z drewna klejonego warstwowo przy rozpiętościach większych. W przypadku prefabrykacji wszystkie elementy konstrukcji przygotowywane i docinane są w warunkach fabrycznych, a następnie dostarczane w pakietach, ponumerowane tak, aby przeprowadzić bezproblemowy montaż.

2.Prefabrykowanych ścian nośnych i stropów jako bardziej zaawansowana opcja budownictwa szkieletowego (czyli z zastosowaniem konstrukcji opartej na słupach i belkach, ale zespolonych w warunkach fabrycznych w gotowe elementy ścienne i stropowe) lub wykonywane jako lite – z drewna klejonego krzyżowo albo warstwowo. Elementy płytowe i stropowe mogą być wykończone w warunkach fabrycznych (izolacja, poszycie płytą i rozprowadzenie instalacji) lub dostarczane jako gotowy element konstrukcyjny do wykonania izolacji, instalacji i obicia płytą na placu budowy podczas montażu.

Domy modułowe

To najwyższy stopień prefabrykacji. Są to przestrzenne, prostopadłościenne elementy powstałe w wyniku fabrycznego połączenia prefabrykowanych elementów stropowych i ściennych. Domy modułowe opuszczają fabrykę w postaci gotowych „pudełek” – modułów, przy czym jeden taki element to już trwale połączone ściany, dach oraz podłoga. Moduł sam w sobie może być gotowym obiektem, wykończonym wewnątrz i na zewnątrz z rozprowadzonymi instalacjami, białym montażem itp., lub może to być kilka modułów składających się na budynek.

Domy modułowe można znosić z prefabrykatów wykonanych z różnych materiałów, np. drewna, keramzytobetonu czy stali. Decyzja o budulcu, z jakiego ma powstać gotowy dom modułowy, uzależniona jest od wielkości budynku, a także jego formy.

Szkielet stalowy

Szkielet stalowy tworzą solidne, gięte na zimno i ocynkowane kształtowniki stalowe o różnych rozmiarach i grubościach. Szeroki asortyment elementów umożliwia stworzenie dowolnego projektu architektonicznego – od prostego do bardziej skomplikowanego. Całość konstrukcji jest skręcana z wykorzystaniem specjalnych śrub samowiercących bądź nitów – nie jest spawana – co pozwala uniknąć ewentualnych źródeł korozji. Stalowa konstrukcja budynku jest bardzo sztywna i stabilna, co oznacza, że nie ma ryzyka powstawania pęknięć ani odkształceń. Odznacza się również odpornością na wiele innych czynników zewnętrznych – jest całkowicie niepalna, a pod wpływem wilgoci nigdy nie zgnije, nie rozwarstwi się, ani nie rozwinie się na niej pleśń.

Zewnętrzne ściany domu ze stali są najczęściej wypełniane drewnopochodnymi płytami, następnie pokrywane są izolacyjnym styropianem i tynkiem elewacyjnym. Z kolei ściany wewnętrzne są zazwyczaj wypełniane pianką poliuretanową albo mineralną wełną, dzięki czemu wnętrze domu jest świetnie zabezpieczone przed stratami ciepła.

Domy z bali

Należą również do grupy wspomnianych wspomnianych prefabrykatów drewnianych. Surowcem wykorzystywanym do ich budowy jest sosna, świerk skandynawski, jodła lub modrzew albo cedr czy dąb. Domy z bali mogą być wznoszone z bali pełnych¸ okrągłych z drewna litego oraz klejonych, wykonywanych w różnych kształtach przekroju poprzecznego. Możemy też wybrać bale izolowane, „przyjmujące” najczęściej postać prostokąta, w których zewnętrzną warstwą jest drewno, a wewnętrzną materiał izolacyjny (wełna mineralna, styropian lub pianka poliuretanowa). Podobnie jak w klasycznych technikach budowlanych, drewniana konstrukcja domu umieszczana jest na płycie lub ścianach fundamentowych.

Wszystkie domy prebrykowane powstają w oparciu o dokładnie te same normy prawa budowlanego, co tradycyjne budynki. Muszą zatem spełniać identyczne wymagania zarówno jeśli chodzi o jakość, bezpieczeństwo, jak i parametry cieplne.

Prefabrykat betonowy i keramzytowy (keramzytobetonowy)

To rozwiązania, które pozwalają na produkcję różnorodnych elementów, takich jak stropy, słupy, belki oraz ściany. Zatrzymajmy się na chwilę na tym ostatnim elemencie. Ściany zewnętrzne w tej technologii są wykonywane najczęściej w technologii warstwowej. W tym wypadku mamy warstwę konstrukcyjną, warstwę izolacyjną oraz warstwę zewnętrzną. Plusem takich prefabrykowanych ścian jest ich powszechne wyposażanie w miejsca na instalacje, co pozwala uniknąć dodatkowego bruzdowania. Co więcej dokładnie zaplanowane i zrealizowane otwory drzwiowe i okienne pozwalają uniknąć możliwych mostków termicznych. Z kolei prefabykaty keramzytowe (keramzytobetonowe) podobnie, jak ich betonowi bracia to także technologia, którą coraz częściej interesują się polscy inwestorzy.

Keramzytobeton – jak sama nazwa wskazuje – to mieszanka betonowa wzbogacona o lekkie kruszywo ceramiczne, jakim jest keramzyt. Keramzyt jest obojętny chemiczne, odporny na kwasy, wilgoć oraz procesy gnilne. Nie wydziela żadnych związków chemicznych ani gazów. Jest to materiał mrozoodporny i całkowicie niepalny. Nie chłonie wilgoci, narażony na nią szybko „wyprowadza” ją na zewnątrz. Przykładowa ściana z keramzytobetonu składa się w ok 75% z czystego keramzytu, ok. 15% piasku oraz 10% cementu, który służy głównie jako spoiwo. Takie ściany nie wymagają też specjalnych zabiegów konserwacyjnych poza typowymi pracami, takimi jak malowanie elewacji.

Prefabrykaty betonowe i keramzytobetonowe zyskują coraz większą popularność, stopniowo zastępując tradycyjne metody budowy. To zjawisko wynika przede wszystkim z ich zautomatyzowanej produkcji i skrupulatnej kontroli jakości oraz kontroli kosztów docelowej inwestycji. Praca w oparciu o beton oraz beton w połączeniu z keramzytem pozwala wykorzystywać jego zalety w zakresie trwałości, izolacji termicznej, energooszczędności oraz zdrowego mikroklimatu, sprzyjającego także alergikom i astmatykom.

TOP 10, czyli zestawienie zalet domów prefabrykowanych

Jednym zdaniem powiedzieć można, iż technologie alternatywne, a jedną z nich jest omawiana przez nas prefabrykacja, niosą za sobą dużo większą precyzję wykonania poszczególnych elementów, przewidywalność czasu niezbędnego na realizację produkcji i montażu oraz ograniczają – do minimum – czynnik ludzki. Inne istotne plusy domów prefabrykowanych to:

1. Jakość domów prefabrykowanych jest zdecydowanie wyższa w porównaniu z domami budowanymi tradycyjnie z uwagi na prowadzenie produkcji w kontrolowanych, zamkniętych warunkach, precyzyjne wykonanie elementów oraz wcześniejsze realizacje tego samego projektu.
2. Domy z prefabrykatów są trwałe, stabilne i ciepłe. Obecnie absolutnie nie powinny kojarzyć się z niską jakością, gdyż każdy element z prefabrykatów jest poddawany – jak wyżej wspomnieliśmy – surowej kontroli technicznej na każdym etapie produkcji – od projektowania po montaż końcowy. Z racji właśnie laboratoryjnego procesu producenci nie tracą czasu na usuwanie ewentualnych błędów, niedoróbek czy konieczności poprawiania jakiegoś etapu – w większości przypadków elementy powstają na wyspecjalizowanych liniach produkcyjnych w oparciu o oprogramowanie komputerowe, które z precyzją do setnych części milimetra tworzy zaprojektowane elementy bez ryzyka błędu ludzkiego.
3. Stosując tę technologię, unikamy błędów konstrukcyjnych oraz mostków cieplnych, a to znacznie obniża rachunki za późniejszą eksploatację oraz eliminuje konieczność wykonywania częstych remontów lub poprawek w naszym domu.
4. Technologie te dają również zdecydowanie większy komfort już na etapie instalacji domu na działce. W odróżnieniu bowiem od tradycyjnej metody budowy, w tym wypadku potrzebujemy na działce jedynie agregatu prądotwórczego i dostępu do wody. To wystarcza do kompletnego montażu domu (oczywiście na uprzednio przygotowanym fundamencie).
5. Prefabrykacja równa się oszczędność czasu. W tym przypadku szybkość budowy jest tożsama z jakością – ściany nie muszą być sezonowane, kilka dni po zakończeniu montażu można przystąpić do dalszych prac. Nie ogranicza nas pogoda ani pora roku, dom możemy postawić nawet jesienią i zimą, a jeśli wybraliśmy projekt o powierzchni zabudowy nieprzekraczającej 70 m2, nie musimy ubiegać się o pozwolenie na budowę, ale należy dokonać zgłoszenia jego budowy.
6. Kolejnym argumentem przemawiającym za prefabrykacją jest tzw. czysta budowa. Na działkę przyjeżdża gotowy i posortowany zestaw elementów. To powoduje, że nie ma konieczności składowania i przechowywania budulca. To również brak jakichkolwiek nadwyżek, śmieci czy innych pozostałości po procesie budowy.
7. Decydując się na dom prefabrykowany, ostateczny koszt znamy z góry. Może on wydawać się wysoki między innymi dlatego, że w krótkim terminie trzeba sfinansować całą inwestycję. Wygląda to więc inaczej niż w przypadku budownictwa tradycyjnego, gdy koszty są rozłożone w czasie, bo opłacamy po kolei poszczególne etapy robót. Podczas budowy odchodzą nam też wszystkie bolączki operacyjne.
8. Inwestor może wcześniej zobaczyć, jak taki dom prezentuje się w rzeczywistości i czy jest to rozwiązanie dla niego. Dzięki temu nie musi na bieżąco nadzorować swojej działki, sprawdzać, czy ekipa budowlana pojawiła się danego dnia w pracy, oraz dopłacać za rozwiązania, które z różnych powodów jednak nie znalazły się w pierwotnej wycenie. Przekłada się to później na cenę ostatecznej inwestycji, wydłużenie terminu realizacji, nie wspominając o ilości zmarnowanego czasu, nerwach i potencjalnych błędach wykonawczych.
9. W praktyce nie ma ograniczeń co do szerokości i wielkości domu prefabrykowanego. To, co ogranicza możliwość budowy takiego domu, to… w zasadzie droga dojazdowa, którą musimy pokonać, wioząc gotowe ściany i dach. Na plac budowy musi też bezpiecznie wjechać dźwig, aby zmontować komponenty. I tu już nie ma taryfy ulgowej – droga musi na to pozwolić.
10. Prefabrykacja to ekologia. Budownictwo prefabrykowane to system ekologiczny, a zwłaszcza budynki szkieletowe, określane w branży jako tak zwane budownictwo lekkie, pozwalające zredukować masę materiałów potrzebnych do budowy nawet o 50%, w stosunku do budownictwa murowanego. To przekłada się na znaczną redukcję ilości energii potrzebnej do wyprodukowania i dostarczenia materiałów. Poza tym większość materiałów stosowanych w systemie budownictwa prefabrykowanego jest ponownie przetwarzalna, a to, co zostaje niewykorzystane, jest sortowane i oddawane do recyklingu. Ekologia w budownictwie prefabrykowanym to nie tylko materiały bezpieczne dla środowiska i niewielka ilość energii potrzebnej do ich wytworzenia, to również niskie zapotrzebowanie na energię do ogrzania takiego domu, którego parametry – co wielokrotnie podkreślaliśmy – nie odbiegają od budynków stawianych tradycyjnie.