Pierwiosnki - pierwsze wiosenne kwiaty do domu i na balkon

Już na przedwiośniu kwiaciarnie oferują bajecznie kolorowe kwitnące pierwiosnki: bezłodygowy, kubkowaty i ślimakowaty. Nie ma w tym niczego dziwnego, wszak po łacinie nazwa pierwiosnek - Primula - oznacza "pierwsza w roku", a to zobowiązuje.

We wszystkich kolorach tęczy

Największą rozmaitość barw znajdziemy u europejskiego pierwiosnka bezłodygowego (P. acaulis lub P. vulgaris). Jego odmiany ozdobne są niskimi roślinami tworzącymi nad rozetą liściową okazałe kwiaty o średnicy 4-5 cm. Występują one we wszystkich kolorach tęczy oraz w bieli. Niektóre mają żółte oczko lub środek wypełniony dodatkowymi płatkami. Często rozwija się wiele kwiatów naraz.

Pierwiosnek bezłodygowy można prezentować pojedynczo albo łączyć w wielobarwne kompozycje różnych odmian. Równie efektownie wyglądają zestawy z kwitnącymi
w doniczkach krokusami, narcyzami i hiacyntami. Taką grupę łatwo pielęgnować, bo rośliny mają podobne wymagania.

Pierwiosnek kubkowaty

Ten wieloletni gatunek (Primula obconica) wywodzi się z Chin i dorasta do wysokości 25-30 cm, ale jego donicz-kowe odmiany zostały wyhodowane przez ogrodników. Pokryta meszkiem łodyga wyrasta ze środka szerokiej rozety liściowej. Na jej szczycie pojawiają się różowe, lawendowe, białe lub łososiowe kwiaty o średnicy 1-3 cm, skupione w okazałym kulistym baldachu. Pierwiosnek kubkowaty kwitnie kilka miesięcy, a więc dłużej niż bezłodygowy. W kwiaciarniach pojawia się o różnych porach roku, bo łatwo go pobudzić
do kwitnienia.

W maju, kiedy miną przymrozki, doniczkę z pierwiosnkiem kubkowatym można wynieść
na lekko ocieniony balkon. Będzie tam kwitł do jesieni, a przechowany przez zimowe miesiące w chłodnym pomieszczeniu znów "obudzi się" wiosną.

Pierwiosnek ślimakowaty

Primula malacoides to także mieszkaniec Chin. Jego nazwa odnosi się do zwiniętych, dekoracyjnych liści o karbowanych blaszkach. Pokrojem i wysokością przypomina pierwiosnek kubkowaty. Różnica tkwi w budowie kwiatostanów, które u pierwiosnka ślimakowatego wyrastają w kilku piętrach. Same kwiaty, chociaż niezbyt duże
(o średnicy 1-1,5 cm), ładnie pachną i występują w odcieniach różu, bieli, fioletu i czerwieni. Pierwiosnek ten jest rośliną jednoroczną i, chociaż kwitnienie można przedłużyć o kilka tygodni, wystawiając roślinę na dwór, nie da się jej przetrzymać do następnej wiosny.

Drugie życie w ogrodzie

Wszystkie odmiany pierwiosnka bezłodygowego kupione w doniczkach do ozdoby mieszkania na przedwiośniu można przesadzić do ogrodu, gdy tylko ziemia rozmarznie. Przeznaczamy dla nich lekko ocienione miejsce z dość wilgotnym podłożem, zasobnym
w próchnicę. Tam szybko odzyskają wigor i ponownie zakwitną.

Co lubi pierwiosnek bezłodygowy

Światło: Do tworzenia kwiatów i utrzymania ich intensywnych barw pierwiosnek bezłodygowy potrzebuje jak najwięcej światła. Najlepiej więc ustawić go na parapecie okiennym lub tuż przy nim, na dobrze nasłonecznionym stoliku. Jeśli będzie miał choć trochę
za ciemno, kwiaty zbledną, szybko przekwitną, a liście zżółkną.

Temperatura: W naturze pierwiosnek bezłodygowy zakwita, gdy temperatura wynosi tylko
kilka stopni powyżej zera.
W domu takie miejsce znajdziemy np. na nieogrzewanej werandzie. Natomiast w mieszkaniu najlepiej mu będzie przy oknie balkonowym lub na parapecie, pod którym nie ma kaloryfera. Jeśli temperatura przekracza 20°C, przynajmniej na noc wynośmy roślinę
do chłodniejszego wnętrza, by jak najdłużej kwitła.

Woda: Pierwiosnek jest wrażliwy na niedostatek wody, szczególnie gdy stoi
w nasłonecznionym miejscu. Ale podlewany nadmiernie łatwo zgnije.

Nawożenie: Gdy w domu pierwiosnek wciąż tworzy nowe pąki, zasilamy go nawozem do gatunków kwitnących. Jeśli zaś szybko przekwita, wówczas nawozimy
go dopiero po dwóch tygodniach od posadzenia w gruncie.

Przesadzanie: Rośliny przesadzamy do ogrodu dopiero wtedy, gdy przekwitną.

Kubkowaty może uczulać

Liście i łodygi pierwiosnka kubkowatego pokryte są delikatnymi włoskami oraz gruczołkami zawierającymi priminę, która u osób skłonnych do alergii wywołuje reakcje, np. w postaci wysypki na skórze. Wprawdzie najnowsze odmiany wykazują tylko znikome ilości tej substancji, jednak warto zachować ostrożność i wszelkie zabiegi pielęgnacyjne przy roślinie wykonywać w rękawiczkach. Osoby, którym nie służy towarzystwo tego pierwiosnka, mogą go wynieść np. na ganek (jeśli nie dociera tam mróz).

Wymagania azjatyckich gatunków

Światło: Oba pierwiosnki pochodzące z Chin - kubkowaty i ślimakowaty - potrzebują dużo rozproszonego światła. Objawem jego niedoboru jest blednięcie płatków i słabsze kwitnienie.

Temperatura: Gatunki te podczas kwitnienia wymagają chłodu. Najlepiej jeśli ustawimy
je w temperaturze 10-15°C. Jeżeli jednak nie dysponujemy tego
typu pomieszczeniem, starajmy się często wietrzyć pokój. Okno uchylamy w taki sposób, żeby mroźne powietrze bezpośrednio nie owiewało roślin.

Podlewanie: Nie wolno dopuścić do przesuszenia bryły korzeniowej - wtedy kwiaty natychmiast reagują więdnięciem. Wodę najlepiej wlewać na podstawkę w takiej ilości, by ziemia wchłonęła ją w ciągu 15 min. Resztę wody wylewamy, by korzenie nie zaczęły gnić.

Nawożenie: W okresie kwitnienia i wzrostu oba pierwiosnki zasilamy nawozem do gatunków doniczkowych kwitnących. Pierwiosnek kubkowaty odpoczywa latem - wtedy nie rośnie i nie kwitnie, więc go nie nawozimy. Na przedwiośniu przesadzamy go do świeżej ziemi uniwersalnej.