Mak lekarski (Papaver somniferum). Narkotyk z maku czy lekarstwo?
Mak lekarski dostarcza smacznych nasion i surowca na leki. Dawniej uważano je za symbol szczęścia i dostatku
Mak lekarski - nasiona
Nasiona maku lekarskiego (Papaver somniferum) - zależnie od odmiany - są niebieskawe lub prawie białe. Przyrządzano z nich tradycyjne smakołyki - z ciemnych np. kutię, struclę, z jasnych zaś rogale świętomarcińskie.
Mak lekarski - opis
Roślinę często wysiewano w ogródkach. Wiosną zwracały uwagę jej stalowozielone pędy, później wzrok przyciągały kwiaty, zwykle w chłodnych odcieniach różu i fioletu, a na koniec sezonu- okazałe makówki wznoszące się na 1,5 m.
Mak lekarski - narkotyk
Mak lekarski uprawia się jednak nie tylko ze względu na nasiona. Słynie także z tego, że w jego soku mlecznym znajduje się uśmierzająca ból i działająca narkotycznie morfina, przydatna zwłaszcza w ciężkich stadiach choroby nowotworowej. Kolejny składnik soku - kodeina - wykorzystywana jest jako lek łagodzący suchy kaszel oraz nadpobudliwość, a papaweryna działa leczniczo przy kolce wątrobowej. Niestety, morfina powoduje niekorzystne zmiany w psychice i silnie uzależnia, dlatego można ją stosować jedynie na zlecenie lekarza. Dziesięć lat temu, aby przeciwdziałać narkomanii i ograniczyć możliwość nielegalnej produkcji opium, czyli zagęszczonego soku maku lekarskiego, oraz rodzimego wynalazku - "kompotu" - uprawę tej rośliny poddano ścisłej kontroli.
Mak lekarski a mak polny
Byliśmy w czołówce europejskich producentów maku, ale teraz plantacje stały się niedochodowe i większość zlikwidowano. Nasiona na wypieki sprowadzamy z Czech, gdzie przepisy są bardziej liberalne. W Polsce rosnące na rabacie samosiejki, a nawet odmiany ozdobne lub niskomorfinowe maku lekarskiego grożą wytoczeniem właścicielowi ogrodu sprawy karnej.
Możemy jednak cieszyć się urodą pokrewnych gatunków. Równie wielkie kwiaty w bogatej gamie odcieni tworzy bylinowy mak wschodni, zaś nieco mniejsze i bardziej delikatne - maki jednoroczne, np. biedronkowy, polny i ich odmiany mieszańcowe.
Do celów spożywczych uprawia się wyłącznie odmiany o znikomej zawartości morfiny (poniżej 0,06%), m.in. 'Mieszko', 'Rubin', 'Agat', 'Michałko' i 'Zambo'. Wymagane jest jednak urzędowe zezwolenie i poddawanie plantacji licznym kontrolom.
- Więcej o:
Błękitny mak [Mekonops]
Mak - piękny kwiat, który wymaga pozwolenia
Wigilijna opowieść o maku
Paprocie domowe łatwe w uprawie. Paprocie doniczkowe - uprawa i pielęgnacja
Krzewy ozdobne na pyszne przetwory i nalewki
Czym jest poplon? Jakie rośliny poplonowe wykorzystać w ogrodzie?
Z czym łączyć wrzosy na tarasie? Kompozycje na taras i balkon
Które byliny żyją najdłużej?