Różaneczniki (Rhododerndron) i azalie (Azalea) uprawa i pielęgnacja w ogrodzie

Kiedy sadzić różaneczniki i azalie

Krzewy te można sadzić w gruncie od kwietnia do połowy września. Kupujmy je tylko w pojemnikach. Sprawdzajmy, czy ziemia w doniczce nie jest przesuszona, bo to zagraża drobnym korzeniom, które łatwo giną przy braku wody. Warto też obejrzeć liście i pędy, czy nie ma niepokojących plam świadczących o chorobie.

Warto je kupować w maju, kiedy widać kolory płatków. Za troskę odwdzięczają się wspaniałymi kwiatami.

Azalia czy różanecznik?

Gdzie posadzić różaneczniki i azalie

Azalie i różaneczniki najlepiej rosną w zachodnich i północno-zachodnich rejonach kraju, gdzie zimy są stosunkowo łagodne, a powietrze wilgotne.Dla zimozielonych odmian najlepiej wybrać w ogrodzie miejsce lekko zacienione, dla niektórych odmian nawet cieniste. Powinno być też zaciszne i, jeśli to możliwe, położone nad zbiornikiem wodnym. Unikajmy sadzenia tych krzewów przy nagrzewającej się południowej ścianie domu.Natomiast azalie dobrze rosną w pełnym słońcu i w półcieniu.

Jak uprawiać różaneczniki?

Różaneczniki najlepiej sadzić w grupach obok azalii, pierisów, kalmii, wrzosów, wrzośców, andromedy, karłowych odmian sosen, golterii, buków i dębów.

Stanowisko: Cieniste lub półcieniste, osłonięte od wiatrów

Podłoże: Przepuszczalne, próchniczne, kwaśne.

Sadzenie: Na zbyt zbitej ziemi rośliny sadzimy, płytko usypując wokół nich próchniczny kopczyk, aby mogły wytworzyć mocny system korzeniowy. Na glebie przepuszczalnej wystarczy wykopać odpowiedniej wielkości dołek i wypełnić go kwaśnym torfem.

Pielęgnacja: Różaneczniki wymagają ochrony przed słońcem, w czasie gdy podłoże jest zmarznięte. Tuż przed nastaniem mrozów należy wykonać cieniówkę z agrowłókniny. Usuwamy ją zaraz po nastaniu ocieplenia. Jesienią obsypujemy podłoże wokół roślin warstwą kory lub trocin. Nie zapominajmy też o nawadnianiu roślin wczesną wiosną. Wokół krzewów nie wolno wzruszać gleby, aby nie uszkodzić ich korzeni.

Różaneczniki odporne na mróz

Jaka ziemia pod różaneczniki

Rośliny te wymagają kwaśnej ziemi o pH 4,5-5,5 (z wyjątkiem różaneczników z grupy Inkarho), bogatej w próchnicę. Tylko w niewielu ogrodach gleba spełnia te warunki, dlatego trzeba ją przygotować pod każdy świeżo sadzony krzew. Jeśli podłoże jest gliniaste i słabo przepuszczalne, warstwa drenażu sypanego na dno dołka powinna być gruba (ponad 20 cm). Na nim układamy mieszankę nieodkwaszonego torfu, przekompostowanej kory sosnowej i kompostu w równych częściach i dopiero wtedy sadzimy rośliny. Następnie ziemię ściółkujemy korą (na grubość ok. 5 cm), która zapobiega jej wysychaniu i rozwojowi chwastów.

Różanecznik - królewski krzew

Cięcie różaneczników

Różaneczniki nie wymagają wiele cięcia. Zaraz po posadzeniu można im (ale nie jest to konieczne) wyłamać szczytowy pąk na każdym pędzie, a azaliom nieznacznie skrócić gałęzie. Dzięki temu rośliny szybko się rozkrzewią.W następnych latach usuwamy jedynie uszkodzone fragmenty pędów, a także przekwitłe kwiatostany, gdy tylko zwiędną kwiaty. Dzięki temu ze śpiących pąków, które znajdują się na szczycie pędów, szybko wyrosną młode gałązki, a na nich do jesieni zawiążą się nowe pąki kwiatowe.Jeżeli stary egzemplarz stracił ładny pokrój, jest rzadki i słabo kwitnie, możemy go odmłodzić poprzez bardziej radykalne cięcie. Najlepiej zrobić to, zanim roślina wznowi wzrost, czyli w marcu lub na początku kwietnia.

Nawożenie różaneczników

Dla różaneczników przeznaczone są specjalne nawozy, które nie zawierają wapnia i zapewniają utrzymanie kwaśnego odczynu podłoża. Zazwyczaj na etykiecie widnieje napis: "dla roślin wrzosowatych"dla rododendronów ". Stosujemy je kilkakrotnie od wiosny do końca lipca. Przedłużanie okresu nawożenia jest szkodliwe dla roślin, bo stymulowane odżywkami nie zdążą zdrewnieć przed zimą.Nawozów nie należy przekopywać, aby nie uszkodzić płytko położonych korzeni. Po ich zastosowaniu jedynie lekko spulchniamy ziemię pazurkami.Co roku warto pobrać próbkę podłoża i zbadać jego odczyn. Jeśli stał się za wysoki, można podlać rośliny roztworem soli gorzkiej (do kupienia w aptece) oraz wyściółkować podłoże korą zmieszaną z kwaśnym torfem.

Podlewanie różaneczników

Tej grupie roślin szkodzi przesuszenie podłoża, szczególnie podczas kwitnienia, intensywnego wzrostu oraz jesienią, kiedy odpowiednia wilgotność podłoża gwarantuje dobre przygotowanie się krzewów do zimy. W tych okresach rośliny trzeba regularnie podlewać. Zamiast tego warto zamontować na stałe nawadnianie kropelkowe.Różaneczniki i azalie trzeba też podlewać na przedwiośniu, jeśli ziemia długo pozostaje zamarznięta, a słońce operuje już intensywnie.Aby zwiększyć odporność na suszę i poprawić zdrowotność roślin, warto zaszczepić ich korzenie odpowiednią dla nich grzybnią mikoryzową.

Różaneczniki zimą

Różanecznik katawbijski

Różanecznik japoński, azalia japońska

Ciekawe odmiany różaneczników

Choroby różaneczników

• PRZEMARZNIĘCIE LIŚCI WIERZCHOŁKOWYCH

• SZARA PLEŚŃ

Objawy. Poraża pędy, pąki kwiatowe, kwiaty i liście, przy wilgotnej pogodzie, tworząc na nich szary pylący nalot. Pąki brązowieją i zamierają. Na płatkach pojawienie się nalotu poprzedzają jasnobrązowe plamy (podobne występują na liściach).

Termin występowania. Cały okres wegetacji.

Profilaktyka i zwalczanie. Przy przewlekłych opadach wykonujemy 2-3 opryski co 7 dni, stosując Rovral Aquaflo 500 SC, Teldor 500 SC lub Topsin M 500 SC. Porażone części wycinamy i palimy.

• PLAMISTOŚĆ LIŚCI
  
  Objawy. Początkowo pojedyncze, okrągłe, brązowe plamki, powiększające się i obejmujące znaczną część liścia, który w końcu zamiera i opada.
  
  Termin występowania. Okres wegetacji.
  
  Profilaktyka i zwalczanie. Niszczymy opadłe liście (zimuje w nich grzyb). Po zauważeniu pierwszych plamek stosujemy 2-3 razy co 10 dni jeden ze środków: Topsin M 500 SC, Dithane Neo Tec 75 WG, Polyram 70 WG, Discus 500 WG, Amistar 250 SC lub Score 250 EC.
  
  BRUNATNA PLAMISTOŚĆ RÓŻANECZNIKA
  
  Objawy. Pomiędzy nerwami liścia można zauważyć duże, kanciaste brązowe plamy. Zaatakowany liść zamiera.
  
  Termin występowania. Okres wegetacji.
  
  Profilaktyka i zwalczanie. Niszczymy opadłe liście. Po wystąpieniu pierwszych objawów choroby zwalczamy ją tak jak plamistość liści.
  
  
• ZAMIERANIE PĘDÓW
  
  Objawy. Pierwszym symptomem tej choroby są brązowe plamy na pędach krzewów. Gdy obejmą one znaczną część pędu - liście zamierają.
  
  Termin występowania. Cały okres wegetacji.
  
  Profilaktyka i zwalczanie. Wycinamy i palimy chore części. Krzew opryskujemy Topsinem M 500 SC.
  
  
• FYTOFTOROZA
  
  Objawy. Liście zwijają się i brązowieją. Choroba obejmuje całą roślinę, która stopniowo zamiera.
  
  

Termin występowania. Cały okres wegetacji.

Profilaktyka i zwalczanie. Usuwamy i palimy chore części roślin. Krzewy (również sąsiednie) opryskujemy i podlewamy preparatem Previcur Energy 840 SL lub Mildex 711,9 WG .

Szkodniki różaneczników

• OPUCHLAKI
  
  Objawy. Wygryzają dziury w liściach, a ich larwy uszkadzają korzenie. Krzew zamiera.
  
  Termin występowania. Cały okres wegetacji.
  
  Profilaktyka i zwalczanie. Przy pierwszych objawach krzew opryskujemy jednym z preparatów: Decis Ogród 015 EW, Fastac 100 EC lub Sumi-Alpha 050 EC i podlewamy środkiem Actellic 500 EC.
  
  
• MSZYCE
  
  Objawy. Młode liście azalii i różaneczników są zdeformowane i wolno rosną.
  
  Termin występowania. Od wiosny do jesieni.
  
  Profilaktyka i zwalczanie. Krzewy opryskujemy jednym z preparatów: Decis Ogród 015 EW, Fastac 100 EC, Greenfly-Gun AE lub Sumi-Alpha 050 EC.
  
  
• WCIORNASTKI
  
  Objawy. Zniekształcenia na liściach.
  
  Termin występowania. Od czerwca do września. Profilaktyka i zwalczanie. Porażone krzewy oprys-kujemy dwukrotnie co 10 dni preparatem Fastac 100 EC, Mospilan 20 SP lub Karate Zeon 050 CS.
  
  

Inne choroby różaneczników

• SZARA PLEŚŃ - objawy na kwiatach.
  
  
• PLAMISTOŚĆLIŚCI RÓŻANECZNIKA - zamierający liść.
  
  
• ZAMIERANIE PĘDÓW AZALII - gałęzie tracą liście i zasychają.
  
  
• FYTOFTOROZA - zamierające liście.
  
  
• MARTWA TKANKA (NEKROZA) - widoczne brązowe i żółte plamy na pędach.
  
  
• ZBRĄZOWIENIA NA PŁATKACH RÓŻANECZNIKA mogą świadczyć o zainfekowaniu szarą pleśnią. Choroba ta atakuje przy wilgotnej pogodzie.
  
  
• PRZEMARZNIĘCIE LIŚCI - zbrązowienia.
  
  
• CHLOROZA BRZEGÓW LIŚCI - przejaśnienia.
  
  
• NIEDOBÓR AZOTU - osłabienie wzrostu pędów.
  
  
• OPUCHLAK - objawy żerowania na liściu.
  
  
• MSZYCE - zdeformowane blaszki liściowe.
• WCIORNASTKI - zniekształcone liście i okrywy pąków.

Różaneczniki odporne na mróz

Różaneczniki odporne na silne mrozy i obficie kwitnące znajdziemy wśród odmian fińskich oraz nowych, o polskim rodowodzie.

Odmiany odporne na mróz

Po 30 latach badań fińscy naukowcy wyprodukowali odporne na mrozy (do -40°C) odmiany różaneczników. Warto zwrócić na nie uwagę, bo rośliny te sprawdzają się nawet w najzimniejszych regionach Polski. Urodą nie ustępują popularnym odmianom, a do tego mają zwarty pokrój oraz sztywne pędy, które nie wyłamują się pod ciężarem śniegu.

Na zdjęciu powyżej: Kolorowe różaneczniki i azalie w maju i czerwcu prezentują wszystkie swoje wdzięki

W Polsce licencję na ich produkcję otrzymało Gospodarstwo Szkółkarskie Ciepłucha. W jego ofercie znajduje się m.in. silnie rosnąca odmiana 'Peter Tigersteadt' (o wys. 1,5 m). Ma ona wyprostowane, sztywne pędy, bardzo ciemne liście i białe kwiaty z brązowym oczkiem. Godny polecenia jest też śnieżnobiały różanecznik 'Mikkeli', którego liście są ciekawie pofałdowane. Na różowo kwitną 'Helliki' i 'Haaga', dorastające do 1-1,3 m. Na brzeg wrzosowej rabaty nadaje się wyjątkowo urodziwa, osiągająca wysokość 50 cm odmiana 'Elvira' z grupy Repens. Jej kwiaty są ciemnoczerwone i świetnie komponują się z karłowymi iglakami. poczet królów polskich Seria Królewskie Rododendrony to nowe odmiany wyhodowane w polskiej szkółce. Podobnie jak fińskie różaneczniki znoszą silne mrozy i obficie kwitną. Ich zaletą jest też odporność na choroby. Odmiany w tej grupie nazwano na cześć polskich królów.

Wysokie odmiany rododendronu

Najwyższe, dorastające do 2 m, są trzy odmiany. Przede wszystkim 'Kazimierz Odnowiciel' -rododendron o dwubarwnych płatkach - białych z fioletowym brzegiem i z jasnobrązowym oczkiem. Intensywnie fioletowe kwiaty i silny wzrost to cechy 'Bolesława Chrobrego'. Natomiast podobnej wysokości różanecznik 'Królowa Jadwiga' ma jasnoróżowe kwiaty z ciemnym czerwonym oczkiem. Ich płatki są mocno fryzowane. Niższym wzrostem (1,4-1,6 m) charakteryzują się kwitnący na czerwono 'Kazimierz Wielki' o karbowanych, błyszczących liściach oraz 'Zygmunt III Waza' o ciemnoróżowych kwiatach i oryginalnych liściach w srebrzystym odcieniu.

Wysokie odmiany różaneczników mrozoodpornych

Do 1,2 m dorastają kwitnący na intensywnie czerwony kolor różanecznik 'Władysław Jagiełło', 'Królowa Bona' o kwiatach cukierkowo różowych i po-wolnym wzroście oraz 'Jan III Sobieski', którego kwiaty są amarantowe, a liście lekko podwinięte. Natomiast karłowy pokrój (wys. zaledwie 0,8-1 m) ma odmiana 'Władysław Łokietek' o delikatnych różowych, fryzowanych płatkach oraz srebrzystych liściach. Krzew ten idealnie nadaje się do małego ogrodu.