Jarzębina, czyli jarząb pospolity (Sorbus aucuparia)

Jarzębina w przydomowym ogrodzie

Oficjalna nazwa to jarząb pospolity (Sorbus aucuparia), lecz potoczne, kobiece imię - jarzębina - bardziej pasuje do tej rośliny. Ta kuzynka róży (należy do rodziny różowatych) jak na drzewo jest nieduża (10-12 m), ma lekką budowę i delikatne liście złożone z wielu listków, które jesienią pięknie żółkną. W maju zdobią ją koronki białych miododajnych, pachnących kwiatów, a jesienią masa czerwonych owocków.

Jarzębina znaczenie

Słowianie zaliczali jarzębinę do drzew magicznych, pełnych pozytywnych, życiodajnych mocy. Sadzona koło domu miała chronić obejście przed piorunami i... demonami. Według horoskopu celtyckiego ludzie spod jej znaku (urodzeni w dniach 1-10.04 lub 4-13.10) są urodziwi i uczuciowi, a choć robią wrażenie delikatnych, cechują się dużą wewnętrzną siłą i odpornością na przeciwieństwa losu - jak jarzębina właśnie.

Jarzębina sadzonki

Sadzonki jarząba pospolitego ( jarzębiny ) są łatwo dostępne w sklepach ogrodniczych. Drzewo osiągają docelowo wzrost od 6 do 10 m. Mają kulistą koronę. Liście przebarwiają się na żółtą, pomarańczową lub czerwoną. Cena sadzonki to ok 20 zł

Jarzębina - letnie żółknięcie liści

JARZĄB 'FLANROCK' tworzy ciemnożółte owoce. Rośnie w formie wąskiej kolumny o wysokości do 5 m.

OWOCE TYPOWEGO JARZĘBU są ciemno-pomarańczowe, świetne na przetwory.

Jarzębiny jonizują powietrze i usuwają zmęczenie

Jarzębina w młodości rośnie szybko, po latach nieznacznie powiększając swoje rozmiary. Dożywa około 90 lat. Warto starannie wybrać dla niej miejsce i sadzić w młodym wieku, ponieważ wytwarza długie korzenie i nie lubi przesadzania.

Odkąd potwierdzono pozytywne działanie jarzębiny na nasz organizm, odkrywamy ją na nowo. Jej drzewa warto mieć blisko, w mieście, na placach zabaw czy w ogrodach fitoterapeutycznych, gdyż korzystnie jonizują powietrze, usuwając zmęczenie. Są świetne do ekoogrodów, założeń naturalistycznych i leśnych, a także "ogrodów dla leniwych" - czyli dla osób, które mają mało czasu.

Jarzębina odmiany

W szkółkach znajdziemy ciekawe odmiany jarzębiny, jak forma pionowa 'Fastigiata' i zwisła 'Pendula', a także inne, o nietypowych kolorach jagód. Nowinką są rosyjskie odmiany o słodszych, pozbawionych goryczki owocach - m.in. 'Granatnaja', 'Krasavica', 'Kubowaja', 'Likornaja', 'Miczurinskaja Diesiertnaja', 'Rubinowaja'.

Jarzębina jadalna

Cierpkie w smaku owoce jarzębiny pozostające do zimy na bezlistnych drzewach są skarbnicą soli mineralnych, cukrów i witamin (prowitaminy A, witamin B, C, E, PP, K) i niejeden raz bywały dla ludzi i zwierząt ratunkiem w okresach głodu. Cenne także w czasach dobrobytu, mogą być świetnym dodatkiem do wyrafinowanych przetworów, np. z jabłek czy gruszek, dodając im wyrazistego smaku.

Dżem z jarzębiny

Jarzębina- drzewo mało wymagające do miast

Na zdjęciu powyżej: JARZĄB 'FLANROCK' tworzy ciemnożółte owoce. Rośnie w formie wąskiej kolumny o wysokości do 5 m.

Przed laty, gdy Polska podnosiła się ze zniszczeń wojennych, jarzębina, drzewo otwartego krajobrazu, zawitała do miast. Sadzono ją przy szkołach i na osiedlach mieszkaniowych. Doskonale sprawdziła się także jako drzewo przyuliczne. Karierę jarzębina zawdzięcza nie tylko urodzie, jest bowiem odporna i niewymagająca. Najlepiej rośnie w słońcu, lecz toleruje też cień - wraz z leszczyną wchodzi w skład dolnego piętra lasów grądowych. Ponadto znosi zanieczyszczenie powietrza, mróz i suszę. Woli żyzne gleby, ale radzi sobie nawet na piaskach i gołoborzach. Potrafi wspinać się na zbocza gór, aż do granicy lasów.

Projekty ogrodów. Rabata czerwono-pomarańczowa

Nalewka z jarzębiny

Tę nalewkę należy nastawiać po pierwszych przymrozkach, kiedy przemrożone jagody jarzębiny tracą goryczkę

Owoce opłukujemy na sicie, wsypujemy do żaroodpornego naczynia i wstawiamy do piekarnika rozgrzanego do temperatury 180°C. Po 15 min piekarnik wyłączamy, a owoce pozostawiamy tam na kolejne 45 min, by przywiędły, nabierając słodyczy. Ostudzone wsypujemy do gąsiora, zalewamy wódką i odstawiamy w ciemne miejsce na pół roku. Po tym czasie zlewamy płyn, dosładzamy syropem i odstawiamy jeszcze na 10 dni.

30 dag oczyszczonych owoców jarzębiny 3/4 l czystej wódki syrop z 1/2 szklanki cukru 1-2 łyżki miodu (najlepiej lipowego) szklanka wody