Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl
Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

Dziwidło (Amorphophallus). Ogromny kwiat, który śmierdzi i kochają go muchy

dr Magdalena Narkiewicz

Dziwidło olbrzymie gdy kwitnie, zadziwia wyglądem i... odstręcza wonią. Ale najpierw zwraca uwagę liściem, który rośnie jak palma. Ten cudak to dziwidło

Dziwadło
Dziwadło
Fot. Shutterstock/Phillip B. Espinasse

Dziwidło olbrzymie - opis

Łacińska nazwa dziwidła - Amorphophallus (od amorphos - podobny i phallus - penis) doskonale oddaje wygląd kolby kwiatostanu tej rośliny. Jednak to nie jego kształt jest zadziwiający, lecz wielkość. U pochodzącego z Sumatry dziwidła olbrzymiego (A. titanum) może przewyższać człowieka o metr! Wraz z pochwą wygląda jak monstrualnych rozmiarów kwiat. No i jeszcze pozostaje kwestia zapachu. Przypomina woń gnijącego mięsa - obrzydliwość! Ale nie dla much. Zlatują się do niego chmarami, składają w nim jaja i przy okazji go zapylają.

Kwiatostan dziwidła riviera szybko dorasta do metra wysokości. Wspaniale prezentuje się 10 dni, a tylko przez 2-3 dni wydziela silny zapach.
Kwiatostan dziwidła riviera szybko dorasta do metra wysokości. Wspaniale prezentuje się 10 dni, a tylko przez 2-3 dni wydziela silny zapach.
Kwiatostan dziwidła riviera szybko dorasta do metra wysokości. Wspaniale prezentuje się 10 dni, a tylko przez 2-3 dni wydziela silny zapach./Fot. mat. prasowe

Dziwidło - bulwa

Roślina rozwija się z bulwy. Najpierw wyrasta z niej mały liść przypominający parasol. Po roku zamiera, oddając substancje zapasowe bulwie, po czym ukazuje się nowy, znacznie większy. Trwa to kilka lat. Gdy bulwa waży około 5 kg, niespodziewanie zamiast młodego liścia z ziemi wyłania się kwiatostan. Wydłuża się szybko i z jego rozchylającej się pochwy wybija potężna kolba. Po kilku dniach górna część kolby opada, a pochwa zaciska się, by chronić rozwijające się owoce. Wygląda to fascynująco!

Kwiaty doniczkowe duże do mieszkania

pROSLINA DZIWIDLO RIVIERA AMORPHOPHALLUS RIVIERIFOT. EWA NARKIEWICZPUBLIKACJA KWIETNIK NR 12 (168) - 12 2008
Wielkość liścia zależy od rozmiaru jego bulwy, (na zdjęciu jeden trzyletni i dwa roczne okazy dziwidła Riviera).
Wielkość liścia zależy od rozmiaru jego bulwy, (na zdjęciu jeden trzyletni i dwa roczne okazy dziwidła Riviera)./FOT. EWA NARKIEWICZ
Z dolnej części kolby kwiatowej tworzy się maczugowaty owocostan.
Z dolnej części kolby kwiatowej tworzy się maczugowaty owocostan.
Z dolnej części kolby kwiatowej tworzy się maczugowaty owocostan./Fot. kajornyot shutterstock

Dziwidło Riviera

O dziwo, ten cudak może zdobić pokoje. Do doniczki nadaje się pochodzące z Azji Wschodniej dziwidło Riviera (A. riveri lub A. konjac). Zwane jest też wężową palmą (w Czechach to "żmijovec"), bo ma kremowe wzory na nibyłodydze. Dorasta do wysokości 1,5 m. W lecie można wystawić je na balkon lub wysadzić na rabacie (tam bulwy szybko rosną, jesienią się je wykopuje). Bulwy o średnicy 10 cm co roku tworzą kwiatostan. Pachnie on mocno wieczorem i rano, a bez przykrości można podziwiać go około południa. Kiedy opadnie, rozwija się liść. Roślina rozmnaża się z licznych bulw potomnych.

Dziwidło Riviera - cena

Dziwidło Riviera to bardzo cenna i rzadka roślina, uprawiana głównie w pojemnikach. Możliwa jest również uprawa w ogrodzie, przy czym należy pamiętać, aby wykopać bulwy przed zimą. Sadzonka kosztuje ok. 16 zł.

Bulwy dziwidła
Bulwy dziwidła
Bulwy dziwidła/Fot. Amawasri Pakdara shutterstock

Dziwidło Riviera

U dziwidła Riviera liść z korzonkami u nasady wyrasta w zagłębieniu górnej części bulwy. Bulwy dorastają do średnicy 25 cm. Trudno je kupić, ale zwykle właściciele roślin chętnie się nimi dzielą.

"Kwiat" dziwidła z gatunku A. paeoniifolius, zwanego stopą słonia, dorasta do 70 cm, a liść do 2 m. Bulwa wykorzystywana jest jako warzywo.
"Kwiat" dziwidła z gatunku A. paeoniifolius, zwanego stopą słonia, dorasta do 70 cm, a liść do 2 m. Bulwa wykorzystywana jest jako warzywo.
"Kwiat" dziwidła z gatunku A. paeoniifolius, zwanego stopą słonia, dorasta do 70 cm, a liść do 2 m. Bulwa wykorzystywana jest jako warzywo./Fot. tpholland

Dziwidło w doniczce - uprawa

Dziwidło Riviera w sezonie rozwija liść lub kwiatostan. Zimuje  bulwa. Początek sezonu (luty-marzec).

Sadzenie bulwy: Umieszczamy ją w doniczce z ziemią na głębokości ok. 3 cm, tak by kiełek z korzonkami był skierowany do góry. Kwiatostan i złożony jeszcze liść mogą też rosnąć
bez ziemi, np. na talerzu.
Temperatura: Optymalna to 18-24°C.
Światło: Roślina początkowo może stać w cieniu.
Podlewanie: Rosnący pąk i rozwinięty kwiatostan podlewamy z wyczuciem, żeby korzenie nie zgniły.

Rozwój liścia

Światło: Roślina lubi półcień. W końcu maja dziwidło można wynieść na balkon, a jego duże bulwy posadzić w gruncie.
Woda: Podłoże podlewamy obficie, by było stale wilgotne.
Zasilanie: Liść do sierpnia dokarmiamy nawozem przeznaczonym dla roślin zielonych. Spoczynek (październik-luty)
Koniec sezonu: Żółknącego liścia nie podlewamy. Gdy zwiędnie, łatwo odrywamy go od bulwy.
Przechowywanie: Bulwom zapewniamy temp. 10-13°C - małe pozostawiamy w doniczkach z ziemią, duże wykopujemy, układamy w skrzyneczce zagłębieniem ku górze i przykrywamy papierem. Od czasu do czasu skrapiamy podłoże lub papier, by bulwy nie wyschły.

Oryginalne kwiaty doniczkowe. 10 roślin łatwych w pielęgnacji

Dziwidło olbrzymie jest atrakcją wielkich palmiarni. Stojąc pod jego pięciometrowym okazem, trudno uwierzyć, że to tylko liść.
Dziwidło olbrzymie jest atrakcją wielkich palmiarni. Stojąc pod jego pięciometrowym okazem, trudno uwierzyć, że to tylko liść.
Dziwidło olbrzymie jest atrakcją wielkich palmiarni. Stojąc pod jego pięciometrowym okazem, trudno uwierzyć, że to tylko liść./Fot. Leonora Enking

Dziwidło - właściwości

Bulwy dziwidła Riviera zawierają 40% mocno pęczniejącego glukomannanu. Wyrabia się z nich niskokaloryczne "konjac tofu" (konnyaku) i białe albo barwione galaretki (w UE są niedozwolone, bo wolno się rozpuszczają i połknięte w dużym kawałku grożą zadławieniem). Mąka z bulw (o symbolu E 425) jest zamiennikiem żelatyny.

Kiedy zakwitnie? Przewidywany termin 4–10 sierpnia 2025

Warszawskie dziwidło rośnie w szklarniach Ogrodu Botanicznego UW. Pracownicy informują, że pokazał już 158 cm wysokości i przyrastał nawet 8 cm dziennie. Kwitnienie najprawdopodobniej nastąpi między 4 a 10 sierpnia — choć data jest orientacyjna i zależy od warunków pogodowych

Rekordowe rozmiary i unikalna termogeneza

Dziwidło olbrzymie może osiągać nawet 3 metry wysokości i 1,5 metra szerokości. W fazie kwitnienia kolba wytwarza ciepło aż do 39 °C, co wzmacnia emisję zapachu na odległość nawet kilometrów, by skutecznie zwabić zapylacze

Zapach padliny – strategia ewolucyjna

Roślina wykorzystuje zapach gnijącego mięsa, aby przyciągnąć owady. Substancje chemiczne, takie jak indol i fenol, intensyfikowaną termogenezą, imitują rozkład organiczny. Ograniczony zapachowy spektakl trwa zaledwie 2–3 dni – przez cały czas intensywnie wabione są muchy i chrząszcze Ładny Dom+3Dzień Dobry TVN+3Zielona Interia+3.

📍 Gdzie je zobaczyć? Tylko w Warszawie (i online)

Jedynym miejscem w Polsce, gdzie można obejrzeć zakwit dziwidła olbrzymiego, jest Ogród Botaniczny UW. Podczas sezonu kwitnienia szklarnia będzie otwarta codziennie od 10:00 do 20:00 (ostatnie wejście o 19:20). Dla osób spoza stolicy przygotowana będzie transmisja online.

🌱 Dlaczego warto to zobaczyć?

To wyjątkowy spektakl natury – kwitnie tylko raz na kilka lat.
Dziesiątki kg nadziemnego kwiatostanu wyłania się z ogromnej bulwy, tworząc imponującą strukturę.
Jest gatunkiem zagrożonym (IUCN: < 1000 okazów w naturze); Ogrody Botaniczne pełnią kluczową rolę w jego ochronie.

    Więcej o:
Polecane

Skomentuj:

Dziwidło (Amorphophallus). Ogromny kwiat, który śmierdzi i kochają go muchy