Papryka. Uprawa i pielęgnacja papryki w ogrodzie. Dobre odmiany papryki słodkiej i ostrej

Wyprawy Kolumba odmieniły oblicze Europy m.in. za spra- wą sprowadzonych zza oceanu osobliwych roślin. Także przywieziona do Hiszpanii w 1493 r. papryka swoim wyglądem i właściwościami wzbudziła niemałą sensację. Oto pojawiła się nowa przyprawa, która podobnie jak pieprz potrafiła ożywić mdły smak potraw sporządzanych wówczas z nie zawsze świeżego mięsa. Nic zatem dziwnego, że nadano jej nazwę indiańskiego (albo hiszpańskiego) pieprzu, choć z tą znaną od starożytności rośliną nic jej nie łączy.

Papryka podobnie jak pomidor, ziemniak i bakłażan należy do dużej rodziny psiankowatych (Solanaceae). O ile jednak inne warzywa z tej grupy bardzo długo traktowano podejrzliwie (obawiano się, że są trujące), papryka szturmem wdarła się do europejskiej kuchni. Nie sposób dziś wyobrazić sobie bez niej węgierskiego gulaszu czy hiszpańskiego gazpacho.

Papryka jest ciepłolubna

Papryka roczna, pieprz hiszpański, pieprz turecki albo bardziej naukowo - pieprzowiec roczny to nazwy tej samej rośliny Capsicum annuum. Rośnie ona dziko w Ameryce Środkowej i Południowej. Jest wybitnie ciepło- i światłolubna. Choć nazwa sugeruje krótki żywot, papryka roczna w klimacie podzwrotnikowym jest rośliną wieloletnią (byliną).

Prace genetyków i hodowców oraz wynalazek tuneli foliowych przesunęły uprawę papryki znacznie na północ. Dziś jej plantacje w Europie spotykamy nie tylko nad Morzem Śródziemnym czy na Węgrzech. Z sukcesem uprawiamy ją i w Polsce - mamy świetne krajowe odmiany.

Papryka jest urodziwa

Papryki dorastają zwykle do wysokości 50-100 cm. Mają silne, wzniesione i mocno rozgałęzione łodygi. Ciemnozielone liście są duże i błyszczące. Niepozorne białe, zielonkawe lub lekko fioletowe kwiaty pojawiają się w kątach liści. Są podobne do kwiatów ziemniaka.

Z punktu widzenia botaniki owoce papryki są jagodami. Dzikie papryki wydają owoce nieduże, wydłużone i bardzo pikantne. Gdy dojrzeją, są intensywnie czerwone (choć zdarzają się też formy żółte), mają cienką skórkę i niewiele miąższu.

Karłowe odmiany papryki rocznej doskonale nadają się do uprawy w domu jako rośliny ozdobne. Jesienią znajdziemy w kwiaciarniach i sklepach ogrodniczych śliczne krzaczki obsypane drobnymi kulistymi lub stożkowatymi strąkami przyjmującymi barwy od

ciemnej zieleni poprzez intensywną żółć i oranż po czerwienie, a nawet głębokie fiolety. Aby owoce nie zasychały, rośliny muszą być regularnie podlewane. Nie wolno do-puścić do przesuszenia korzeni.

Papryka diabelsko ostra

Pikantne suszone strąki papryki są przyprawą cenioną od wieków. Wchodzą w skład arabskiej harisy, amerykańskiego tabasco, meksykańskiego chili... Przygotowując przyprawy, miesza się w różnych proporcjach sproszkowane części owoców (najbardziej pikantne są pestki). Miąższ zawiera karotenoidy i flawonoidy - pomarańczowe i żółte barwniki roślinne, które neutralizują wolne rodniki, a zatem działają przeciwnowotworowo. Dostarcza także rekordowych ilości witaminy C (100-400 mg w 100 g). W 1928 r. węgierski biochemik Albert Szent-Györgyi właśnie z papryki wyizolował po raz pierwszy witaminę C, za co otrzymał Nobla.

Zdrowa papryka

Poza witaminami i przeciwutleniaczami pestki i miąższ papryki zawierają kapsaicynę - alkaloid pobudzający perystaltykę jelit i wydzielanie soków żołądkowych. To on właśnie nadaje jej charakterystyczny pikantny smak. Kapsaicyna jest składnikiem wielu maści przeciwbólowych i rozgrzewających. W ostatnich latach prowadzone są badania nad wykorzystaniem jej w leczeniu nowotworów.

Papryka po prostu smaczna

W wyniku hodowli otrzymano odmiany papryki o bardzo dużych owocach z grubym, soczystym, łagodnym w smaku miąższem. Kształty strąków są bardzo zróżnicowane. Przypominają prostopadłościany, walce, stożki, a nawet kule. Niektóre są silnie żebrowane. Gdy dojrzeją, są czerwone, żółte, pomarańczowe lub fioletowe (czasem tak ciemne, że niemal czarne). Nie ma natomiast odmian o owocach zielonych. Zielona papryka ze sklepowych półek to niedojrzałe, ale już wyrośnięte owoce różnych odmian słodkich. Nie wywołają one bólów brzucha, natomiast papryki odmian ostrych należy zawsze zbierać w pełni dojrzałe.

Owoce papryki słodkiej jada się na surowo, dusi, piecze, marynuje... Bez tego warzywa wiele europejskich kuchni narodowych po prostu nie mogłoby istnieć.

Uprawa papryki w Polsce

Nic nie stoi na przeszkodzie, by w Polsce uprawiać paprykę w gruncie.

W połowie marca wysiewamy nasiona w szklarni lub ciepłym inspekcie (temperatura w dzień 20-25°C, w nocy 15°C). Po trzech tygodniach siewki pikujemy w rozstawie 10 x 10 cm. Gdy roślinki mają 20-25 cm wysokości i widoczne pąki kwiatowe (zwykle po ośmiu, dziewięciu tygodniach), są gotowe do przesadzania.