Ściany fundamentowe - jak zapewnić ciepło?

W obecnie obowiązującej normie nie znajdziemy wymagań dotyczących izolacji termicznej ścian fundamentowych w budynku niepodpiwniczonym. Został natomiast wprowadzony obowiązek ocieplania całej podłogi na gruncie. Wcześniej wymagane było albo zaizolowanie ścian fundamentowych do głębokości 1 m poniżej poziomu terenu, albo 1-metrowego pasa podłogi na gruncie wzdłuż ścian zewnętrznych.

Ci, co budują dom dla siebie, izolują często nie tylko całą podłogę, ale i ściany fundamentowe, i to warstwą większej grubości niż by to wynikało z przepisów (stosują więc izolację o wyższym oporze cieplnym niż jest wymagany). Jako ocieplenie podłogi na gruncie układa się jakieś 10 cm materiału izolacyjnego zamiast około 6 cm, a na ścianach fundamentowych - 6-8 cm. Jeśli w domu ma być ogrzewanie podłogowe, nie zaszkodzi zaizolować podłogę warstwą grubości nawet ponad 15 cm.

Izolacja fundamentów a cokół

W strefie przyziemia budynku ciepło przenika do gruntu nie tylko przez całą powierzchnię podłogi, ale i przez ściany nośne domu. Na największe straty ciepła narażona jest strefa w pobliżu ścian zewnętrznych, ponieważ temperatura gruntu często spada tam znacznie poniżej 0°C. To, ile ciepła będzie się tędy wydostawać z budynku, zależy od trzech czynników:

1) grubości ścian fundamentowych - im będzie mniejsza, tym lepiej, bo mniejsza będzie powierzchnia przenikania ciepła;

2) izolacyjności termicznej ścian - niższy współczynnik przenikania ciepła oznacza mniejsze straty;

3) wysokości cokołu, czyli tej części ścian fundamentowych, która znajduje się ponad poziomem terenu i od zewnątrz styka się z powietrzem, a od wewnątrz - z podsypką podłogową. Im wyższy cokół, tym mniej ciepła przenika do gruntu, bo grubsza warstwa podsypki piaskowej oddziela podłogę od ziemi.

W większości domów niepodpiwniczonych podłoga parteru znajduje się na poziomie 50-70 cm ponad terenem, co wystarczająco ogranicza ucieczkę ciepła do gruntu. Nie ma wtedy potrzeby izolowania ścian fundamentowych poniżej poziomu terenu, ale koniecznie trzeba zaizolować cokół. W domach, w których podłoga znajduje się tuż nad poziomem gruntu, wskazane jest zaizolowanie ścian fundamentowych do głębokości około 1 m.

Konstrukcja ścian

Ściany fundamentowe mogą być jedno-, dwu- lub trójwarstwowe. Ich konstrukcję i grubość zwykle dostosowuje się do ścian kondygnacji nadziemnej. Warstwa konstrukcyjna najczęściej jest wykonywana z betonu monolitycznego (czyli układanego w deskowaniu na budowie) lub murowana: z bloczków betonowych, a czasem także silikatowych lub keramzytobetonowych. Materiał termoizolacyjny umieszcza się w ścianach:

- jednowarstwowych - po ich wewnętrznej lub zewnętrznej stronie;

- dwuwarstwowych - na zewnątrz;

- trójwarstwowych - pomiędzy warstwą konstrukcyjną a osłonową wykonaną na przykład z bloczków betonowych.

Uwaga! Ustalając grubość ścian fundamentowych, trzeba wziąć pod uwagę także sposób wykończenia cokołu. Jeśli ma być obmurowany cegłami klinkierowymi, ściana fundamentowa musi być odpowiednio szersza, aby cokół mógł się na niej oprzeć - w przeciwnym razie konieczne będzie wykonanie poniżej poziomu gruntu żelbetowego wspornika, aby utworzyć podporę dla cokołu.

Materiały do izolacji fundamentów

Materiały używane do ocieplania podziemnych części budynków powinny być odporne na zawilgocenie, nie mogą być podatne na gnicie ani stanowić pożywki dla grzybów czy pleśni. Powinny także charakteryzować się niewielką ściśliwością i dużą odpornością na uszkodzenia mechaniczne. Takie cechy mają przedstawione poniżej materiały.

Styropian, czyli polistyren ekspandowany. Jeśli ocieplenie nie będzie zabezpieczone warstwą osłonową, należy je wykonać z płyt odmiany FS 20, czyli styropianu samogasnącego o ciężarze minimum 20 kg/m3. Płyt nie wolno punktowo mocować na zaprawę, bo wtedy pod naporem gruntu mogłyby pękać. Klei się je do ścian wodną emulsją asfaltowo-kauczukową, na przykład Dysperbitem albo Abizolem TM, które nie powodują rozpuszczania styropianu ("znikania"), a jednocześnie stanowią dla ściany izolację przeciwwilgociową. Następnie od strony zewnętrznej płyty pokrywa się siatką z włókna szklanego (wklejaną w zaprawę klejową) albo tłoczoną folią hydroizolacyjną. Osłona z siatki lub folii zapobiega zagnieżdżeniu się w styropianie gryzoni.

W ścianach trójwarstwowych dopuszczalne jest stosowanie tańszej odmiany styropianu FS 15, ponieważ będzie go zabezpieczać ścianka osłonowa.

Uwaga! Styropian nie jest polecany przy wysokim poziomie wód gruntowych, ponieważ stały kontakt z wodą pogarsza jego właściwości ciepłochronne (w pewnym stopniu materiał ten nią nasiąka). W takiej sytuacji można go stosować jedynie w ścianach trójwarstwowych, w których izolację przeciwwilgociową układa się od zewnątrz.

Polistyren ekstrudowany. Gdy poziom wód gruntowych jest wysoki, zewnętrzną izolację cieplną najlepiej wykonać z polistyrenu ekstrudowanego. Ma on bardzo dobre właściwości ciepłochronne i znikomą nasiąkliwość. Jest też bardziej odporny na uszkodzenia mechaniczne niż styropian, jednak i on - podobnie jak styropian - nie powinien mieć kontaktu z materiałami zawierającymi rozpuszczalniki i oleje (smołą, lepikiem na zimno czy benzyną) ani też z ich oparami, ponieważ powodują one jego rozpuszczanie. Polistyren należy więc przyklejać do ścian wodnymi emulsjami asfaltowo-kauczukowymi.

Zasypki keramzytowe. Keramzyt - kruszywo sztuczne o dość dobrych właściwościach izolacyjnych - można stosować do ocieplania ścian fundamentowych od strony wewnętrznej. Kruszywem keramzytowym wypełnia się wykop fundamentowy, formując nasyp w kształcie odwróconego trójkąta. Wcześniej wykop trzeba pokryć folią izolacyjną lub geowłókniną, aby keramzyt nie wymieszał się z ziemią.

Wełna mineralna i szklana. Zwykle stosuje się je do izolacji nadziemnych części budynku, ale na rynku można też spotkać specjalne twarde płyty, które nadają się do izolacji ścian fundamentowych. Cechuje je mała ściśliwość i nasiąkliwość, a także wysoka gęstość - powyżej 110 kg/m3. Płyty te najlepiej sprawdzają się w ścianach trójwarstwowych.

Ciepłe elementy konstrukcyjne na fundamenty

Zamiast ocieplać ściany fundamentowe można je od razu wykonać z odpowiednio "ciepłych" elementów konstrukcyjnych: pustaków betonowych z wkładką styropianową albo bloczków keramzytobetonowych. Nadają się one zarówno do budowy ścian fundamentowych, jak i ścian piwnic. Ich izolacyjność termiczna jest znacznie lepsza niż zwykłego betonu, choć mają dość wysoką wytrzymałość na ściskanie. Bloczki keramzytobetonowe są od betonu ponad dwukrotnie cieplejsze, a betonowe z wkładką - nawet kilkukrotnie.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>