Czerwcowe orliki

Charakterystyczną cechą orlików (Aquilegia) są płatki wydłużające się w lekko zakrzywione ostrogi, zagięte tak jak szpon drapieżnego ptaka - stąd polska i łacińska nazwa rodzaju (łac. aquila znaczy orzeł). Anglicy potocznie nazywają je jednak gołąbkami (columbine, od łac. columba - gołąb), bo typowy kwiat przypomina pięć smukłych ptaszków zwróconych do siebie dzióbkami. Oprócz płatków z ostrogami w jego skład wchodzi pięć barwnych działek kielicha, które u innych roślin wyglądają jak małe zielone listki. To one stanowią rozłożone skrzydełka "gołąbków".

W KOLORACH TĘCZY

Orlika uważamy za swojską roślinę. Jego niebieskofioletowe kwiaty wciąż jeszcze można niekiedy zobaczyć w świetlistych lasach i zaroślach. To orlik pospolity (A. vulgaris). Nie zrywajmy go, bo jest pod ochroną!

Natomiast uprawny orlik ogrodowy (A. ×hybrida) jest jego mieszańcem. Może mieć różne odcienie, nawet niemal czarne. Efektownie prezentuje się jego forma gwiaździsta (var. stellata) pełna, o wąskich płatkach bez ostróg. Kwiaty wznoszą się na sztywnych smukłych łodygach (do 80 cm wysokości) wyrastających z gęstych kęp trójdzielnie złożonych liści o długich ogonkach.

Najwięcej barw - całą gamę kolorów - i bardzo liczne odmiany ma podobny do niego pochodzący z Gór Skalistych orlik błękitny (A. caerulea). Na rabaty czasami trafia też dorastający nawet do metra wysokości orlik złocisty (A. chrysantha) tworzący od czerwca do sierpnia złociste kwiaty o bardzo długich ostrogach. Jego odmiana 'Yellow Queen' jest już na naszym rynku.

ŁATWE W UPRAWIE

Orliki dobrze zimują, a jeśli chorują, to raczej niegroźnie. Ale ponieważ są krótkowieczne, kilkuletnie kępy same zamierają. Zazwyczaj tego nie zauważamy, bo wokół nich wyrasta sporo samosiejek, tylko dziwimy się, że nagle nasze rośliny zmieniły kolor kwiatów. Pochodzące ze swobodnego zapylenia siewki bardzo często mają fioletowoniebieskie odcienie, bo u orlików jest to odcień dominujący, ale zdarza się też, że przez lata powstaje mieszanka różnokolorowych roślin. Pojawiają się zarówno wokół starych okazów, jak i w różnych przypadkowych miejscach, co dodaje rabatom wdzięku naturalności. Jednak niektóre odmiany mieszańcowe nie tworzą nasion. Ich starsze kępy w sierpniu można wykopać i podzielić na części, z których każda powinna mieć kilka dobrze wykształconych zawiązków pędów i zdrowe korzenie. Ale jest to trudne i często takie sadzonki zamierają. Okazy szlachetnych odmiany raczej trzeba co 4-5 lat wymieniać na nowe.

Czy wiesz, że... Orliki należą do nielicznych roślin, które dość skutecznie odstraszają ślimaki. Pomagają więc walczyć z plagą tych szkodników.

ORLIK NA SKALNIAKI

Orlik wachlarzowaty (A. flabellata) występuje m.in. w górach Japonii i Korei. Jest niewielki (do 25 cm wysokości). Ma sinozielone liście i spore niebiesko-białe kwiaty o średnicy 3-4 cm. Zakwita jako pierwszy z orlików, już w maju. Jego odmiany mogą mieć też barwę różową, liliową, czerwoną i białą. Świetnie nadają się na wilgotną, dolną część lekko ocienionego skalniaka.

KILKA UWAG O UPRAWIE

Orlik najbardziej lubi stanowiska półcieniste. Przy odpowiedniej wilgotności gleby może znieść więk-sze nasłonecznienie, jednak szybciej wtedy przekwita.

Natomiast w mocno zacienionych miejscach tworzy mniej kwiatów, a ich kolory stają się jaśniejsze.

Gleba powinna być średnio żyzna, próchniczna, pulchna, wilgotna, ale przepuszczalna, o odczynie zasadowym lub lekko kwaśnym. Na takim podłożu orliki dobrze rosną i nie wymagają wiele opieki.

Jeśli ziemia nie jest uboga, wystarczy tylko jednorazowe wiosenne zasilenie uniwersalnym nawozem wieloskładnikowym.

Rośliny podlewamy tylko podczas długotrwałej suszy. Nadmiar wilgoci w obrębie korzeni, szczególnie podczas chłodnej pogody, powoduje ich brązowienie, co w konsekwencji prowadzi do zamierania kęp.

Po przekwitnięciu liście zasychają i trzeba je ściąć. Pozostaje po nich puste miejsce, dlatego najlepiej sadzić orliki wśród roślin, które wiosną wolno się rozrastają, a efektowne są latem i jesienią (np. w pobliżu paproci, tawułek, host lub zawilców japońskich).

Powstawanie plam na liściach powodowanych przez grzyby chorobotwórcze można ograniczyć, usuwając części, na których pojawiły się pierwsze ich oznaki oraz przycinając rośliny po kwitnieniu.